Η εκδίκηση της φύσης

H Ελλάδα υφίσταται ήδη πολλά από τα δεινά της κλιματικής αλλαγής με εμφανείς συνέπειες στην οικονομική ζωή και την κοινωνική συνοχή

Τα «σενάρια» του μέλλοντος έχουν αρχίσει να αποτελούν πραγματικότητα καθώς πολλά γεωργικά προϊόντα απειλούνται, η κατανάλωση ενέργειας έχει κορυφωθεί και η ανάγκη για χρήση κλιματισμού εκτινάσσει στα ύψη τους λογαριασμούς.
Αργά αλλά σταθερά ο μέσος όρος θερμοκρασίας αυξάνεται, ανατρέποντας τα στάνταρ της κλιματικής τιμής καθώς «το κανονικό έχει πάψει να είναι κανονικό». Αρκετές περιοχές βιώνουν τα πρώτα στάδια ερημοποίησης και ζουν με τον κίνδυνο αύξησης της στάθμης της θάλασσας που μελλοντικά θα καλύψει μεγάλες παραθαλάσσιες εκτάσεις. Φαινόμενα ξηρασίας αποτελούν πραγματικότητα σε περιοχές όπως η Κρήτη, η νατολική Πελοπόννησος κλπ., ενώ στην Αττική μόνο ο Δήμος της Αθήνας «χρειάζεται» μια περιοχή 20 φορές ίση με την έκτασή του για την παραγωγή ενέργειας και τη διοχέτευση ρύπων.
Στην ελληνική πραγματικότητα η κατάσταση επιδεινώνεται από τις ανθρωπογενείς δράσεις καθώς οι φωτιές, η άναρχη δόμηση, η υπεράντληση υδάτων, η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα, η αποψίλωση των δασών λειτουργούν καταλυτικά στα παγκόσμια προβλήματα από το φαινόμενο του θερμοκηπίου και το λιώσιμο των πάγων.

Σταδιακή αύξηση
«Επί σειρά ετών η μέση τιμή θερμοκρασίας έχει ανέβει. Αυτό γίνεται σχεδόν επί 15 χρόνια και είναι κάτι που παγιώνεται ως κατάσταση. Αυτό είναι και το πιο επικίνδυνο. Σταδιακά έχουμε μια αύξηση θερμοκρασίας κατά 0,7 βαθμό κάτι που δεν είναι καθόλου λίγο», λέει ο Μετεωρολόγος Κώστας Λαγουβάρδος.
«Μπορεί να μην έχουμε κάθε χρόνο ισχυρούς καύσωνες και εξάρσεις, παρ’ όλα αυτά όμως οι μέσες τιμές πηγαίνουν προς πάνω. Το κανονικό έχει πάψει να είναι κανονικό. Τα κλιματικά μοντέλα που χρησιμοποιούν στοιχεία της τριακονταετίας 1971-2000 καταγράφουν σταθερά μεγαλύτερες θερμοκρασίες από εκείνα που βασίζονται στην περίοδο 1960-90».
Επιστήμονες σημειώνουν ότι η Ελλάδα, όπως και η Μεσόγειος, είναι μια περιοχή όπου θα πληγεί ιδιαίτερα από το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Η πρόβλεψη είναι ότι στην ερχόμενη δεκαετία οι καύσωνες θα τριπλασιαστούν και η θερμοκρασία θα είναι συχνά πάνω από 40 βαθμούς. Δηλαδή θα έχουμε περισσότερες ημέρες σε υψηλότερες θερμοκρασίες και αυτό θα εμφανίζεται συχνότερα, ενώ η διάρκειά τους θα είναι μεγαλύτερη.
Ανάλογη εκδήλωση θα υπάρχει στη συχνότητα και ένταση σφοδρών καταιγίδων και ακραίων φαινόμενων.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Πλημμύρες και ερημοποίηση
Η αποδάσωση έχει αυξήσει τα πλημμυρικά φαινόμενα κατά 30-50% τα τελευταία χρόνια. Η βροχή εκεί όπου πριν υπήρ χε δάσος, πέφτει με δύναμη και το νερό, κατεβαίνει με ορμή από τις πλαγιές. Η διήθηση του νερού μειώνεται, αυξάνονται οι όγκοι απορροής και περιορίζεται η τροφοδοσία του υδροφόρου ορίζοντα. Η μεγάλη ταχύτητα με την οποία ρέει το νερό συμπαρασύρει φερτά υλικά τα οποία φράζουν τα ρέματα ενώ συμβάλλει στη διάβρωση του εδάφους και την ερημοποίηση της γης.
Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι 95 εκατομμύρια κυβικά χώμα ετησίως καταλήγουν στη θάλασσα. Παράλληλα εκτιμήσεις επιστημόνων αναφέρουν ότι το 50% της Ελλάδας, όπου κατοικεί το 90% του πληθυσμού, διατρέχει μικρό ή μεγάλο κίνδυνο ερημοποίησης. «Οι επιπτώσεις από τη μεταβολή του κλίματος είναι άμεσες στα αποθέματα νερού, είτε για άρδευση είτε για ύδρευση οικισμών.
Τα επιφανειακά αποθέματα είναι πιο ευάλωτα και θα υποστούν μεγάλες μειώσεις ενώ στα υπόγεια αποθέματα οι επιπτώσεις θα φανούν αργότερα», λέει ο καθηγητής του ΕΜΠ, Γιώργος Τσακίρης, επικεφαλής στο Κέντρο Εκτί μησης Φυσικών Κινδύνων. «Αυτό θα επιδράσει στο ξηροθερμικό κλίμα, ενώ η μειωμένη υγρασία του εδάφους σημαίνει ότι θα έχουμε περισσότερες φωτιές, φαινόμενα εξαφάνισης φυτικών ειδών και οδηγούμαστε σε ερημοποίηση».
ΓΕΩΡΓΙΑ
Επιβεβλημένη η... μετακόμιση καλλιεργειών
«Οι κλιματικές αλλαγές ήδη εμφανίζονται και φέρνουν μεγάλες ανατροπές, στην παραγωγή πολλών προϊόντων. Η ανάγκη για μετατόπιση καλλιεργειών δεν είναι μακρινό σενάριο. Είδη που υποφέρουν από ήπιους χειμώνες θα πρέπει να πηγαίνουν σε πιο ψυχρές περιοχές ή σε άλλες χώρες», λέει ο κ. Αναστάσιος Σιώμος αν. καθηγητής Γεωπονικής στο ΑΠΘ. «Ανάμεσα στα είδη που βιώνουν τις επιπτώσεις είναι ποικιλίες ελιάς, αμπέλων, ντομάτα, καρπούζι, λαχανικά κα. Μια άλλη ομάδα προϊόντων που δέχονται επιδράσεις από τις υψηλές θερμοκρασίες είναι μπρόκολο, λάχανο και κουνουπίδι κλπ.
Οι καύσωνες έχουν προκαλέσει ζημιές στους παραγωγούς φασολιών σε Φλώρινα και Καστοριά, ενώ ο ήπιος χειμώνας ζημίωσε καλλιεργητές σπαραγγιού σε Πέλλα και Ημαθία. Η αύξηση θερμοκρασίας και η έκλυση διοξειδίου του άνθρακα επιδρούν στο διαθέσιμο νερό, στη γονιμότητα, στη διάβρωση του εδάφους, στην ανάπτυξη φυτών και στη μεταφορά ασθενειών από τα έντομα».
«ΚΑΥΤΟ» ΠΕΛΑΓΟΣ
Γεμίζει με νέα είδη το Αιγαίο
Από το 1974 η θερμοκρασία της θάλασσας αυξήθηκε κατά 1,2 έως 1,5 βαθμούς. Βλέπουμε ότι η μέση τιμή για πρώτη φορά αυξάνεται συνεχώς και η αύξηση αυτή συντελείται όλο και πιο γρήγορα κυρίως μετά το 2000», λέει ο κ. Βασίλης Ζερβάκης επ. καθηγητής Φυσικής Ωκεανογραφίας στο Παν. Αιγαίου.
«Η μελέτη εξέλιξης της θερμοκρασίας έδειξε ότι οι μέσες ετήσιες και μέσες θερινές τιμές στη Ρόδο είναι πλέον συγκρίσιμες αντίστοιχων τιμών που χαρακτήριζαν θαλάσσιες περιοχές στην Αίγυπτο και το Ισραήλ στα μέσα της δεκαετίας του ‘80.
Η αύξηση θερμοκρασίας έχει γεμίσει τη θάλασσα με δεκάδες νέα είδη ψαριών, φυτών και μαλακίων. Συνολικά έχουν καταγραφεί 896 νέα είδη στη Μεσόγειο και εξ αυτών τα 170 υπάρχουν στην Ελλάδα, τα οποία εξαπλώνονται υπερβολικά και αλλοιώνουν το οικοσύστημα».
Πηγή: Έθνος (ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ)