Η διαφθορά μειώνει τις δαπάνες για παιδεία

Οι αρμόδιοι φορείς δίνουν βάρος σε τομείς πιο προσοδοφόρους, για μίζες


Η διαφθορά και η φοροδιαφυγή μειώνει τις δαπάνες για την παιδεία. «Μίζες» δεν είναι εύκολο να δοθούν σε δαπάνες κοινωνικών τομέων, όπως η παιδεία και η υγεία, και άρα οι αρμόδιοι φορείς δίνουν βάρος σε πιο... προσοδοφόρους τομείς. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με τίτλο «Διαφθορά και φοροδιαφυγή σε οικονομίες με δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση». Η έρευνα πραγματοποιείται με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Οικονομικών Επιστημών Θεόδωρο Παλυβό, σε συνεργασία με τη διδάκτορα του Ιδρύματος Αναστασία Λίτινα, και χρηματοδοτείται από το Ιδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση.
Δείκτης μέτρησης
Ειδικότερα, η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη διαφθορά στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ενας δείκτης που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της διαφθοράς είναι ο CPI (Δείκτης Αντιληπτής Διαφάνειας). Εκδίδεται ετησίως για το σύνολο σχεδόν των κρατών (σήμερα 180) από τη Διεθνή Διαφάνεια και βαθμολογεί τις χώρες στην κλίμακα 1-10, με άριστα το 10. Από το 4,3 του 2005, το 2009 η Ελλάδα βαθμολογήθηκε με 3,8 καταλαμβάνοντας την 71η θέση. Ταυτόχρονα, είναι τελευταία στην Ευρώπη τόσο των «15» όσο και των «27», όπου ισοβαθμεί με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Στον αντίποδα, τη μικρότερη διαφθορά στην Ε.Ε. έχουν η Σουηδία (με CPI 9,2), η Φινλανδία και η Ολλανδία (8,9 για καθεμιά). Από την άλλη, όπως αποδεικνύει η έρευνα, οι δαπάνες για παιδεία και υγεία είναι αντιστρόφως ανάλογες του μεγέθους της διαφθοράς.

Τα κράτη μπορούν να χωριστούν σε δύο ομάδες, που αντιστοιχούν στο μοντέλο οικονομικής και κοινωνικής ισορροπίας. «Στην πρώτη ομάδα το ποσοστό φοροδιαφυγής είναι μικρό και το επίπεδο διαφθοράς χαμηλό (π. χ. χώρες Βόρειας Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής). Το αντίθετο συμβαίνει στη δεύτερη ομάδα (π. χ. χώρες Νότιας Ευρώπης και Λατινικής Αμερικής). Αυτό σημαίνει ότι η διαφθορά επηρεάζει τόσο την κατανομή του δημόσιου χρήματος μεταξύ διαφόρων κατηγοριών (π. χ. παιδεία, υγεία, κατασκευή δρόμων κ. λπ.) όσο και το μέγεθος των δημόσιων εσόδων/δαπανών», ανέφερε, μιλώντας στην «Κ», ο κ. Παλυβός. «Η αιτία είναι ότι σε διεφθαρμένες κοινωνίες θα γίνει από τους αρμόδιους φορείς μικρότερη κατανομή στις κοινωνικές δαπάνες, διότι σε αυτές είναι περιορισμένη η δυνατότητα για παράνομη πρόσοδο, σε αντίθεση με άλλες δαπάνες όπως οι υποδομές και οι στρατιωτικές δαπάνες, οι οποίες απορροφούν ένα μεγάλο μέρος του κρατικού προϋπολογισμού. Στους τομείς της υγείας και της παιδείας, ιδιαίτερα σε ό, τι αφορά το κομμάτι των δαπανών, οι οποίες είναι περισσότερο διαφανείς (π. χ. μισθοί, δαπάνες για κατάρτιση και επιμόρφωση εκπαιδευτικών), η δυνατότητα για παράνομη προσοδοθηρία, ή κοινώς “μίζα”, είναι αρκετά περιορισμένη αν όχι μηδενική. Προφανώς στο κομμάτι των προμηθειών, π. χ. βιβλίων, θρανίων, υπάρχει δυνατότητα για παράνομη πρόσοδο, η οποία ωστόσο είναι αρκετά μικρότερη σε σχέση με τις προμήθειες στον τομέα των κρατικών υποδομών», ανέφερε στην «Κ» η κ. Λίτινα.
Σύμφωνα με την ερευνήτρια, ένα ακόμη βασικό χαρακτηριστικό των κοινωνικών δαπανών, το οποίο περιορίζει την παράνομη προσοδοθηρία, είναι ότι για την υλοποίησή τους δεν είναι απαραίτητα τεχνολογικά εξελιγμένα μέσα. Ετσι, το κόστος τους μπορεί εύκολα και να υπολογιστεί και κατ’ αυτόν τον τρόπο να περιοριστεί και το «καπέλο» στην τιμή τους. Σε μια περίοδο που η Ελλάδα κλυδωνίζεται από την κρίση, η καταπολέμηση της διαφθοράς είναι ένα βασικό μέτρο, η «επόμενη μέρα» να δομηθεί πάνω στα θεμέλια ενός ποιοτικού εκπαιδευτικού συστήματος...
Πηγή: Καθημερινή (Αποστολου Λακασα)