Οπως κάθε χρόνο, διαβάζοντας στις εφημερίδες τα θέματα των Πανελληνίων Εξετάσεων, σκέφτομαι: πάλι «τούτη την άνοιξη/ τούτο το καλοκαίρι...» οι σωστές απαντήσεις είναι: «από τη λέξη Χ σελίδα τάδε έως τη λέξη Ψ σελίδα δείνα». Επιπλέον ο θρίαμβος της μνημικής γνώσης έχει πλατύτατη συναίνεση, επειδή εφαρμόζεται η «αξιοκρατία» εξασφαλίζοντας απόλυτη αντικειμενικότητα στη βαθμολογία. Με αυτό το άλλοθι, ολόκληρο το σχολείο καλλιεργεί και μεταδίδει αποκλειστικά και μόνο μνημική γνώση.
Ομως η μνημική γνώση είναι προσωρινή, διαρκεί ένα διάστημα και μετά φθίνει και χάνεται. Είναι άχρηστη, μπορεί να αναπαραχθεί σε πλαίσιο εξετάσεων, αλλά δεν μπορεί να λειτουργήσει σε άλλα πλαίσια. Αντίθετα η λειτουργική γνώση επιτρέπει στον μικρό κάτοχό της συνεχείς αναγωγές. Π.χ. η γνώση της πρόσθεσης του επιτρέπει την αυτόματη διαπίστωση ότι ο λογαριασμός για μία μεγάλη και δύο μικρές σοκολάτες είναι λάθος. Η γνώση της γεωμετρίας του δίνει την ικανότητα να προτείνει πετυχημένες αλλαγές στο δωμάτιο για το διάστημα που ο αδερφός του έχει το πόδι στον γύψο.
Η γνώση των καλών αγωγών του ηλεκτρισμού τον σταματάει αυθόρμητα από το να βάλει ένα καρφί σε μία πρίζα. Και σαν τον «Αιμίλιο» του Ρουσώ, η γνώση των σημείων του ορίζοντα τον βοηθάει όταν χρειαστεί να βρίσκει προς τα πού είναι ο βορράς.
Αρα ολόκληρο το σύστημα καλλιεργεί την άχρηστη γνώση. Γιατί άραγε; Μελετώντας εδώ και τριάντα χρόνια σχολικά εγχειρίδια, έχω κατά καιρούς αναρωτηθεί και προτείνω για προβληματισμό τα ακόλουθα.
Μήπως η λειτουργική γνώση ενδέχεται να διαπαιδαγωγήσει νέες γενιές ικανές να παράγουν νέα γνώση, πράγμα που οπωσδήποτε απαιτεί να αμφισβητήσουν αυτήν που τους παρέχεται; Για σκεφτείτε το. Π.χ. μαθαίνοντας στο δημοτικό για την «άνθιση των ελληνικών γραμμάτων» επί οθωμανικής αυτοκρατορίας και θαυμάζοντας τον χάρτη με τα ελληνικά σχολεία από τον 17ο ήδη αιώνα, μήπως τους έρθει να ρωτήσουν: και αφού ήταν έτσι, πώς είναι δυνατό να υπήρχε το Κρυφό Σχολειό (που περιγράφει η διπλανή σελίδα); Και τότε τι θα κάνουν οι δάσκαλοι και όλη η κοινωνία;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου