Αναμνήσεις που "αιχμαλωτίστηκαν" σε εικόνες. Μαθητές του δημοτικού μελετούν με ενδιαφέρον το σχολικό βιβλίο. Παιχνίδι με το χιόνι και γυμναστική στην αυλή. Σχολικές γιορτές, μουσικές εκδηλώσεις, παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας. Συνωμοτικές συζητήσεις, ξενοιασιά στις εκδρομές. Οι απόφοιτοι βγαίνουν αναμνηστική φωτογραφία και δείχνουν χαρούμενοι και ίσως λίγο αγχωμένοι.Τα παραπάνω δεν είναι παρά στιγμές, ψήγματα του 75χρονου βίου του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που αποτυπώνονται στο λεύκωμα "1934-2009, 75 χρόνια Πειραματικό, Ο χρόνος επισκέπτεται αναλλοίωτος" (εκδόσεις "Ιανός").
Τις εικόνες συμπληρώνουν και στηρίζουν κείμενα ανθρώπων που έζησαν, επένδυσαν, ενεπλάκησαν ενεργά στην ιστορία αυτού του σχολείου, είτε ως ηγετικές φιγούρες στην ιστορία του, είτε ως διδάσκοντες ή μαθητές.
Σκέψεις για τον σκοπό και τη λειτουργία του σχολείου, που υπήρξε "παραδειγματική εξαίρεση, ένα συνεχές πείραμα", καταθέτουν, μέσα από το βιβλίο, προσωπικότητες που άφησαν τη δική τους "σφραγίδα" στην εκπαίδευση.
Όπως ο ιδρυτής του Πειραματικού και οραματιστής της παιδείας, Αλέξανδρος Δελμούζος, ο οποίος αναφέρει: "Δεν θα μπορέσουμε να πούμε ότι επιτύχαμε στο έργο μας, αν δίπλα στην καλή και μεθοδική εργασία του μαθήματος δεν στήσωμε αντάξια σχολική ζωή. Αλλά πρέπει πολύ να προσέξωμε, η σχολική μας ζωή να είναι πηγαία, να απορρέει φυσικά και αβίαστα από τα παιδιά, το δικό τους κόσμο να εκδηλώνει και τις δικές τους ανάγκες να ικανοποιεί. Και πάλι ενώ θα είναι τέτοια, αβίαστη και φυσική, να πάρει και μορφή πειθαρχημένη".
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρώτος διευθυντής του Βασίλης Τατάκης. "Όπως στη διδακτική πράξη κέντρο ήταν ο μαθητής, που τον καλούσαμε με όλες τις παιδαγωγικές ενέργειες να συνειδητοποιήσει όλο και καλύτερα ότι για εκείνον γινόταν ό,τι γινόταν στην τάξη, για το δικό του καλό, και για να γίνει ένας υπεύθυνος συνεργάτης του έργου αυτού, έτσι ενεργήσαμε και στον τομέα της σχολικής ζωής. Έπρεπε με πλατύτερη συνείδηση να αγκαλιάσει τώρα την όλη σχολική ζωή, να κατανοήσει ότι γι' αυτόν κυρίως γινόταν και υπεύθυνα να διαθέσει τις καλύτερες δυνάμεις του για να είναι εκείνη που έπρεπε να είναι για το δικό του καλό. Όταν όλα αυτά επιτευχθούν, τότε το παιδί ξέρει να δίνεται με την ψυχή του στα έργα του και αποκαλύπτει πλούσιες και λαμπρές δυνάμεις και αξιέπαινη πρωτοβουλία", επισημαίνει.
Ο Νίκος Δ. Δαρμάζης, ο οποίος εργάστηκε ως φιλόλογος από το 1965 έως το 1984, αναφέρεται στην παράδοση στο Πειραματικό: "Το σίγουρο είναι ότι την παράδοση στο Πειραματικό συνέθεταν ταυτόχρονα πολλά υλικά και άυλα στοιχεία, ορατά και αόρατα. Ο εκ γενετής δεσμός λ.χ. του σχολείου με τον Εκπαιδευτικό Δημοτικισμό και ότι αυτός αντιπροσωπεύει στην εκπαίδευση ήταν εμφανής. Η πίστη στη δημοτική γλώσσα και στη συστηματική διδασκαλία της συνιστούσε βασικό στοιχείο της παράδοσης και αποτελούσε ουσιαστικό κριτήριο επιλογής των φιλολόγων".
Σύμφωνα με τον ίδιο, στην παράδοση του Πειραματικού άνηκαν και πιο καθημερινά πράγματα, όπως "τα ασυνήθιστα και παλαιά ατομικά τραπεζάκια των τάξεων αντί των θρανίων, το παράξενο κουδούνι, ένα μεταλλικό δοχείο σαν φιάλη υγραερίου, που σωζόταν από την Κατοχή, ο τρόπος που συντάσσονταν το σχολείο για την πρωινή προσευχή στο χολ μπροστά από την αίθουσα τελετών, το αρμόνιο που συνόδευε τους εναλλασσόμενους ύμνους των μαθητών στην πρωινή προσευχή".
Το εντυπωσιακό διδακτήριο είναι έργο του μεγάλου αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη, ο οποίος τονίζει "…το σχολείον Θεσσαλονίκης πληροί νομίζω αρμονίαν μαζών και περιγραμμάτων, διαμόρφωσιν νόμιμον και προς το υλικόν και ισορροπίαν του εθνικού στοιχείου προς το καθολικόν".
Η καθηγήτρια του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, υπεύθυνη αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής υπογραμμίζει ότι για τον σχεδιασμό και την επεξεργασία των όψεων του κτιρίου ο Δημήτρης Πικιώνης επηρεάστηκε καθοριστικά από την τοπική αρχιτεκτονική της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. "Προέκυψε έτσι ένα κτήριο που διατηρούσε τα στοιχεία της ελληνικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, εκφρασμένα όμως μ' έναν καινούργιο τρόπο και με μοντέρνα υλικά, ενώ ταυτόχρονα ικανοποιούσε πλήρως τις λειτουργικές και εκπαιδευτικές ανάγκες ενός σύγχρονου διδακτηρίου", "ένα κτήριο με διαχρονικές αξίες".
Κάποιες φορές μαθητές και καθηγητές ανασύρουν μνήμες που αντανακλούν το κλίμα μιας εποχής. Ο Χρίστος Τσολάκης διηγείται πως το 1968, την περίοδο της δικτατορίας ο διευθυντής κατέβασε το πορτραίτο του Δελμούζου από το γραφείο της διεύθυνσης και το έριξε σε μια μικρή αποθήκη
Στις εξετάσεις του Ιουνίου του 1970 η έκτη τάξη, θυμάται ο μαθητής της Γιώργος Μπάρμπας, ήταν η μόνη που πήρε το πρόγραμμα την τελευταία στιγμή, ως τιμωρία για την "ταραχοποιό" και "αντικοινωνική" συμπεριφορά της.
Αρκετοί είναι οι απόφοιτοι του Πειραματικού που διακρίθηκαν σε διάφορους τομείς.
Ο Δημήτρης Μαρωνίτης διηγείται πως πέτυχε προτελευταίος στις εξετάσεις για το Πειραματικό, εξαιτίας της "ανυπόφορης ανορθογραφίας" του και κατόπιν φορούσε με καμάρι στην λαