Ο εκπαιδευτικός στο Βυζάντιο

Η κοινωνική θέση του δασκάλου (γραμματιστή) ήταν πολύ χαμηλή, χαμηλότερη από εκείνην ενός τεχνίτη. Το δασκαλίκι θεωρούνταν ως «φαύλον τι τεχνύδριον και αυντελές». Η ρώγα, η αμοιβή του γραμματιστή, μετά βίας μπορούσε να καλύψει τις βιοτικές ανάγκες του. Εξάλλου οι δάσκαλοι δύσκολα και ακανόνιστα κατόρθωναν να εισπράξουν την ρώγα τρους διότι το κλίμα της λαϊκής περιφρόνησης που τους περιέβαλλε δημιουργούσε μι πολύ δύστροπη πελατεία.

Έτσι η οικονομική αθλιότητα συμπληρωνόταν και από μία ηθική, καθώς εξακολουθούσε να ισχύει το παλαιό «σύστημα» να φεύγουν οι μαθητές από το ένα σχολείο και να πηγαίνουν στο άλλο, αφήνοντας τον δάσκαλο απλήρωτο με αποτέλεσμα να επεμβαίνει πολλές φορές η Πολιτεία και να απαγορεύει με νόμο τις «αποστάσεις», δηλ. τις αποσκιρτήσεις από έναν δάσκαλο στον άλλον. Στις περιπτώσεις αυτές ο δάσκαλος ζητούσε βέβαια τα χρήματά του, αλλά δεν τα έπαιρνε, διότι οι γονείς διατείνονταν ότι δεν έμαθε στα παιδιά τους αυτά που έπρεπε να τους μάθει.
Ο γραμματικός ή μαϊστωρ ή μάγιστερ ή μάγιστρος ήταν σε πολύ καλύτερη θέση από τον δάσκαλο της α/θμιας, τον γραμματιστή, και πολύ καλύτερα αμειβόμενος. Σε πολλές περιπτώσεις το κατάλυμα και η τροφή του ήταν εξασφαλισμένη από το κράτος.
Πηγή: Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο, Αχιλλέας Καψάλης, Περιοδικό ¨Εκπαιδευτικοί Ορίζοντες¨, Τ. 2, Ιανουάριος 2008