Αν ζούσε σήμερα, ο Μάνος Χατζιδάκις θα ήταν 82 ετών. Τίποτα δεν έχει γεράσει από το έργο του! «O σκελετός του χρόνου δεν έχει φύλο», λέει σε κάποιο στίχο του ο Μάνος Χατζιδάκις. Ωστόσο, ο χρόνος δεν μπορεί να θεωρηθεί ακριβώς ουδέτερος. Τουλάχιστον στην περίπτωση του ίδιου του Μάνου, τα 13 και πλέον χρόνια που μας χωρίζουν από τον θάνατό του απαιτούν επιτακτικά τα δικαιώματά τους: Γιατί δεν βγαίνουν νέοι Χατζιδάκιδες και Θεοδωράκηδες; Γιατί, παρά το παράδειγμα που έδωσαν οι μεγάλοι μας συνθέτες, η Ελλάδα παραδόθηκε τόσο εύκολα στην ευτέλεια; Βέβαια αυτά δεν είναι καινούργια ερωτήματα. Ούτε αφορούν μόνον εμάς. Το αμερικανικό περιοδικό «Τime» διακήρυξε- μάλλον χαιρέκακα- την παρακμή του γαλλικού πολιτισμού. Εμείς γιατί να τη γλιτώσουμε;
Η παρακμή, βέβαια, όπως και η χρονική απόσταση, έχει και τα καλά της. Αίφνης μπορούμε να ξαναδιαβάσουμε, με λιγότερο μυθοποιητικά γυαλιά, την ποίηση του Μάνου Χατζιδάκι. Γιατί ο συνθέτης της Αθανασίας, της Μυθολογίας, του Χαμόγελου της Τζοκόντας, της Εποχής της Μελισσάνθης , των Αντικατοπτρι- σμών, ο γεννημένος στην Ξάνθη και μεγαλωμένος στην Αθήνα της Κατοχής, ο φίλος του Γκάτσου, του Ελύτη, του Σεφέρη, του Τσαρούχη, άφησε και τέσσερα μικρά βιβλία: τις δύο ποιητικές συλλογές Μυθολογία και Μυθολογία Δεύτερη, τα Σχόλια του Τρίτου και τη συλλογή άρθρων και ομιλιών Ο καθρέφτης και το μαχαίρι.
Τώρα οι Εκδόσεις Άγρα κυκλοφόρησαν, με σκληρό εξώφυλλο, τις δύο ποιητικές συλλογές σε έναν τόμο. Η δεύτερη άλλωστε είχε εκδοθεί εκεί το 1982, ενώ η πρώτη είχε εκδοθεί από τις Εκδόσεις Κεραμεικός το 1966 και από τις Εκδόσεις Ύψιλον το 1980. Εξαντλημένα από καιρό, τα ποιήματα του σπουδαίου συνθέτη εκτίθενται και πάλι στο φως της ημέρας, και μάλιστα μιας άλλης ημέρας. Δεν γίνονται αμέσως σκόνη, όπως οι σκελετοί προϊστορικών ζώων που διατηρήθηκαν στον πάγο και καταστρέφονται στο δευτερόλεπτο από την ξαφνική ζέστη. Παρά το γεγονός ότι τα ποιητικά κείμενα του Χατζιδάκι είναι αρκετά άνισα, πολλά από αυτά διαβάζονται με μεγάλο ενδιαφέρον. Κάποια μάλιστα με καινούργιο ενδιαφέρον, καθώς- τουλάχιστον έχουμε κερδίσει αυτό- η εποχή μας είναι πιο ανεκτική. Ο λόγος για τα ερωτικά του ποιήματα, ομοφυλοφιλικά βέβαια, που έχουν μεγάλη ζωντάνια.
Λόγου χάρη η Μελαγχολία Ωδείου:
Ήταν γραμμένο με κιμωλία πάνω στις σκονισμένες πλάκες του δρόμου
“Είμαι σπουδαστής του Ωδείου
Βοηθήστε με παρακαλώ να σπουδάσω”
Ήταν πολύ όμορφος
για να τον ευνοεί η Μουσική
Κ΄ ήτανε φανερό πως ήταν σχέδιο
Το βράδυ οι φίλοι τα κορίτσια το κρασί
Και αύριο
“Είμαι σπουδαστής του Ωδείου
Βοηθήστε με παρακαλώ να σπουδάσω”
Και τι με νοιάζει;
Θα του μιλούσα για Μουσική
Θα του μιλούσα για χρήματα
Θα του μιλούσα για μας τους δύο
Όμως δεν τόλμησα
Γιατί στα μάτια του
Κείνη την ώρα ήταν το σχέδιο
Το βράδυ θα ήταν η ζωή
Κ΄ εγώ δεν ήμουν
Ούτε στο σχέδιο
Ούτε στη ζωή του.
Τα ποιήματά του δεν είναι όμως μόνο ερωτικά. Άλλοτε λοιδορεί τους δήθεν επαναστάτες, άλλοτε αφιερώνει από ένα ποίημα στους Γκάτσο, Ελύτη, Σεφέρη, Τσαρούχη. Με το ίδιο πάθος επικρίνει τον πόλεμο που τον σημάδεψε βαθιά (η Εποχή της Μελισσάνθης είναι αυτοβιογραφικό έργο για την εποχή εκείνη), με μερικούς πολύ ωραίους αντιπολεμικούς στίχους:
Ο πόλεμος είναι εραστής σκληρός
Μας θέλει μόνο μια φορά
Μοναδική
Κι ύστερα μας αφήνει
Με το στόμα ανοιχτό
Σ' ένα χαντάκι
Με τα χέρια στη λάσπη
Και με την απορία
Γιατί να του δοθούμε
Εμείς
Που τόσο αγαπήσαμε
Το δειλινό
Στο δρόμο του σπιτιού μας.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου