Η ζωή πέρα από το δικό μας σύμπαν

Η ύπαρξη ζωής κάπου αλλού στο σύμπαν μας αποτελεί ένα μεγάλο ερωτηματικό για πολλούς ερευνητές. Όμως, μερικοί πιο τολμηροί, ήδη θέτουν ένα πιο ριζοσπαστικό ερώτημα: μπορεί να υπάρχει ζωή, σε ένα άλλο σύμπαν διαφορετικό από αυτό όπου ζούμε; Οι πρώτες εκτιμήσεις είναι ότι αυτό είναι δυνατό, αν και δεν μπορεί να δοθεί μια κατηγορηματική απάντηση.
Εξάλλου, δεν είναι βέβαιο αν υπάρχουν άλλα σύμπαντα...
Πάντως πολλοί κοσμολόγοι πιστεύουν πια ότι υπάρχει μια πληθώρα συμπάντων, το καθένα με τους δικούς του φυσικούς νόμους. Πρόσφατα φυσικοί του πανεπιστημίου ΜΙΤ των ΗΠΑ έδειξαν ότι, θεωρητικά τουλάχιστον, μπορεί να υπάρχουν εναλλακτικά σύμπαντα ιδιαίτερα φιλικά προς τη ζωή, ακόμα κι αν οι φυσικοί νόμοι τους είναι πολύ διαφορετικοί από τους δικούς μας.
Τις σχετικές εκτιμήσεις των ερευνητών του ΜΙΤ, υπό τον καθηγητή Robert Jaffe, παρουσίασε ως κύριο θέμα το περιοδικό "Scientific American". Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι διαφορετικά σύμπαντα μπορεί να έχουν στοιχεία παρόμοια με τον άνθρακα, το υδρογόνο και το οξυγόνο, συνεπώς μπορούν να αναπτύξουν ζωή αρκετά οικεία με αυτή στον πλανήτη μας.

Ακόμα κι αν οι μάζες των στοιχειωδών σωματιδίων είναι δραματικά διαφορετικές, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η ζωή μπορεί «να βρει το δρόμο της» σε ένα εναλλακτικό σύμπαν.
Η σύγχρονη κοσμολογία υποστηρίζει ότι το σύμπαν μας μπορεί να μην είναι παρά ένα μόνο ανάμεσα σε πολλά-πολλά άλλα (θεωρία του «πολύ-σύμπαντος»). Ο φυσικός του ΜΙΤ Άλαν Γκουθ πιστεύει ότι «νέα σύμπαντα τσέπης» δημιουργούνται συνεχώς, αλλά παραμένουν αόρατα από το δικό μας σύμπαν. Κατά την άποψή του, «η φύση κάνει πολλές δοκιμές. Το σύμπαν είναι ένα πείραμα που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, κάθε φορά με ελαφρά διαφορετικούς ή με τελείως διαφορετικούς φυσικούς νόμους».
Μερικά από αυτά τα σύμπαντα μπορεί να «καταρρέουν» λίγο μετά τη δημιουργία τους, ενώ σε άλλα οι δυνάμεις ανάμεσα στα σωματίδιά τους μπορεί να είναι τόσο αδύναμες, που δεν καθίσταται εφικτό καν να δημιουργηθούν άτομα και μόρια ύλης.
Σε άλλες όμως περιπτώσεις, οι συνθήκες θα είναι πιο ευνοϊκές και έτσι θα μπορούν να δημιουργηθούν εναλλακτικά σύμπαντα, όπου η ύλη πάλι θα δημιουργεί γαλαξίες και πλανήτες. Τελικά, είναι επίσης δυνατό, σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις, να εξελιχτεί νοήμων ζωή σε αυτά τα άλλα σύμπαντα.
Αν και καθόλου δεν αποκλείεται σε τέτοια σύμπαντα να έχουν αναπτυχθεί τελείως «εξωτικές» και αδιανόητες για μας μορφές ζωής, ο Jaffe και οι συνεργάτες του δεν αποκλείουν επίσης ότι σε εναλλακτικά σύμπαντα (με διαφορετικές μάζες στα υποατομικά σωματίδια των κουάρκς) μπορεί να αναπτυχθεί ζωή βασισμένη στην «χημεία του άνθρακα και του υδρογόνου», όπως αυτή στη Γη.
Μια άλλη ομάδα αμερικανών ερευνητών, από το Εθνικό Εργαστήριο Λόρνες Λίβερμορ, μελέτησε θεωρητικά αν μπορούν να υπάρξουν εναλλακτικά σύμπαντα φιλικά προς τη ζωή, στα οποία θα μπορούσε να λείπει μια από τις τέσσερις θεμελιώδεις δυνάμεις του δικού μας σύμπαντος, η ασθενής πυρηνική δύναμη, που επιτρέπει τις αντιδράσεις, οι οποίες μετατρέπουν τα νετρόνια σε πρωτόνια και αντιστρόφως.
Το συμπέρασμά τους είναι ότι οι αλλαγές στις τρεις εναπομένουσες θεμελιώδεις δυνάμεις μπορούν να αντισταθμίσουν την έλλειψη της ασθενούς πυρηνικής δύναμης, συνεπώς μπορούν να υπάρξουν τέτοια σύμπαντα, που θα επιτρέπουν σε σταθερά σωματίδια να σχηματίζονται.
Οι δύο μελέτες (του ΜΙΤ και του Λόρενς Λίβερμορ) διαφέρουν από άλλες ανάλογες προσπάθειες, επειδή υποθέτουν ότι δεν αλλάζει μόνο μια μεταβλητή, αλλά πολλές ταυτόχρονα. Οι περισσότερες μέχρι τώρα θεωρητικές απόπειρες αφορούσαν την αλλαγή απλώς μιας μεταβλητής, από όπου έβγαζαν το συμπέρασμα συνήθως ότι προκύπτει ένα εναλλακτικό σύμπαν εχθρικό προς τη ζωή.
Σε τελευταία ανάλυση, είναι αδύνατο – προς το παρόν τουλάχιστον - να είναι κανείς σίγουρος αν υπάρχουν άλλα σύμπαντα και αν αυτά φιλοξενούν ζωή. Αυτό όμως αποκλείεται να εμποδίσει τους οραματιστές φυσικούς από το να εξερευνούν τις άπειρες δυνατότητες.
Πηγή: Ελευθεροτυπία