23/10/09

Το Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) και οι Φορητοί Μαθητικοί Υπολογιστές (ΦΜΥ) στο πλαίσιο της Ψηφιακής Τάξης

Η προδιαγραφή των ΦΜΥ για δυνατότητα διπλής εκκίνησης (dual boot) με Linux καιWindows, αποτελεί ένα ακόμα βήμα στην προσπάθεια διάχυσης του ΕΛ/ΛΑΚ στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Τα βήματα που έχουν μέχρι τώρα γίνει είναι σημαντικά και κινούνται σε δύο επίπεδα, φαινομενικά ανεξάρτητα, αλλά ουσιαστικά αλληλένδετα. Έτσι:

α) ως προς το μάθημα της Πληροφορικής και τους καθηγητές Πληροφορικής:
- έχει πραγματοποιηθεί επιμόρφωση σε ελεύθερο λογισμικό, όπως στο πακέτο εφαρμογών γραφείου ανοιχτού κώδικα Open Office, στο πρόγραμμα επεξεργασίας γραφικών και εικόνας ελεύθερου λογισμικού Gimp, στο ελεύθερο πρόγραμμα επεξεργασίας ήχου Audacity κ.τ.λ.,
- έχουν οργανωθεί πιλοτικά προγράμματα εγκατάστασης και χρήσης Ubuntu/LTSP σε σχολεία, με τη συγγραφή σχετικών εγχειριδίων και υποστηρικτικών σεναρίων (scripts) από την Τεχνική Στήριξη Σχολικού Εργαστηρίου Πληροφορικής και Εφαρμογών Η/Υ (ΤΣ ΣΕΠΕΗΥ).
Χάρη στις παραπάνω δράσεις και τη στήριξη –περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο δημόσιο φορέα– της ΤΣ ΣΕΠΕΗΥ, σήμερα δεκάδες σχολεία (που έχουν ξεκινήσει την προσπάθεια εδώ και χρόνια) δουλεύουν αποκλειστικά με ανοικτό λογισμικό και μάλιστα με περιορισμένη υποστήριξη από επίσημους φορείς.

β) Ταυτόχρονα, στο άλλο επίπεδο –των εκπαιδευτικών των υπολοίπων ειδικοτήτων– η ΤΣ ΣΕΠΕΗΥ μορφοτύπησε (format) το εκπαιδευτικό λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ώστε να μπορεί να εγκατασταθεί σε Linux και δημιούργησε αποθετήριο του λογισμικού.

Η αξιοπιστία, η δυνατότητα βελτιώσεων-αλλαγών, η ελεύθερη διακίνηση και η συνολική μείωση του κόστους αγοράς λογισμικού, από την αξιοποίηση του ΕΛ/ΛΑΚ, οδηγούν όλο και περισσότερους στη χρήση του.

Οι ΦΜΥ –παρότι υπήρξαν και άστοχες κινήσεις κατασκευαστών– διατίθενται με ΕΛ/ΛΑΚ, που περιέχει πρώτα από όλα το Open Office και επιπλέον ένα σύνολο από εκπαιδευτικές εφαρμογές. Αντίθετα, τα Windows έρχονται «γυμνά» ή με δοκιμαστική χρήση του Office για 60 ημέρες.

Εδώ αναδεικνύεται, λοιπόν, το ερώτημα. Γιατί ήταν απαραίτητη η εγκατάσταση των Windowsτης Microsoft στους ΦΜΥ, όπου μάλιστα η εν λόγω εταιρεία θα «κέρδισε» ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό; Θα μπορούσε άραγε να ήταν 100 ευρώ φθηνότερος ο ΦΜΥ, αν δεν περιείχε το λειτουργικό αυτό και ταυτόχρονα τα περισσευούμενα χρήματα να αξιοποιηθούν για έρευνα ως προς τους τρόπους εισαγωγής και χρήσης των ΦΜΥ στην τάξη; Σε τελευταία όμως ανάλυση, γιατί πρέπει να πληρώσουμε για κάτι που εκ της πράξης αναδεικνύεται περιττό, αντί να «πληρώσει» η Microsoft το ελληνικό κράτος, που της παρέχει με τον τρόπο αυτό μία δωρεάν διαφήμιση σε 126 000 μαθητές και μαθήτριες και τους καθηγητές τους, ώστε να έχουν το λειτουργικό αυτό στον υπολογιστή τους; Μήπως με τον τρόπο αυτό δημιουργούμε μία νέα ομάδα ανθρώπων - χρηστών που θα είναι «εξαρτημένοι» από το λογισμικό της Microsoft; Ή μήπως αποτελεί έναν προσωρινό τρόπο για να μην προχωρήσουν έλεγχοι για παράνομα εγκατεστημένο λογισμικό σε χιλιάδες μηχανήματα;

Βάσει των παραπάνω, η δράση της ψηφιακής τάξης εκτός από τους στόχους της βελτίωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, της διευκόλυνσης της μάθησης μαθητών και μαθητριών, της ανάπτυξης μιας νέας κουλτούρας μάθησης, έχει έναν ακόμα στόχο. Την εγκαθίδρυση και ενσωμάτωση του ΕΛ/ΛΑΚ στην καθημερινή πρακτική χιλιάδων μαθητών/τριών (περίπου 350 000) και των εκπαιδευτικών την επόμενη τριετία. Αυτός είναι κατά τη γνώμη μου, ο πληθυσμός που μελλοντικά θα προωθήσει τη χρήση του ΕΛ/ΛΑΚ και θα αναδείξει την αξία του.

Όμως, η προώθηση του ΕΛ/ΛΑΚ προϋποθέτει:

α) την αποδοχή του ελεύθερου λογισμικού από τους εκπαιδευτικούς που αξιοποιούν στα σχολεία τους υπολογιστές (καθηγητές πληροφορικής, μεμονωμένοι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας και εκπαιδευτικοί που θα υλοποιήσουν τη δράση) και

β) την ενσωμάτωση του ΕΛ/ΛΑΚ στη διδακτική πρακτική τους.

Ποια είναι όμως η εμπειρία των εκπαιδευτικών και πώς μικρές άστοχες κινήσεις λειτουργούν ως διελκυνστίδα σε αυτή την προσπάθεια;

α) Η επιμόρφωση και πιστοποίηση 35 000 εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στην απόκτηση βασικών δεξιοτήτων και γνώσεων στις Τ.Π.Ε. έγινε στο λειτουργικό σύστημα των Windows και την εφαρμογή γραφείου Microsoft Office. Έτσι, οι εκπαιδευτές εργάστηκαν στα Windows και το Microsoft Office και επιμόρφωσαν τους εκπαιδευόμενους για να εργάζονται στα Windows και το Microsoft Office. Είναι, λοιπόν, αμφίβολο, αν θα μπορέσουν οι προαναφερθέντες να προσαρμοστούν σε ένα νέο περιβάλλον εργασίας. Ως εκ τούτου είναι δύσκολο να αξιοποιήσουν το ΕΛ/ΛΑΚ στην πρακτική τους, ακόμα και αν το αποδέχονται. Μάλιστα, η ίδια η Microsoft επικαλείται (διαφημίζεται με) αυτή την επιμόρφωση για να προωθήσει και στους μαθητές και τις μαθήτριες Microsoft Office, κάτι που θα οδηγήσει σε ΦΜΥ που θα περιέχουν διαφορετικό λογισμικό εφαρμογών γραφείου και κατά συνέπεια περιορισμό της δυναμικής που μπορεί να αποκτήσει το Open Office.

β) Η επιμόρφωση Β΄ επιπέδου, σε 8 000 εκπαιδευτικούς, γίνεται επίσης μέσω του λειτουργικού των Windows και δεν δίνεται η ευκαιρία εκπαίδευσης σε ΕΛ/ΛΑΚ, με συνέπειες αντίστοιχες με τις προαναφερθείσες.

γ) Η επιβολή αγοράς του εμπορικού Microworlds (για το Γυμνάσιο) από τις σχολικές επιτροπές δεν συνάδει με την προσπάθεια ενσωμάτωσης του ΕΛ/ΛΑΚ στην πράξη. Η δυνατότητα χρήσης ελεύθερου λογισμικού (π.χ. kturtle) και σε αυτή την περίπτωση είναι επιβεβλημένη.

Επειδή η προσπάθεια είναι πολύ σημαντική και αποτελεί επί της ουσίας ευκαιρία «απογαλακτισμού» από ένα εμπορικό προϊόν, πιστεύω ότι οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να επικεντρωθούν:

α) στη μερική τροποποίηση των προγραμμάτων επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, ώστε να ενσωματώσουν το ΕΛ/ΛΑΚ,
β) στην ελληνοποίηση εκπαιδευτικών λογισμικών ΕΛ/ΛΑΚ και την υποστήριξή τους στα Ελληνικά.

Ακολουθούν κάποιοι χρήσιμοι σύνδεσμοι που σχετίζονται με το ΕΛ/ΛΑΚ.
http://www.ellak.gr/
http://www.ellak.gr/edu/
http://www.ubuntu-gr.org/
https://launchpad.net/~linux.sch.gr
http://www.sxolinux.gr/
http://opensoft.sch.gr/
http://ts.sch.gr

Σπύρος Δουκάκης
www.digi-classroom.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου