Συντροφιά με τον Μυριβήλη - 40 χρόνια απο το θάνατο του

Ήταν ένας απείθαρχος . Που παρατούσε το σχολείο για να χαθεί στη φύση. Που έτρεξε εθελοντής στον πόλεμο , κερδίζοντας παράσημα ανδρείας. Κι έγινε ένας πειθαρχημένος συγγραφέας. Με στρογγυλά , στοιχισμένα γράμματα, σε σταθερές παράλληλες γραμμές. Αφήνοντάς μας ένα μεγάλο αντιπολεμικό έργο: Το «Η ζωή εν τάφω».
Με αφορμή τα 40 χρόνια από το θάνατό του (1892-1969),η Γεννάδιος Βιβλιοθήκη οργανώνει λογοτεχνική εκδήλωση , «Μια βραδιά συντροφιά με τον Μυριβήλη», (Δευτέρα, 7-12-2009), στο αμφιθέατρο της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών (Αναπήρων Πολέμου 9)με ομιλητές τους συγγραφείς Βασίλη Βασιλικό, Μένη Κουμανταρέα, Χρήστο Χωμενίδη.
Στη Γεννάδιο υπάρχει επίσης έκθεση με χειρόγραφα του συγγραφέα, δακτυλογραφημένα κείμενά του, επιστολές, προσωπικά έγγραφα, αποκόμματα εφημερίδων με κριτικές για τα βιβλία του , κείμενα από ραδιοφωνικές του εκπομπές, εξώφυλλα βιβλίων του και φωτογραφίες .

Ο Στρατής Μυριβήλης , (φιλολογικό ψευδώνυμο του Μιχάλη Σταματόπουλου), γεννήθηκε στη Λέσβο , από γονείς αγρότες. Το 1909 δημοσίευσε το πρώτο του κείμενο σε ελληνικό περιοδικό της Σμύρνης. Σε ηλικία 20 ετών εξέδωσε για δύο χρόνια το περιοδικό «Σκριπ», ενώ εργαζόταν ως δάσκαλος. Στο τέλος του 1911 ήλθε στην Αθήνα για να γραφτεί στη Νομική Σχολή. Όμως ,προτίμησε να αφήσει τα μαθήματα για να πάει εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους. Τραυματίσθηκε στο πόδι, στο Κιλκίς και έλαβε κατ’ απονομήν το βαθμό του έφεδρου υπολοχαγού. Στη διάρκεια των πολέμων παρασημοφορήθηκε με τρία μετάλλια ανδρείας. Πήρε μέρος στον Ά Παγκόσμιο πόλεμο , υπηρετώντας τη θητεία του. Στην Μικρασιατική εκστρατεία ήταν πολεμικός ανταποκριτής.

Αυτός ο γενναίος, αντί να γίνει άγριος και πολεμοχαρής και κομπορρήμων, εξελίχθηκε σε ένα συγγραφέα υμνητή της ειρήνης. Το 1915 κυκλοφόρησε τις «Κόκκινες ιστορίες» και το 1923 εξέδωσε το «Η ζωή εν τάφω», αφού προηγουμένως είχε δημοσιεύσει την ιστορία σε συνέχειες στην εφημερίδα «Καμπάνα», που εξέδιδε ο ίδιος στη Μυτιλήνη.

Είναι η γλαφυρή αφήγηση της φρίκης του πολέμου. Οι απάνθρωπες μάχες για ένα ευγενή σκοπό. Οι ηρωισμοί των απλών στρατιωτών και οι ρητορείες των «από πάνω». Η αποκρουστική βοή της μάχης και ο διαλυτική σιωπή της αναμονής.

Ένας στρατιώτης στο χαράκωμα ανακαλύπτει -στην άκρη του τσουβαλιού που τον προφυλάσσει από τα εχθρικά πυρά - ένα λουλούδι. Το περιθάλπει.Tο προσέχει. Tο κρύβει . Για να του θυμίζει την ομορφιά μέσα στην απελπισία. Επηρεασμένος από τις σοσιαλιστικές ιδέες περιέγραψε τους στρατιώτες να βάζουν κόκκινες παπαρούνες στην κάνη των όπλων.

Ως το 1930 έζησε στο ακριτικό νησί του, εκδίδοντας την εφημερίδα «Ταχυδρόμος». Μετά τον κέρδισε η Αθήνα . Εργάσθηκε σε εφημερίδες , περιοδικά και στην κρατική ραδιοφωνία.

Στον Εμφύλιο πόλεμο πήγε με το στρατόπεδο του κυβερνητικού στρατού συνεργαζόμενος με έντυπα του Γενικού Επιτελείου στα οποία έγραφε αντικομμουνιστικά άρθρα. Το πάθος του είχε φθάσει σε ακραία σημεία. Μάλιστα έκανε πολλές ομιλίες χαρακτηρίζοντας τον Άρη Βελουχιώτη … «ανθρωποφάγο».

Σε μια από τρις σωζόμενες , χάρις στο διαδίκτυο, διαλέξεις του, το Νοέμβριο του 1948 στο φιλολογικό σύλλογο Καλαμάτας ,έφθασε στο σημείο να μιλάει για «αριστερούς αλήτες της λογοτεχνίας» και «γραικύλους ποιητές».(clubs.Pathfinder.gr).

Το έργο του είναι κατά βάση πεζογραφικό:

1914, Κόκκινες ιστορίες

1923, Η ζωή εν τάφω

1928, Διηγήματα,

1933, Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια

1935, Το πράσινο βιβλίο
1936, Αργοναύτης

1937, Το τραγούδι της γης

1940, Το γαλάζιο βιβλίο

1943, Βασίλης ο Αρβανίτης

1945, Παγανά

1946, Ο Παν

1953, Το κόκκινο βιβλίο, Παναγιά η Γοργόνα

1959, Το βυσσινί βιβλίο

Το 1937 κυκλοφόρησε πεζοποιήματα με τίτλο «Το τραγούδι της γης», το 1942 τα ποιήματα» Μικρές φωτιές», το 1958 το ταξιδιωτικό «Απ’ την Ελλάδα» ,το 1964 την μελέτη «Ο Παλαμάς στη ζωή μου» και το1965 τα ταξιδιωτικά κείμενα «Απ’ την Ελλάδα». Δημοτικιστής. Τεχνίτης στη ρεαλιστική γραφή. Λυρικός στην περιγραφή της φύσης. Λαογραφικός στην αναφορά του εθιμικού μας πλούτου. Λάτρης των ελληνικών μύθων. Στοχαστικός μέσω των βίαιων εικόνων του πολέμου. Ψυχογράφος των ηρώων του.
Ένας κορυφαίος πεζογράφος της κορυφαίας «γενιάς του ’30».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Κώστας Μαρδάς)