Γραμματόσημο

Το γραμματόσημο αποτελεί ένδειξη προπληρωμής αντιτίμου για ταχυδρομική μεταφορά. Συνήθως πρόκειται για μικρό, συνήθως παραλληλόγραμμο, χαρτάκι συγκεκριμένης αξίας, που επικολλάται πάνω σε ταχυδρομικό φάκελο ή σε ταχυδρομικό δέμα.
Τα θέματα των γραμματοσήμων αφορούν κυρίως την ιστορία, τη λαϊκή παράδοση, τη σύγχρονη ζωή, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και την φύση της χώρας που εκδίδει τα γραμματόσημα. Χώρες όπου υπάρχει ο θεσμός της μοναρχίας απεικονίζουν συχνά στα γραμματόσημα για ευρεία χρήση την εικόνα του μονάρχη. Πέρα από το θέμα, στα γραμματόσημα αναγράφεται η χώρα που τα εκδίδει και η ονομαστική τους αξία. Πρόσφατα, έχει δοθεί η δυνατότητα έκδοσης προσωπικών γραμματοσήμων, με φωτογραφίες των ενδιαφερόμενων.
Τα πρώτα γραμματόσημα κυκλοφόρησαν από το Ηνωμένο Βασίλειο το 1840 μετά από πρόταση του Ρόουλαντ Χιλ. Το γραμματόσημο αυτό ονομάζεται "πένι μπλακ" (penny black), καθώς απεικόνιζε προφιλ προτομής της βασίλισσας Βικτωρίας σε μαύρο φόντο και είχε ονομαστική αξία μία πένας. Το "πένι μπλακ" δεν έφερε την ονομασία του κράτους έκδοσής του, αποκλειστικό προνόμιο που έχει διατηρήσει μέχρι και σήμερα το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο, ωστόσο, απεικονίζει στα γραμματόσημά του, ανεξάρτητα από το θέμα τους, την κεφαλή του εκάστοτε μονάρχη. Λίγο αργότερα κυκλοφόρησε και το γραμματόσημο δύο πενών, για το εξωτερικό.
Για την αποφυγή της παραχάραξής τους οι αρχές που τα εκδίδουν έλαβαν τα εξής μέτρα:
- Προσέθεσαν οδόντωση στα γραμματόσημα. Οι οδοντώσεις ποικίλλουν, συνήθως ανάλογα με το μέγεθος του γραμματοσήμου, και μετρούνται με οδοντόμετρο.
- Χρησιμοποίησαν υδατογράφημα στα γραμματόσημα.
Φιλοτελισμός
Ο φιλοτελισμός, δηλ. η συλλογή γραμματοσήμων αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα χόμπυ παγκοσμίως. Πολλά σπάνια γραμματόσημα έχουν αποκτήσει μεγάλη φήμη και είναι αρκετά ακριβά.
Σημαντικό παράγοντα, για τους συλλέκτες αποτελεί η σφράγιση ή μη ενός συγκεκριμένου γραμματοσήμου. Υπάρχουν, π.χ., γραμματόσημα των οποίων η αξία είναι μεγαλύτερη όταν είναι ασφράγιστα και άλλα, των οποίων η αξία είναι μεγαλύτερη όταν είναι σφραγισμένα. Έχει εμφανισθεί και σε αυτή την περίπτωση παραχάραξη σφραγίδων, των οποίων η γνησιότητα σήμερα διαπιστώνεται με ειδική εξέταση της μελάνης της σφραγίδας.
Η τιμή ενός συλλεκτικού γραμματοσήμου διαμορφώνεται ανάλογα με πολλούς παράγοντες: Το αρχικό "τιράζ" (ο συνολικός αριθμός γραμματοσήμων που τέθηκαν σε κυκλοφορία), την εποχή κυκλοφορίας, το αν είναι σγραγισμένα ή ασφράγιστα (γραμματόσημα των Παγκοσμίων Πολέμων, π.χ., έχουν μεγαλύτερη αξία σφραγισμένα και όχι ασφράγιστα), το ενδιαφέρον των συλλεκτών κτλ.
Μεγάλη αξία έχουν, επίσης, και τα κακέκτυπα γραμματόσημα, επειδή ακριβώς το ελάττωμα της εκτύπωσης εμφανίζεται σε ελάχιστα τεμάχια.
Ελληνικά γραμματόσημα
Τα πρώτα Ελληνικά γραμματόσημα κυκλοφόρησαν το 1861 από τα Ελληνικά Ταχυδρομεία και απεικονίζουν την κεφαλή του Ερμή, του Ταχυδρόμου των Θεών. Σχεδιάστηκαν από τον Άλμπερτ Μπαρ και εκτυπώθηκαν στη Γαλλία. Για τα ελληνικά γραμματόσημα, διάσημοι χαράκτες είναι ο Τάσσος, ο Κωνσταντίνος Γράββαλος και η Βασιλική Κωνσταντινέα.

Σύνδεσμοι για γραμματόσημα:

- ΕΛΤΑ - Προσωπικό γραμματόσημο

- Ιστοσελίδα του Ελληνικού Γραμματοσήμου

- Η Συλλογή γραμματοσήμων

- Η μεγάλη κεφαλή του Ερμή

- Το Ελληνικό Γραμματόσημο