Υπολογιστές στα σχολεία ή το σύμπτωμα του τεχνοκρατισμού

Το Υπουργείο Παιδείας στο νέο σχέδιο δράσης που υπέβαλλε για το σχολείο με τον τίτλο Νέο Σχολείο: Πρώτα ο μαθητής, για την υλοποίηση των προγραμματικών δεσμεύσεων του ΠΑΣΟΚ στον χώρο της παιδείας, θεωρεί ότι εισάγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με την νέα οπτική, από την βάση προς τα πάνω και όχι αντίστροφα, όπως γινόταν μέχρι σήμερα. Θεωρεί δηλαδή ότι εισάγει αλλαγές από το νηπιαγωγείο και το δημοτικό προς τα πάνω, την δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι σύμβουλοι που κατάρτισαν το σχέδιο, βιάστηκαν να διατυπώσουν την δήθεν μεγάλη καινοτομία του «από τα κάτω προς τα πάνω» ως φιλοσοφία στην μεταρρύθμιση που εισηγούνται, και θες η ελλιπής δική τους παιδεία για το «από τα κάτω προς τα πάνω», θες η βιασύνη να τελειώνουν με το επαναστατικό πόνημά τους για την μεταρρύθμιση, αγνόησαν ότι η μεταρρύθμιση του 1929, ως η πρώτη πραγματική αστική μεταρρύθμιση, εισήγαγε την νέα φιλοσοφία για το σχολείο, πρωτίστως το δημοτικό. «Το νέο εκπαιδευτικό σύστημα εκφράζει μια διαφορετική από την προηγούμενη φιλοσοφία και στηρίζεται τόσο σε δομικές μεταβολές (το τετράχρονο Δημοτικό ―το «σχολείο του λαού»― έγινε εξάχρονο, δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στο μάθημα των Νέων Ελληνικών, ενισχύθηκε η διδασκαλία της δημοτικής, και αναβαθμίστηκε ο επαγγελματικός κλάδος στη δεύτερη βαθμίδα), όσο και σε λειτουργικές καινοτομίες (προαιρετικά μαθήματα στο γυμνάσιο, έγκριση πολλών διδακτικών βιβλίων κατά τάξη και μάθημα, «απογεύματα ελευθέρας εργασίας» στα σχολεία, «μαθήματα ειδικής επιδόσεως δι΄ ομάδας μαθητών (μαθητριών) εκδηλούντων καταφανή κλίσιν και αξιόλογον επίδοσιν προς ωρισμένα μαθήματα» κ.ά.) – «Η μεταρρύθμιση του 1929» (επιμέλεια Ν. Βαρμάζης - Τ. Γιάννου).

Ακόμα κι αν αυτή η προσπάθεια του 29, έγινε χωρίς τους εμπνευστές της «αστούς» μεταρρυθμιστές Δελμούζο, Τριανταφυλλίδη και τον αριστερό Γληνό, θα άξιζε η Υπουργός και το επιτελείο της να την αναφέρουν και να την συσχετίσουν, αλλά και να την ταιριάξουν με τα δικά τους ευρήματα, διαβάζοντας –πριν συγγράψουν- μερικά βασικά βιβλία για τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα αντλώντας την αναγκαία θεωρητική και πολιτική βάση. Ίσως δεν το έκαναν, γιατί δεν το χρειάζονται, γιατί ξέρουν ότι η όποια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που γίνεται για να υπηρετήσει ένα συγκεκριμένο πολιτικό-ιδεολογικό και οικονομικό πλαίσιο έχει αξία και είναι επαρκής μόνο στον βαθμό που ανταποκρίνεται στις ανάγκες αυτού του πλαισίου.
Και παραπέρα, η άλλη μεγάλη μεταρρύθμιση του Παπανούτσου του ʼ64, η «άτυχη» ή «χαμένη ευκαιρία», όπως χαρακτηρίζεται από τους μελετητές της, υπό πρωθυπουργίας Γ. Παπανδρέου του παππού, πέρασε απαρατήρητη από τους συγγραφείς του νέου σχεδίου. Και εκείνη, είχε ως συστατικό της στοιχείο την αναθεώρηση των σχολικών βιβλίων του 1964 και την πολτοποίηση όσων κριθούν ακατάλληλα. Και αυτή η μεταρρύθμιση είχε στρατηγική «από τα κάτω προς τα πάνω».
Τι έχει η σημερινή μεταρρύθμιση;
Τι έχει η σημερινή μεταρρύθμιση που την κάνει δυνατή και σύγχρονη; Μια τεχνοκρατική βάση με εστίαση στις νέες τεχνολογίες, όχι στον μαθητή. Αυτό είναι το πυροτέχνημα. Η πραγματική βάση του νέου σχεδίου είναι το «ανοιχτό, ψηφιακό, καινοτόμο» σχολείο. Είναι το ηλεκτρονικό βιβλίο, ο δια-δραστικός πίνακας, ο προσωπικός μαθητικός υπολογιστής. Η αρχική ερώτηση, αν δηλαδή χρειάζεται μεταρρύθμιση σήμερα το σχολείο, βέβαια θα απαντηθεί θετικά από όλους και πολύ περισσότερο από την Αριστερά. Η μεταρρύθμιση αυτή θα πρέπει να λάβει υπόψη της τα νέα δεδομένα από την χρήση των νέων πληροφοριακών και επικοινωνιακών τεχνολογιών; Θετική και εδώ η απάντηση, αν και συμπληρωμένη με την διασταλτική θέση ότι η τεχνολογία δεν είναι κοινωνικά ουδέτερη και, ως εκ τούτου, η ένταξή της στην όποια εκπαιδευτική αλλαγή πρέπει να είναι ως επικεντρωμένη στην μάθηση, στον νέο ρόλο των εκπαιδευτών, στην διαμόρφωση του ερωτήματος, του παραδείγματος, του πειράματος, της συνεργασίας, της κατασκευής της γνώσης και της κατανόησής της. Η κριτική σκέψη για τους μαθητές δεν είναι ιδεολογική κατασκευή, είναι (για την Αριστερά τουλάχιστον) προϋπόθεση αποδοχής του όποιου μοντέλου αλλαγών. Το νέο εκπαιδευτικό περιβάλλον που πρέπει να κτιστεί μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας, απαιτεί οι δάσκαλοι και οι μαθητές να αναζητήσουν την πληροφορία και την γνώση όχι ως στοιχείο τεχνικής μέσω του υπολογιστή, αλλά ως μέσο μάθησης και αναζήτησης της ερμηνείας και της κατανόησης του κόσμου και των εμπειριών, του ιστορικού χώρου και της εξέλιξης.
Οι υπολογιστές μπορούν να επαναστατικοποιήσουν το σχολείο, αν ενταχθούν σε ένα σχέδιο πραγματικών αλλαγών όσον αφορά στην συγκρότηση του μαθήματος και της γνώσης. Όμως όπως έλεγε παραδοξολογώντας ο στοχαστής της τεχνολογικής επανάστασης και των νέων μέσων επικοινωνίας «το μήνυμα είναι το μέσο». Το ίδιο θα υποστηρίξουν αυτοί που βλέπουν το σημερινό σχέδιο του Υπουργείου ως σύμπτωμα ενός τεχνοκρατισμού, που χαρακτηρίζεται από την απουσία του νέου ανθρώπου και της μαθησιακής διαδικασίας. Θα συμφωνήσουμε, συμπληρώνοντας με έμφαση, ότι το «νέο σχολείο» του υπουργείου είναι η επιβεβαίωση ότι η πραγματικότητα υποχωρεί εμπρός στην αναπαράστασή της από την πληροφοριακή τεχνολογία και τα νέα μέσα ενημέρωσης. Για το «νέο υπουργείο παιδείας» φαίνεται ότι αυτή η υποχώρηση της πραγματικότητας έχει πάρει επικίνδυνα χαρακτηριστικά.
Πηγή: Αυγή (Θεοδώρα Σταθούλια)