Οι θησαυροί της Βεργίνας

Το μικρό χωριό Βεργίνα σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από τη Βέροια και 80 από τη Θεσσαλονίκη, είναι ένας από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Όταν οι επισκέπτες πλησιάζουν την περιοχή, παρατηρούν την ύπαρξη αρκετών μικρών λόφων/ τύμβων ύψους περίπου πέντε μέτρων. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι οι λόφοι αυτοί ήταν μέρος ενός μεγάλου κοιμητηρίου του 4ουπ.Χ αιώνα και καθένας από αυτούς περιείχε διάφορους τάφους.
Τα ευρήματα τάφων είναι πολύ σημαντικά για τους επιστήμονες. Η προσεχτική μελέτη τους μάς βοηθά να καταλάβουμε καλύτερα τα έθιμα ταφής της εποχής και να αποκτήσουμε μια ξεκάθαρη εικόνα για τον τρόπο ένδυσης, τα όπλα που χρησιμοποιούσαν, τα κοσμήματα που φορούσαν, τη ζωγραφική και τη γλυπτική τέχνη καθώς και τις επιρροές που είχαν δεχτεί από άλλους πολιτισμούς.

Η Βεργίνα ήταν μία από τις πιο σημαντικές πόλεις του βασιλείου της αρχαίας Μακεδονίας. Ανάμεσα στα διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, ανακαλύφθηκαν εκεί και οι περίφημοι «βασιλικοί τάφοι».
Οι βασιλικοί τάφοι της Βεργίνας ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών στο Μεγάλο Τύμβο το1977-1978. Ο καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Μανόλης Ανδρόνικος, ήταν υπεύθυνος των ανασκαφών.
Τα αντικείμενα που βρέθηκαν στο Μεγάλο Τύμβο της Βεργίνας ανήκουν σε δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα αντικειμένων περιλαμβάνει 47 σπασμένες επιτύμβιες πλάκες που βρέθηκαν στον τεράστιο σωρό που κάλυπτε τους βασιλικούς τάφους. Αυτές οι επιτύμβιες στήλες που ανήκουν στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. ήταν μνημεία που διακοσμούσαν τους τάφους απλών Μακεδόνων πολιτών, γυναικών και αντρών. Σχεδόν όλες τους έχουν επιγραφές που αναφέρουν τα ονόματα των νεκρών. Αναγνωρίστηκαν 75 ονόματα και όλα είναι ελληνικά.
Η δεύτερη ομάδα αντικειμένων ανήκει σε δύο τάφους που βρέθηκαν μέσα στο Μεγάλο Τύμβο. Ο μεγαλύτερος από αυτούς θεωρείται ότι είναι ο τάφος του βασιλιά Φίλιππου ΙΙ της Μακεδονίας. Ο άλλος τάφος ονομάζεται ο περίφημος «τάφος του πρίγκιπα» καθώς περιείχε τις στάχτες ενός νέου άνδρα.
Ο τάφος του βασιλιά Φίλιππου είναι ένα κατασκεύασμα που αποτελούνταν από δύο χώρους με ύψος 5,30 μέτρα. Είναι ο μεγαλύτερος και υψηλότερος μακεδονικός τάφος που γνωρίζουμε.
Τα πολύτιμα οστά του νεκρού βασιλιά βρέθηκαν τυλιγμένα σε ένα χρυσό ύφασμα. Φυλάσσονταν σε μία μεγάλη χρυσή λάρνακα, ένα μοναδικό έργο τέχνης με ένα εντυπωσιακό ανάγλυφο αστέρι στο καπάκι της, το μακεδονικό αστέρι με τις 12 ακτίνες. Η λάρνακα βρισκόταν μέσα σε μία μεγάλη μαρμάρινη σαρκοφάγο. Ο τάφος επίσης περιείχε τα όπλα του βασιλιά, το σιδερένιο του θώρακα με χρυσή ανάγλυφη διακόσμηση, το κράνος και το ξίφος του. Επίσης, τη χρυσή φαρέτρα και τρία ζευγάρια χάλκινες περικνημίδες. Μέσα στον τάφο υπήρχε ακόμη η ασπίδα του που είναι φτιαγμένη από χρυσό και ελεφαντόδοντο. Ένα από τα πιο πολύτιμα αντικείμενα του τύμβου είναι το χρυσό στεφάνι που βρέθηκε στην κορυφή των αποτεφρωμένων οστών του νεκρού βασιλιά. Είναι το βαρύτερο και πιο εντυπωσιακό χρυσό στεφάνι που διασώθηκε από την αρχαιότητα. Πρόκειται για ένα χρυσό στεφάνι που αποτελείται από 313 φύλλα βελανιδιάς και68 βελανίδια. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι όλα αυτά τα πολύτιμα αντικείμενα ήταν θαμμένα και διατηρήθηκαν για 23 αιώνες!
Υπήρχε κι ένας δεύτερος νεκρός στον προθάλαμο του τάφου με τα οστά μιας γυναίκας. Τα οστά της επίσης φυλάσσονταν σε μία χρυσή λάρνακα η οποία επίσης βρισκόταν μέσα σε μία μαρμάρινη σαρκοφάγο. Το περίεργο με τον προθάλαμο αυτού του τάφου είναι ότι αν και περιείχε τα οστά γυναίκας περιλάμβανε και πολλά όπλα. Μέσα στη λάρνακα υπήρχε και εδώ ένα υπέροχο στεφάνι μυρτιάς και ένα κομψό γυναικείο διάδημα, το πιο όμορφο κόσμημα του αρχαίου ελληνικού κόσμου.
Τα περισσότερα από αυτά τα σπάνια αντικείμενα αποτελούν αληθινά έργα τέχνης και είναι έξοχα παραδείγματα της ελληνικής γλυπτικής του 4ου αιώνα π.Χ. Οι δύο χρυσές λάρνακες και το μεγάλο στεφάνι βελανιδιάς είναι τα πιο λαμπρά παραδείγματα ελληνικής τέχνης που βρέθηκαν ποτέ σε ελληνικό έδαφος.
Ο δεύτερος ασύλητος τάφος, ο περίφημος «τάφος του πρίγκιπα» περιείχε ένα ασημένιο αγγείο με τις στάχτες ενός νεαρού άνδρα όχι πάνω από 16 ετών. Η μοναδική φύση των αντικειμένων του τάφου αυτού και η εξαιρετικά υψηλή τους ποιότητα ωθούν τους επιστήμονες να πιστεύουν ότι πρόκειται για τον τάφο ενός μέλους της βασιλικής οικογένειας.
Τα ευρήματα στο Μεγάλο Τύμβο της Βεργίνας, αποτελούν μοναδικά και πολύτιμα αντικείμενα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμούμε την αξία των θρυμματισμένων επιτύμβιων πλακών που βρέθηκαν πάνω στους βασιλικούς τάφους. Αυτά τα «ταπεινά» κομμάτια προσφέρουν πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες και ενδείξεις για την καταγωγή των αρχαίων Μακεδόνων. Όλα τα ονόματα των νεκρών σε αυτές τις πλάκες είναι ελληνικά. Αυτά τα ονόματα είναι η απόδειξη, γνωστή άλλωστε και από άλλες ιστορικές πηγές, ότι οι αρχαίοι Μακεδόνες ήταν μια ελληνική φυλή, όπως όλες οι άλλες που έζησαν στον ελληνικό κόσμο.
Το αρχαιολογικό μουσείο της Βεργίνας στο οποίο μπορεί ο επισκέπτης να δεί όλα τα ευρήματα είναι επίσης έναμοναδικό μουσείο. Είναι μοναδικό διότι χτίστηκε εκεί ακριβώς που βρίσκονται οι βασιλικοί τάφοι δηλαδή έχει χτιστεί κάτω από τον μεγάλο τύμβο. Έτσι ο επισκέπτης έχει τη μοναδική ευκαιρία να μπει μέσα στον τύμβο και να δει τους τάφους όπως ακριβώς είναι σήμερα.