Περιβαλλοντικό θρανίο από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο

Τι συνδέει παιδάκια Νηπιαγωγείου, μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου με φοιτητές του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης; Η αγάπη τους για το φυσικό περιβάλλον αλλά και η αγωνία τους για την καθημερινή καταστροφική ανθρώπινη παρέμβαση.
Κρούουν τον κώδωνα ότι όλοι μαζί, μικροί και μεγάλοι, πρέπει να δράσουμε άμεσα για να αποτρέψουμε την καταστροφή.
Η περιβαλλοντική ομάδα του 3ου νηπιαγωγείου Γέρακα πέρυσι ανέλαβε να μεταμορφώσει τον κήπο του Νηπιαγωγείου!
Τα 40 παιδάκια που συμμετείχαν στην ομάδα τον καθάρισαν, περιποιήθηκαν τα φυτά, ενώ φύτεψαν καινούργια, όπως φράουλες, κρεμμύδια και μαρούλια.
«Στόχος ήταν η άμεση επαφή με το φυσικό περιβάλλον. Μέσα από βιωματική εμπειρία τα παιδιά μαθαίνουν να συνυπάρχουν με τη φύση και αντιλαμβάνονται την αξία της. Κάθε χρόνο είναι μεγάλη η συμμετοχή», λέει στην «Ε» η νηπιαγωγός Ανδρονίκη Κατωπόδη, υπεύθυνη της περιβαλλοντικής ομάδας του Νηπιαγωγείου εδώ και 10 χρόνια.

Η κ. Κατοπώδη αναφέρθηκε στο πόσο σημαντικό είναι να συμμετέχουν παιδιά τόσο μικρής ηλικίας σε περιβαλλοντικά εκπαιδευτικά προγράμματα: «Στην τρυφερή ηλικία των 5 ετών μια τέτοια εμπειρία είναι καθοριστική. Οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας είναι τα πρώτα μας βιώματα».
Τη χρονιά 2005 - 2006 το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου είχε θέμα το νερό και πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με μαθητές του ειδικού σχολείου της περιοχής: για μια μέρα το Νηπιαγωγείο δεν είχε καθόλου νερό, με στόχο να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά τη ζωτική σημασία του.
Η περιβαλλοντική ομάδα του 93ου Δημοτικού σχολείου Αθηνών φέτος στρέφει το βλέμμα της προς τους «συγκατοίκους» μας στη γη: τα ζώα και τα φυτά! Οι 36, συνολικά, μαθητές από δύο τμήματα της 1ης τάξης θα μελετήσουν τα ζώα και οι 42 από δύο τμήματα της 5ης τα φυτά. Καθένα από τα 4 τμήματα έχει ένα δάσκαλο-συντονιστή.
Τα «πρωτάκια» θα γράψουν και θα εικονογραφήσουν ένα παραμύθι, θα τραγουδήσουν, θα ζωγραφίσουν και θα παρουσιάσουν θεατρικό παιχνίδι με θέμα τους τα ζώα. Για να βοηθηθούν θα επισκεφθούν το Μουσείο Γουλανδρή, το Αττικό Πάρκο και τη φιλοζωική εταιρεία. Οι μαθητές της 5ης τάξης που έχουν αναλάβει να φτιάξουν ένα φυτολόγιο θα επισκεφθούν τον Βοτανικό Κήπο, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και θα δενδροφυτεύσουν τον κήπο του σχολείου και βέβαια θα ζωγραφίσουν, θα φωτογραφίσουν και θα γράψουν για τα φυτά. «Κάθε χρόνο συμμετέχουν όλο και περισσότεροι μαθητές», λέει στην «Ε» η Χριστίνα Βογιατζή, διευθύντρια του σχολείου, σημειώνοντας ότι «τα παιδιά ευαισθητοποιούνται, κοινωνικοποιούνται και έχουν λόγο, αφού αποφασίζουν από κοινού με τον δάσκαλο το θέμα».
«Εξερευνητές» στον Ασωπό
Οι μαθητές της περιβαλλοντικής ομάδας του 2ου Γυμνασίου Ηλιούπολης μας «έβαλαν τα γυαλιά» τη σχολική χρονιά 2007-2008 με το μεράκι αλλά και την υπευθυνότητα που προσέγγισαν ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως η βιομηχανική ρύπανση. Εγιναν «μικροί εξερευνητές» στον Ασωπό, χαρακτηριστικό παράδειγμα ρύπανσης από απόβλητα εργοστασίων. «Οι άνθρωποι εκεί δεν έχουν να πιουν καθαρό νερό, χωράφια και καλλιέργειες ποτίζονται με φάρμακα». Απόσπασμα από έκθεση ενός μαθητή της περιβαλλοντικής ομάδας.
Πέρυσι ερεύνησαν το πόσο βλαβερός είναι ο λιθάνθρακας και επισκέφθηκαν το Αλιβέρι, όπου προβλεπόταν να γίνει εργοστάσιο λιθάνθρακα, κάτι που τελικά απέτρεψε η μαζική αντίδραση των κατοίκων της περιοχής. Την Εβδομάδα κατά του Λιθάνθρακα (Μάιος του 2008) πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας στον χώρο του σχολείου κρατώντας πανό που έγραφε: «Οχι άλλο κάρβουνο». Στη συνέχεια ενημέρωσαν τους συμμαθητές τους για το τι προκαλεί ο λιθάνθρακας.
«Τα παιδιά πρέπει να έρθουν αντιμέτωπα με την πραγματική κατάσταση. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να κάνουν εκδρομές σε δάση, αλλά να ενημερωθούν για το μέγεθος της καταστροφής και να μεταφέρουν τις ανησυχίες τους και στους γονείς τους», λέει στην «Ε» η υπεύθυνη καθηγήτρια της περιβαλλοντικής ομάδας, Ευγενία Σιούτη.
Φέτος υπάρχει μεγάλη συμμετοχή, γι' αυτό οι μαθητές θα χωριστούν σε 3 ομάδες. Η ομάδα της κ. Σιούτη θα έχει θέμα την προστασία του ηλιακού μας συστήματος. Ο 12χρονος Παναγιώτης Τσαπατσάρης, μαθητής της 1ης Γυμνασίου, θέλησε να συμμετάσχει στην ομάδα γιατί, όπως μας λέει, «μου προκαλεί δέος το Διάστημα και ο πλανήτης μας είναι κομμάτι του». Το παράπονό του είναι ότι δεν έχει χωριό. Οι γονείς του είναι από την Αθήνα: «Εχω πάει όμως σε χωριά, θα προτιμούσα να είχα μεγαλώσει εκεί, μες στη φύση».
Η Αίγλη Κυριακού, μαθήτρια 3ης Γυμνασίου, συμμετέχει και φέτος, όπως και τις δύο προηγούμενες χρονιές, στην περιβαλλοντική ομάδα: «Από μικρή διάβαζα εφημερίδες και εξωσχολικά βιβλία για το περιβάλλον, έτσι ευαισθητοποιήθηκα. Τα δάση καίγονται στο βωμό ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων αλλά και από δική μας αμέλεια, όπως πετώντας ένα τσιγάρο, ενώ οι παραλίες μας είναι γεμάτες πλαστικές σακούλες, αποτσίγαρα, επειδή οι λουόμενοι βαριούνται να τα μαζέψουν».
Μαθητές του 6ου Λυκείου Καλλιθέας, με πρωτοβουλία ενός συμμαθητή τους, αποφάσισαν πέρυσι να γίνουν κηπουροί! Αφού πρώτα καθάρισαν τον κήπο του σχολείου τους, φύτεψαν ντομάτες, μελιτζάνες και πιπεριές. Και είχαν καλή σοδειά, αφού γεύτηκαν τους καρπούς της!
Μάλιστα «κάποια από τα παιδιά αγόρασαν φυτά και τα καλλιέργησαν σε γλάστρες στο μπαλκόνι του σπιτιού του», μας λέει η χημικός Στέλλα Χριστοπούλου.
Φέτος συμμετέχουν στο πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης με θέμα «Βιολογική καλλιέργεια: καλλιεργώντας τον κήπο του σχολείου μας» και ολοκληρώνουν ό,τι άρχισαν με τόσο μεράκι πέρυσι. Εχουν ήδη φυτέψει λάχανο, μαρούλι, κουνουπίδι, σπανάκι, παντζάρια, ρίγανη, θυμάρι, δυόσμο και δενδρολίβανο! «Κάνουμε και έρευνα για τα βιολογικά προϊόντα, θα επισκεφθούμε τον Βοτανικό Κήπο και τη Γεωπονική Σχολή», μας λέει η κ. Χριστοπούλου, που είναι μια από τους υπεύθυνους καθηγητές της ομάδας.
Οι μαθητές δεν περιορίζονται στις δράσεις του προγράμματος αλλά επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους: τοποθέτησαν κάδους ανακύκλωσης για πλαστικό, γυαλί, χαρτί και αλουμίνιο τόσο στο προαύλιο όσο και μέσα στο σχολείο.
Επαφή με τη φύση
Ο Νίκος Κατσιαούνης, μαθητής της 2ης τάξης, πήρε πολύ ζεστά τον ρόλο του και ανέβηκε στην ελιά του σχολείου για να μαζέψει τις ελιές! «Η κ. Χριστοπούλου μου πρότεινε να συμμετάσχω στην ομάδα και ξεκίνησα έτσι για την εμπειρία, στην πορεία ευαισθητοποιήθηκα. Σκάβοντας τον κήπο, ένιωσα την επαφή με τη φύση και συνειδητοποίησα πόσα μας προσφέρει», λέει στην «Ε». Και η Ελενα Γκώνια, μαθήτρια της 1ης Λυκείου, παραδέχεται ότι το κίνητρό της ήταν «οι εκδρομές που θα κάναμε ως περιβαλλοντική ομάδα. Τώρα όμως το κάνω με την καρδιά μου, αισθάνομαι όπως όταν είμαι το καλοκαίρι στο χωριό που βοηθάω τον παππού και τη γιαγιά και μαζεύω μαζί τους ελιές και σταφύλια».
Στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο όσοι αγωνιούν για το περιβάλλον αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, δημιουργώντας τον Σεπτέμβριο του 2007 -μαζί με τον αναπληρωτή καθηγητή Φυσικής Περιβάλλοντος Αλέξανδρο Παπαγιάννη- περιβαλλοντική ομάδα. Στην ομάδα συμμετέχουν φοιτητές, καθηγητές, απόφοιτοι αλλά και υπάλληλοι του Πολυτεχνείου. Εχουν συμμετάσχει σε δενδροφυτεύσεις σε καμένες περιοχές, έχουν τοποθετήσει μέσα στο Πολυτεχνείο κάδους ανακύκλωσης για χαρτί, μπαταρίες, συσκευασίες κ.ά., και περιποιούνται τα δένδρα του Πολυτεχνείου.
«Ολοι όσοι αγαπούν το φυσικό περιβάλλον είναι ευπρόσδεκτοι. Η ομάδα μας δεν έχει πολιτικό χρώμα, δεν ανήκουμε σε κομματικές νεολαίες, δεν περιμένουμε να κερδίσουμε κάτι, αυτό που μας συνδέει είναι οι περιβαλλοντικές μας ανησυχίες», λέει στην «Ε» ο 25χρονος Γιώργος Ραφτόπουλος από τη Σχολή Μηχανικών και Μεταλλείων και Μεταλλουργών. Υποστηρίζει ότι «οι περιβαλλοντικές ανισότητες συνδέονται άμεσα με τις κοινωνικές ανισότητες», φέρνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την περιοχή του, τα Ανω Λιόσια, όπου, όπως μας λέει, «βρίσκεται επί 40 χρόνια η μοναδική χωματερή της Αττικής».
Η 23χρονη Μαρία Καστριώτου από τη Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών που συμμετέχει και εκείνη στην ομάδα, υποστηρίζει ότι «η καταστροφή του περιβάλλοντος οφείλεται στην έλλειψη κοινωνικής συνείδησης. Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι υποχρέωση όλων μας• ρυπαίνοντάς το υποβαθμίζουμε όχι μόνο τη δική μας ποιότητα ζωής αλλά και των συνανθρώπων μας, των ζώων και των φυτών. Η οικολογική συμπεριφορά θα έπρεπε να είναι τρόπος ζωής».
Οικολογική συνείδηση
Ο κ. Παπαγιάννης αναφέρθηκε στο σημαντικό ρόλο της εκπαίδευσης στη διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης, τονίζοντας ότι «στα σχολεία δεν καλλιεργείται οικολογική συνείδηση, δεν υπάρχει υποχρεωτικό μάθημα για το περιβάλλον».
Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ο σύλλογος φοιτητών Πολιτικών Επιστημών Green-ia και ο σύλλογος φοιτητών Νομικής έχουν δημιουργήσει περιβαλλοντικές ομάδες.
Η Green-ia ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2008. Σε μια προσπάθεια να περάσουν το μήνυμά τους σε συμφοιτητές και καθηγητές τους, τοποθέτησαν έξω από το χώρο του συλλόγου τους βάση στάθμευσης ποδηλάτων, κάδους ανακύκλωσης μπαταριών και ζωγράφισαν στον τοίχο γκράφιτι με οικολογικό περιεχόμενο.
«Η κατάσταση έχει φτάσει σε οριακό σημείο και παρ' όλ' αυτά ακόμα δεν έχουμε ξυπνήσει, η περιβαλλοντική συνείδηση είναι ανύπαρκτη και οι εκάστοτε κυβερνήσεις δεν έχουν πάρει τα απαιτούμενα δραστικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος», μας λέει ο 19χρονος τριτοετής Αλέξανδρος Τσακιρίδης. Ο 21χρονος συμφοιτητής του Κωνσταντής Σεβρής μάς λέει ότι «ο τρόπος ζωής μας απαιτεί την εκμετάλλευση -άνευ όρων- της φύσης. Συμπεριφερόμαστε λες και οι φυσικοί πόροι είναι ανεξάντλητοι. Αν ο αέρας είχε τιμή θα τον σεβόμασταν. Το οικολογικό κίνημα έχει τις ρίζες του στον Μάη του '68 που ξεκίνησε με σύνθημα "Σκέφτομαι παγκόσμια - δρω τοπικά"».
Η οικολογική ομάδα του συλλόγου φοιτητών Νομικής, που δημιουργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2007, προσεγγίζει το περιβαλλοντικό ζήτημα «από την πλευρά του αστικού και του δημοσίου δικαίου, αφού η προστασία του περιβάλλοντος συνδέεται άμεσα με τη θέσπιση νόμων», μας λέει η 23χρονη Ελίρα Σκεύη. «Στη χώρα μας η ανάπτυξη δεν λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, χτίζουν σε παραλίες ξενοδοχειακά συγκροτήματα χωρίς όρους και όρια με την ανοχή των αρμόδιων αρχών, με νόμους βιτρίνα που στην ουσία δεν προστατεύουν το φυσικό περιβάλλον», συμπληρώνει.
«Θέλησα να συμμετάσχω στην περιβαλλοντική ομάδα γιατί πιστεύω στη δύναμη της συλλογικής δράσης και γιατί δεν έχει κομματικό χρώμα. Πιστεύω ότι οι αγώνες του φοιτητικού κινήματος, είτε πρόκειται για το περιβάλλον είτε ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της παιδείας, δεν πρέπει να έχουν χρώμα», μας λέει ο 22χρονος Μιχάλης Καραχριστιανίδης, 5ο έτος. Η ομάδα έχει επισκεφθεί τη μονάδα ανακύκλωσης χαρτιού στους Ταγαράδες και το σταθμό βιολογικού καθαρισμού του Θερμαϊκού.
Οι δύο ομάδες διοργάνωσαν τον Μάιο από κοινού εβδομάδα εκδηλώσεων με θέμα «ανάπτυξη και περιβάλλον» και σε συνεργασία με τις κινηματογραφικές ομάδες των 2 συλλόγων. Συμμετείχαν με εισηγήσεις τους και καθηγητές.
Θεσμός τείνει να γίνει το οικολογικό 4ήμερο που διοργάνωσαν -μαζί με την οικολογική ομάδα του Βιολογικού και φοιτητές του Φυσικού- τον Ιούλιο του 2008 όπως και φέτος το καλοκαίρι στο κάμπινγκ του ΑΠΘ, στο Ποσείδι Χαλκιδικής που περιελάμβανε: προβολή ντοκιμαντέρ και ταινιών με οικολογικό περιεχόμενο, συζητήσεις και καθαρισμό της παραλίας!
Πηγή: Ελευθεροτυπία ((ΝΑΥΣΙΚΑΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗ)