Μαρία Α' της Σκωτίας

Η Μαρία Α' της Σκωτίας (1542 - 1587) ήταν βασίλισσα της Σκωτίας (1542 - 1567) και της Γαλλίας(1559 - 1560), θυγατέρα και διάδοχος του βασιλιά της Σκωτίας Ιακώβου Ε' και της Μαρίας του Γκιζ. Με την άνοδο του βασιλιά της Σκωτίας Ροβέρτου Β' Στιούαρτ, ίσχυσε ο νόμος, σύμφωνα με τον οποίο κληρονόμοι του Σκωτσέζικου θρόνου θα ήταν άνδρες, της οικογένειας των Στιούαρτ. Μονάχα σε περίπτωση που θα εξέλειπαν όλοι οι αρσενικοί απόγονοι του Ροβέρτου Β' θα μπορούσε να κληρονομήσει τον θρόνο μια γυναίκα με τον σύζυγο της.
Την χρονιά που πέθανε ο Ιάκωβος Ε' (1542) δεν είχε απομείνει κανένας αρσενικός απόγονος της οικογένειας των Στιούαρτ, αφού ο Ιωάννης Στιούαρτ, δούκας του Άλμπανι, είχε ήδη πεθάνει από το 1536. Μόνη διάδοχός του ήταν η κόρη του, Μαρία, και αναφέρεται ότι ήταν νεογέννητη όταν πέθανε και της ψιθύριζε στο νεκροκρέβατό του «αρχίζει με μια κοπέλα και τελειώνει με μια κοπέλα», αναφερόμενος στη δυναστεία των Στιούαρτ, που ξεκίνησε με την Μάρτζορι Μπρους, κόρη του Ρόμπερτ Μπρους. Είχε εκτός από τη Μαρία και 7 ανήλικα παιδιά, 3 από τα οποία τα γέννησε πριν γίνει 20 ετών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και ο Ροβέρτος Στιούαρτ, 1ος κόμης του Όρκνεϊ. Η προφητεία τελικά αποδείχτηκε αληθινή, γιατί ο γιος της Μαρίας θα είναι αυτός που θα ενώσει τα στέμματα της Σκωτίας και της Αγγλίας.

Προσπάθειες του Άγγλου βασιλιά Ερρίκου Η' να διαδεχτεί την Μαρία στην Σκωτία
Η μόλις 6 ημερών Μαρία διαδέχτηκε τον τριαντάχρονο πατέρα της, που πέθανε από χολέρα ή από νευρική κρίση που έπαθε μετά την συντριπτική ήττα του από τους Άγγλους. Ο Ιάκωβος Χάμιλτον, δούκας του Σατελλερώ, που ήταν δεύτερος στην σειρά διαδοχής, ήταν αντιβασιλιάς έως το 1554 και στη συνέχεια την αντιβασιλεία ανέλαβε η ίδια η μητέρα της έως τον θάνατο της (1560). Τον Ιούλιο του 1543 όταν ήταν μόλις 6 μηνών πραγματοποιήθηκε η συνθήκη του Γκρίνουιτς, σύμφωνα με την οποία η νεογέννητη Μαρία θα παντρευόταν τον Εδουάρδο, υιό του Βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου Η', κληρονομώντας με τους απογόνους τους το ενωμένο βασίλειο της Αγγλίας και της Σκωτίας.
Η μητέρα της αντιτάχθηκε σκληρά στην συνθήκη και έκρυβε την Μαρία για δύο μήνες στο κάστρο του Στέρλινγκ, ενώ γίνονταν οι προετοιμασίες για την στέψη. Όταν η Μαρία βρισκόταν σε ηλικία μόλις 9 μηνών, στέφθηκε μεγαλοπρεπώς Βασίλισσα της Σκωτίας στο βασιλικό δωμάτιο του κάστρου του Στέρλινγκ, σε μια φαντασμαγορική τελετή, η οποία έγινε το μεγαλύτερο θέμα συζήτησης στην Ευρώπη εκείνη την εποχή. Στο τέλος του ίδιου χρόνου, οι πολύ δυσαρεστημένοι Σκωτσέζοι με την συνθήκη του Γκρίνουιτς την αποκήρυξαν, ενώ ο Εδουάρδος Η' αποφάσισε να την επιβάλει με κάθε μέσο κάνοντας επιδρομές στην Σκωτία. Ο Ερρίκος δυσκολεύτηκε άσχημα στις επιδρομές του, που του κόστισαν εκατομμύρια λίρες και χιλιάδες ζωές Άγγλων στρατιωτών. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1547, ημέρα γνωστή και ως "μαύρο Σάββατο", οι Σκωτσέζοι υπέστησαν συντριπτική ήττα και η Μαρία του Γκιζ τρομοκρατημένη για την κόρη της, την έστειλε στον απεσταλμένο της Γαλλίας Μεσιέ ντ' Οϊσέλ.
Βασίλισσα της Γαλλίας
Η μητέρα της ήλπιζε στην βοήθεια του Γάλλου βασιλιά και ο νέος Γάλλος βασιλιάς Ερρίκος Β' ήλπιζε στην ένωση των στεμμάτων της Γαλλίας και της Σκωτίας με τον γάμο της Μαρίας με τον νεογέννητο γιο του, τον δελφίνο Φραγκίσκο. Η Μαρία δέχτηκε ότι αυτή ήταν η μόνη λύση για να λύσει τα προβλήματα της, αλλά τον Φεβρουάριο του 1548 ακούγοντας ότι φθάνει Αγγλικός στρατός, μετακινήθηκε για προστασία στο κάστρο του Ντάμπαρτον. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου έφτασε η αναμενόμενη Γαλλική βοήθεια, οπότε στις 7 Ιουλίου υπογράφηκε η γαμήλια συνθήκη σε ένα μοναστήρι κοντά στο Χάντιγκτον. Ακολουθώντας η προετοιμασία του γάμου της στην Γαλλία, η πεντάχρονη Μαρία στάλθηκε (1548) να ξοδέψει τα επόμενα 10 χρόνια της ζωής της στην Γαλλική αυλή, όπου ο βασιλιάς Ερρίκος Β' της πρόσφερε φρουρούς μια ομάδα ευγενών. Είχε λαμπρή εκπαίδευση, μαθαίνοντας όλες τις ξένες γλώσσες της εποχής της, εξασκήθηκε στις τέχνες, την ποίηση και την ιππασία. Παντρεύτηκε στηνΠαναγία των Παρισίων στις 24 Απριλίου 1558 τον δελφίνο Φραγκίσκο, που ανέβηκε στον θρόνο της Γαλλίας στις 10 Ιουλίου 1559 με τον θάνατο του πατέρα του ως Φραγκίσκος Β' κάνοντας την Μαρία βασίλισσα της Γαλλίας.
Σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους διαδοχής στον Αγγλικό θρόνο, η Μαρία ήταν διάδοχος της ήδη άτεκνης βασίλισσας Ελισάβετ Α', για πολλούς θα έπρεπε να ήταν ήδη βασίλισσα αφού η Ελισάβετ ήταν νόθα. Ο Ερρίκος Η' πεθαίνοντας είχε αποκλείσει την οικογένεια των Στιούαρτ από την διαδοχή του στον Αγγλικό θρόνο, ενώ οι ταραχές των Ουγενότων στην Γαλλία εκείνη την εποχή της αφαίρεσαν την Γαλλική υποστήριξη ώστε να διεκδικήσει τα δικαιώματα της. Ο σύζυγος της βασιλιάς Φραγκίσκος πέθανε στις 5 Δεκεμβρίου 1560 και η πεθερά της, Αικατερίνη των Μεδίκων, έγινε αντιβασίλισσα για λογαριασμό του ανήλικου γιου της, Καρόλου Θ', που διαδέχθηκε τον αδελφό του στον θρόνο. Αμέσως μετά τον θάνατο της μητέρας της, οι αντιπρόσωποι της Μαρίας στο Εδιμβούργο υπέγραψαν στις 6 Ιουλίου 1560 την Συνθήκη του Εδιμβούργου, σύμφωνα με την οποία η Μαρία παραιτείτο από τα δικαιώματα της στον Αγγλικό θρόνο, αναγνωρίζοντας την Ελισάβετ Α' σαν
βασίλισσα.

Προσπάθειες της να οριστεί διάδοχος του Αγγλικού θρόνου
H Μαρία επέστρεψε στην Σκωτία αμέσως μετά τον θάνατο του συζύγου της (1561), εποχή που βρισκόταν η χώρα της σε μεγάλες ταραχές με πολλούς κινδύνους. Πιστή καθολική, βρισκόταν κάτω από το βάρος μεγάλων αρνητικών υποψιών από πολλούς ανθρώπους, ανάμεσα στους οποίους και η βασίλισσα της Αγγλίας Ελισάβετ, που ήταν ξαδέλφη του πατέρα της. Η Σκωτία βρισκόταν στο κέντρο της αντιπαράθεσης ανάμεσα στους προτεστάντες και τους Καθολικούς, ο νόθος ετεροθαλής αδελφός τηςΙάκωβος Στιούαρτ, 1ος κόμης του Μάρεϊ, βρισκόταν ανάμεσα στους επικεφαλής της μερίδας των προτεσταντών. Ο προτεστάντης αναμορφωτής Τζον Νοξ κατηγορούσε την Μαρία για ανήθικο τρόπο ζωής με ροπή στους χορούς και τα πολυτελή φορέματα. Η Μαρία παρόλα αυτά έκλινε περισσότερο προς τους προτεστάντες, διατηρώντας τον Ιάκωβο Στιούαρτ σαν κύριο σύμβουλο της, και θέλοντας να κερδίσει την στρατιωτική τους υποστήριξη, ενώθηκε μαζί του για να καταστρέψει τον καθολικό Τζορτζ Γκόρντον, κόμη του Χάντλι (1562).
Η Μαρία είχε έντονο ενδιαφέρον να συναντήσει την βασίλισσα της Αγγλίας Ελισάβετ, προκειμένου να συμφιλιωθούν και να την διαδεχθεί ομαλά στον θρόνο της Αγγλίας: την κάλεσε να επισκεφτεί την Σκωτία, αλλά αυτή αρνήθηκε. Η Μαρία έστειλε στην αυλή της Ελισάβετ τον Γουίλιαμ Μαίτλαντ του Λέθινγκτον, προκειμένου να διαπραγματευτεί με την Ελισάβετ την διαδοχή της στον Αγγλικό θρόνο από την Μαρία, αλλά και πάλι η Ελισάβετ απέκλεισε οποιαδήποτε περίπτωση. Τον Δεκέμβριο του 1561, έγιναν έντονες διαπραγματεύσεις προκειμένου οι δύο βασίλισσες να συναντηθούν στην Αγγλία, συγκεκριμένα ορίστηκε η πόλη τηςΥόρκης το φθινόπωρο του 1562. Αλλά και πάλι η Ελισάβετ έστειλε τον Χένρι Σίντνεϊ να ακυρώσει την συνάντηση. Προφασιζόμενη τον εμφύλιο πόλεμο που είχε ξεσπάσει στην Γαλλία, η Ελισάβετ έκανε στην συνέχεια μια υποχώρηση, δεχόμενη να την διαδεχτεί η Μαρία, μόνο εάν παντρευόταν τον έμπιστο της Ροβέρτο Ντάντλεϊ, 1ο κόμη του Λέστερ. Έστειλε απεσταλμένο στην Μαρία να της κάνει γνωστό ότι θα γίνει κληρονόμος της στον Αγγλικό θρόνο μόνο αν παντρευτεί άντρα της επιλογής της, αλλά αυτή αρνήθηκε.
Ο γάμος της με τον Ερρίκο Στιούαρτ και η οριστική ρήξη με την Ελισάβετ
Στις 29 Ιουλίου 1565, η Μαρία παντρεύτηκε τον πρώτο ξάδελφο της, Ερρίκο Στιούαρτ, γνωστό και ως Λόρδο Ντάρνλεϊ, μια πράξη που εξόργισε την Ελισάβετ, που ταυτόχρονα τρομοκρατήθηκε και για την δική της θέση. Και οι δύο ήταν απόγονοι της Μαργαρίτας Τυδώρ, αδελφής του Ερρίκου Η', οπότε το παιδί τους θα είχε όλα τα νόμιμα δικαιώματα να διεκδικήσει τον Αγγλικό θρόνο. Ο γάμος αυτός ένωσε πολλούς προτεστάντες λόρδους εναντίον τους, με επικεφαλής τον κόμη του Μάρεϊ. Η Μαρία τους αντιμετώπισε επιτυχώς, τους έστειλε εξορία και επέστρεψε στο Εδιμβούργο (1565), ενώ είχε μείνει από καιρό έγκυος. Ο Ντάρνλεϊ έγινε αλαζόνας, απαιτούσε περισσότερες εξουσίες και αυτοαποκαλείτο βασιλιάς. Μια στιγμή επιτέθηκε ανεπιτυχώς στην Μαρία, ζητώντας της να αποβάλλει το παιδί, λόγω του ότι είχε ζηλέψει για τις φιλικές σχέσεις της συζύγου του με τον Ντέιβιντ Ρίτσιο. Τον Μάρτιο (1566), μετά από συνομωσία του με τους ευγενείς, επαναστάτησε κατά της Μαρίας και στις 9 του ίδιου μηνός μια ομάδα ευγενών με τον ίδιο σκότωσε τον Ντέιβιντ Ρίτσιο μπροστά στα μάτια της Μαρίας, την ώρα που συζητούσαν στα ανάκτορα του Χόλιρουντ.
Ακολούθησε η γέννηση του υιού τους Ιακώβου (μέλλοντα βασιλιά Ιακώβου Α' της Αγγλίας(1566)) και ο Ντάρνλεϊ έγινε στόχος συνωμοσίας. Ενώ είχε αρρωστήσει, η Μαρία τον επισκεπτόταν συχνά σε ένα σπίτι στο Εδιμβούργο, όπου τελικά γιατρεύτηκε και το ζεύγος συμφιλιώθηκε. Τον Φεβρουάριο του1567, πραγματοποιήθηκε συνομωσία και ο Ντάρνλεϊ βρέθηκε δολοφονημένος από στραγγαλισμό, γεγονός που στάθηκε η σωτηρία της Μαρίας, αλλά έριξε σημαντικά την φήμη της. Ο τρίτος της σύζυγος στην συνέχεια, Ιάκωβος Χέπμπορν, 4ος κόμης του Μπόθγουελ, πιστεύεται ότι ήταν ο ένοχος για τον φόνο. Στις 24 Απριλίου επισκέφτηκε τον γιο της στο Στέρλινγκ, αλλά στον δρόμο επιστροφής της στοΕδιμβούργο απήχθη από τον Μπόθγουελ και τους άντρες του στο κάστρο του Ντάνμπαρ, όπου έμεινε έγκυος σε δίδυμα. Επέστρεψαν στο Εδιμβούργο και στις 15 Μαΐου παντρεύτηκε με τον Μπόθγουελ στα ανάκτορα του Χόλιρουντ κατά τα Προτεσταντικά τυπικά.
Η Σκωτσέζικη αριστοκρατία στράφηκε στρατιωτικά κατά της Μαρίας και του Μπόθγουελ, αλλά η Μαρία κατάφερε να συνθηκολογήσει χωρίς μάχη μαζί τους, αφήνοντας τον Μπόθγουελ να φύγει. Αλλά οι επαναστάτες δεν κράτησαν τον λόγο τους: συνέλαβαν και αιχμαλώτισαν την Μαρία σε ένα νησάκι της λίμνης Λέβεν, όπου η Μαρία απέβαλλε τα δίδυμα που κυοφορούσε. Τον Ιούλιο του 1567 πιέστηκε να παραιτηθεί στον θρόνο της Σκωτίας υπέρ του ενός έτους υιού της, Ιακώβου. Δραπέτευσε από την αιχμαλωσία τον Μάιο του 1568 και ξεσήκωσε έναν μικρό στρατό εναντίον τους, αλλά ηττήθηκε οριστικά στην μάχη του Λάνγκσαϊντ στις 13 Μαΐου, κατέφυγε στην Αγγλία, όπου συνελήφθη από την βασίλισσα Ελισάβετ.
Αιχμαλωσία και αποκεφαλισμός της από την Ελισάβετ
Κατηγορήθηκε για τον φόνο του Ντάρνλεϊ και η Ελισάβετ την παρέπεμψε σε δίκη (1568 - 1569). Οι λόγοι ήταν βασικά πολιτικοί, αλλά η Ελισάβετ δεν ήθελε τον φόνο της Μαρίας, παρά μόνο την φυλάκιση. Η Μαρία αρνήθηκε να δεχτεί ότι μπορούσε να ελέγξει την αυλή της, αφού δεν ήταν χρισμένη βασίλισσα, δεν της επέτρεψαν να υπερασπίσει τον εαυτό της. Βρέθηκαν ως ενοχοποιητικά στοιχεία σε βάρος της στο Εδιμβούργο 8 γράμματα της προς τον Μπόθγουελ και πολλά άλλα έγγραφα που αναφέρονταν στον γάμο της Μαρίας με τον Μπόθγουελ. Δεν έχει διαπιστωθεί κατά πόσο τα γράμματα ήταν πλαστά, γιατί έχουν χαθεί τα αυθεντικά και τα γράμματα που υπάρχουν σήμερα είναι μονάχα αντιγραφές. Η Μαρία τα κατήγγειλε ως πλαστά-δεν αναγνώρισε ότι τα γράμματα ήταν δικά της-, αλλά με την επέμβαση της Ελισάβετ που φοβόταν πολύ την δύναμη της φυλακίστηκε και παρέμεινε φυλακισμένη 18 χρόνια.

Το 1580 μεταφέρθηκε κάτω από την φροντίδα του Αμίας Πάουλετ, όπου έμεινε μαζί του το υπόλοιπο της ζωής της. Σταδιακά η Μαρία έγινε ανυπόφορη για την Ελισάβετ, η οποία τελικά δεν φρόντιζε καθόλου για την φύλαξη της, ώστε εάν ο Πάουλετ ήθελε να την δολοφονήσει, να το κάνει εύκολα. Οι οπαδοί της Μαρίας όλα αυτά τα χρόνια έκαναν πληθώρα συνωμοσιών κατά της Ελισάβετ, ώστε να την δολοφονήσουν και να ανεβάσουν την Μαρία στον θρόνο, σπουδαιότερη από τις οποίες ήταν η συνωμοσία του Μπάμπιγκτον. Η Μαρία κατηγορήθηκε ως υποκινητής της ανταρσίας του Μπάμπιγκτον, που είχε ως στόχο τη δολοφονία της ίδιας της βασίλισσας Ελισάβετ, και παραπέμφθηκε σε δίκη. Αν και αρνήθηκε την οποιαδήποτε ανάμειξη της σ' αυτήν, καταδικάστηκε σε θάνατο με αποκεφαλισμό. Λίγο πριν οδηγηθεί στο ικρίωμα, εξέφρασε τις τελευταίες της επιθυμίες για την αποφυλάκιση των υπηρετών της και την ταφή της στην Γαλλία.
Πηγή: Βικιπαίδεια