Κ.Ε.Σ.Ε.Α.-Τ.Π.Ε.: Θέσεις συνδέσμου για το ολοήμερο σχολείο και τις νέες τεχνολογίες

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών  της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στο Ολοήμερο Σχολείο

Στα πλαίσια της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης, το Υπουργείο Παιδείας  προσανατολίζεται στην επέκταση και υποχρεωτική εφαρμογή του θεσμού του Ολοήμερου Σχολείου.

Κύρια επιδίωξη, όλων όσοι εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα   στην χάραξη πολιτικής και  στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του θεσμού, πρέπει να είναι η ικανοποίηση κάποιων βασικών προϋποθέσεων, έτσι ώστε ο θεσμός να έχει επιτυχία.

Ο ΚΕΣΕΑ ΤΠΕ, ως σύνδεσμος που έχει για βασική του επιδίωξη  τη συνεισφορά  στην εισαγωγή και διάδοση της χρήσης των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στην εκπαίδευση, δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε μια από αυτές τις προϋποθέσεις, που αφορά  την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.

Όπως έχει ήδη διαπιστωθεί, ο υπολογιστής είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί όχι μόνον ως ένα μαζικό εποπτικό μέσο διδασκαλίας και πηγή πληροφόρησης αλλά και ως δυναμικό εργαλείο γνωστικής ανάπτυξης, χάρις στις πολλές και ποικίλες ιδιότητές του, που παρέχουν εξαιρετικές δυνατότητες για τη δημιουργία ενός γόνιμου και προωθημένου μαθησιακού περιβάλλοντος.

Το περιβάλλον αυτό με την κατάλληλη διαμεσολάβηση του δασκάλου ευνοεί τη νοητική λειτουργία και την ανάπτυξη των μαθητών - αλλά και των εκπαιδευτικών - σε ανώτερα επίπεδα μάθησης και επικοινωνίας, καθώς και την εφαρμογή πολλών σύγχρονων παιδαγωγικών αρχών, που δεν ήταν εύκολο να υιοθετηθούν στο περιβάλλον της παραδοσιακής τάξης.

Αν θέλαμε να δούμε τις εκπαιδευτικές χρήσεις του υπολογιστή στο σχολείο θα μπορούσαμε να καταλήξουμε στις παρακάτω κατηγορίες:

1.   στη διδασκαλία της πληροφορικής ως ξεχωριστού γνωστικού αντικειμένου με στόχο την προώθηση του τεχνολογικού αλφαβητισμού και την απόκτηση προεπαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων

2.   στην αξιοποίηση του υπολογιστή ως πηγής και μέσου πληροφόρησης, καθώς και εποπτικού και επικοινωνιακού μέσου για την υποβοήθηση της διδασκαλίας και την ανάπτυξη μη συμβατικών τρόπων μάθησης

3.   στη χρήση του υπολογιστή ως γνωστικού και αναπτυξιακού εργαλείου στο πλαίσιο του σχολείου, αλλά και έξω από αυτό, αλλά και ως πεδίου επιστημονικής μελέτης για τη διερεύνηση γνωστικών δομών και μοντέλων της ανθρώπινης σκέψης.

4.   στη χρήση του υπολογιστή ως μέσου διασκέδασης και άτυπης μάθησης

Το γεγονός  ότι η ένταξη των Νέων Τεχνολογιών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση έχει παραμείνει στην Κύπρο, έξω από κάθε επίσημο σχεδιασμό και έξω από τα Αναλυτικά Προγράμματα, αποτελεί σοβαρή παράλειψη διότι μαρτυρά απουσία ολοκληρωμένου εκπαιδευτικού σχεδιασμού. Πρόκειται για ένα παράδοξο και μη σύμφωνο προς τα διεθνώς κρατούντα φαινόμενο, αφού από τη μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας φαίνεται ότι στις προηγμένες χώρες το βάρος του παιδαγωγικού ερευνητικού ενδιαφέροντος εξ αρχής επικεντρώθηκε στις μικρές, τις κατεξοχήν διαμορφώσιμες και θεμελιακές ηλικίες, κατά τις οποίες δημιουργούνται οι βάσεις κάθε είδους μάθησης.

Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα υπολογιστών. Θεωρούμε όμως ότι δεν είναι δυνατόν να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα μία τέτοια κατάρτιση των εκπαιδευτικών, που περιορίζεται στην καθαρά τεχνική διάσταση της εισαγωγής τους σε έναν υποτυπώδη τεχνολογικό αλφαβητισμό, που πραγματοποιείται σε χρηστικό κενό. Χρειάζεται η παράλληλη εκπαίδευσή τους με εμπειρίες παιδαγωγικών εφαρμογών και δοκιμής νέων διδακτικών προσεγγίσεων και ρόλων.

