Έκθεση στη Νέα Υόρκη για τις απαρχές της τέχνης του Θεοτοκόπουλου

Της Μαίρης Αδαμοπούλου

Βίζα για τη Νέα Υόρκη παίρνουν τα μισά (έξι) από τα έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου που βρίσκονται στην Ελλάδα. Και για τρεις μήνες θα «εξηγούν» στους φιλότεχνους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού πώς η πλούσια κρητική ζωγραφική παράδοση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη «γέννηση» του ζωγράφου που έμεινε γνωστός στην Ιστορία της Τέχνης ως Ελ Γκρέκο- του καλλιτέχνη που κατάφερε με το πινέλο και την προσωπικότητά του να σφραγίσει την τέχνη του 16ου αιώνα, αλλά και του 20ού, παραμένοντας γοητευτικός και επίκαιρος.
Η αφρόκρεμα της περίφημης Κρητικής Σχολής του 15ου και 16ου αιώνα- εικόνες με την υπογραφή διάσημων καλλιτεχνών βυζαντινών εικόνων της εποχής όπως ο Δαμασκηνός, ο Κλόντζας, ο Άγγελος, ο Παβίας και ο Τζαφούρης- θα συναντήσουν επτά πρωτότυπα έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στον εκθεσιακό χώρο του κοινωφελούς ιδρύματος Αλέξανδρος Ωνάσης στη Νέα Υόρκη.
«Σκοπός της έκθεσης είναι να γίνει κατανοητό στους επισκέπτες πως οι Κρήτες ζωγράφοι είχαν αφομοιώσει στοιχεία τόσο της βυζαντινής όσο και της δυτικής παράδοσης στο έργο τους και μέσα από αυτό να κατανοήσουν ότι ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος όταν έφτασε στη Βενετία ήταν όχι απλώς ένας καταξιωμένος καλλιτέχνης, αλλά ταυτόχρονα ενημερωμένος και εξοικειωμένος με τις τάσεις της Δύσης», εξηγεί στα «ΝΕΑ» η επιμελήτρια της έκθεσης και του Μουσείου Μπενάκη, Αναστασία Δρανδάκη.
Τα συνολικά 46 έργα που θα δώσουν το «παρών» στην έκθεση «Οι απαρχές του Γκρέκο: Η ζωγραφική των φορητών εικόνων στην ενετική Κρήτη» θα ταξιδέψουν στις Ηνωμένες Πολιτείες όχι μόνο από ελληνικά μουσεία και συλλογές (ανάμεσά τους η Εθνική Πινακοθήκη, τα Μουσεία Μπενάκη, Βυζαντινό, Κανελλοπούλου, Ιστορικό Κρήτης), αλλά και από μεγάλα μουσεία του εξωτερικού όπως το Μητροπολιτικό της Νέας Υόρκης και το Ερμιτάζ. Μοναδικά έργα που σπάνια ταξιδεύουν εκτός Ελλάδας θα έχει την ευκαιρία να δει από κοντά το κοινό. Πρωταγωνιστικό ρόλο, ωστόσο, θα κρατήσουν τα έργα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου όπως «Η ταφή του Χριστού»- ένα μικρό αριστούργημα του Ελ Γκρέκο που αγοράστηκε το 2000 από την Εθνική Πινακοθήκη έναντι 240 εκατ. δρχ. και θεωρείται το σημαντικότερο έργο της βενετσιάνικης περιόδου του.
Από τα κορυφαία έργα του Θεοτοκόπουλου θεωρείται και «Η Κοίμηση της Θεοτόκου». Πρόκειται για το μοναδικό έργο που φιλοτέχνησε πριν φύγει για την Ιταλία και φέρει ολόκληρη την υπογραφή του.
Αριστούργημά του θεωρούσε ο ίδιος τη «Στέψη της Θεοτόκου» (προσχέδιο για τη σύνθεση που είχε αναλάβει στο μοναστήρι Ιγέσκας στην Ισπανία), ενώ ιδιαιτέρως σημαντικά είναι και τα έργα «Ο Ευαγγελιστής Λουκάς ζωγραφίζει την Παναγία Βρεφοκρατούσα», που φέρει την υπογραφή «χειρ Δομηνίκου», όπως και η «Προσκύνηση των Μάγων». Τον αριθμό των αυθεντικών έργων του Θεοτοκόπουλου της έκθεσης συμπληρώνουν η «Βάπτιση του Χριστού» και «Προσκύνηση των Ποιμένων» (προέρχεται από την Πινακοθήκη του Queen΄s University του Καναδά).

ΙΝFΟ
«Οι απαρχές του Γκρέκο: Η ζωγραφική των φορητών εικόνων στην ενετική Κρήτη», στο Ωνάσειο Ίδρυμα της Νέας Υόρκης από 16 Νοεμβρίου έως 27 Φεβρουαρίου.

Με μια ματιά
1541: Γεννιέται στον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο) της Κρήτης, γιος ευκατάστατου αστού.
1566: Υπογράφει ως μαέστρος και τα έργα του εκτιμώνται σε υψηλότατες τιμές.
1567: Αναχωρεί για τη Βενετία. Μαθητεύει δίπλα στον Τιτσιάνο. 1570: Αναχωρεί για τη Ρώμη. Γνωρίζεται με τον Μιχαήλ Άγγελο και τον Ραφαήλ.
1576: Αναχωρεί για την Ισπανία.
1606: Γίνεται ο πρώτος καλλιτέχνης που πέτυχε να εξαιρεθεί φόρων στην Ισπανία.1606: Πεθαίνει στις 7 Απριλίου.
Έργα του Θεοτοκόπουλου στην Ελλάδα
Μουσείο Μπενάκη
●Ο Ευαγγελιστής Λουκάς ζωγραφίζει την εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας
●Η προσκύνηση των Μάγων Καθεδρικός ναός Ερμούπολης Σύρου
●Η Κοίμηση της Θεοτόκου Ιστορικό Μουσείο Κρήτης
●Άποψη του Όρους και της Μονής Σινά
●Η Βάπτιση του Χριστού Εθνική Πινακοθήκη
●Η συναυλία των Αγγέλων
●Η ταφή του Χριστού
●Ο Άγιος Πέτρος
●Η στέψη της Θεοτόκου (ανήκει στο Ίδρυμα Ωνάση)
●«Εσταυρωμένος με την Παναγία» «Χριστός αίρων το σταυρό»
Συλλογή Βελιμέζη:
●Το Πάθος του Χριστού
Πηγή: Τα Νέα