Όπως επισημάνθηκε και πιο πάνω, η συνεχώς διογκούμενη διεθνής και ελληνική βιβλιογραφία έχει ήδη δείξει ότι οι δυνατότητες των νέων τεχνολογιών μπορούν να αξιοποιηθούν για μια σημαντική αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας στο σχολείο (κατ' επέκταση και της κοινωνίας) κάτω όμως από ορισμένες προϋποθέσεις που, όταν απουσιάζουν, είναι δυνατόν να οδηγήσουν ακόμη και στην ενίσχυση ορισμένων ανεπιθύμητων χαρακτηριστικών και αποτελεσμάτων της εκπαίδευσης. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι εκείνο που προσδίδει αξία στις Νέες Τεχνολογίες είναι η παιδαγωγική μάλλον χρήση των δυνατοτήτων τους και όχι τόσο η τεχνολογική διάστασή τους καθ' εαυτή. Δεδομένου λοιπόν ότι στόχος της εισαγωγής των νέων τεχνολογιών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση δεν είναι η διδασκαλία του υπολογιστή ως ξεχωριστού γνωστικού αντικειμένου ούτε ο στείρος τεχνολογικός αλφαβητισμός, αλλά η παιδαγωγική του χρήση (μέσω της οποίας φυσικά επιτυγχάνεται έμμεσα και η τεχνολογική μάθηση), το πρόβλημα της αξιοποίησής του στο δημοτικό είναι πρωτίστως παιδαγωγικό και δευτερευόντως τεχνολογικό.

Mία από τις προτεραιότητες του εκπαιδευτικού σχεδιασμού λοιπόν πρέπει να είναι η επέκταση της εισαγωγής των νέων τεχνολογιών και στο Ολοήμερο σχολείο, στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ασφαλώς υπάρχουν πολλά μοντέλα σταδιακής ένταξης των νέων τεχνολογιών στη μαθησιακή διαδικασία, όμως ένα μοντέλο που βασίζεται σε τεχνοκεντρικές αντιλήψεις σχετικά με την εισαγωγή τους είναι, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία καταδικασμένο σε αποτυχία.

Βασική επιδίωξη του Συνδέσμου μας είναι η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών - μελών του Συνδέσμου ώστε να καταστούν ικανοί οι εκπαιδευτικοί να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή στην τάξη τους. Επομένως, έχουμε άποψη και για το θέμα της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. Το πρόβλημα, στη δική μας αντίληψη, δεν είναι πώς να «δημιουργήσουμε» ειδικούς της Πληροφορικής για να «μάθουν κομπιούτερ» τα παιδιά, αλλά πώς θα μάθουν όλοι οι μαχόμενοι εκπαιδευτικοί στο πλαίσιο οργανωμένων, ολοκληρωμένων και βιώσιμων προγραμμάτων να αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες για να γίνουν καλύτεροι δάσκαλοι. Θα απελευθερώσουν έτσι, τις δικές τους αναπτυξιακές δυνάμεις, αλλά και εκείνες των μαθητών τους και θα συμβάλουν, ο καθένας με τον τρόπο του και τους ρυθμούς του, στην πραγματοποίηση μιας εκ των έσω ουσιαστικής Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης και ανάπτυξης. Οι δάσκαλοι της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης είναι πολύ επιδεκτικοί στην υιοθέτηση και περαιτέρω ανάπτυξη ενός παιδαγωγικού μοντέλου ένταξης και αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών στο δημοτικό, τόσο στο επίπεδο της θεωρίας, όσο και της εφαρμογής. Οι δάσκαλοι όχι μόνο δεν υστερούν από εκείνους άλλων ανεπτυγμένων χωρών αλλά στην πλειονότητά τους, και συχνά ανεξαρτήτως ηλικίας, επιδεικνύουν θετική στάση, δημιουργικότητα και παιδαγωγικό ενθουσιασμό, αρκεί τα εκπαιδευτικά προγράμματα στα οποία συμμετέχουν, να συνδυάζουν την τεχνολογική και παιδαγωγική κατάρτιση, να υιοθετούν σύγχρονες προσωποκεντρικές και συνεργατικές προσεγγίσεις μέσα σε ένα κλίμα αποδοχής, σεβασμού, αλληλεγγύης, αυτονομίας, καθώς και παροχής εσωτερικών κινήτρων και προτύπων παραγωγής καινοτόμου έργου, που συνδέεται άμεσα με τη διδακτική πράξη.

 Κ.Ε.Σ.Ε.Α.-Τ.Π.Ε.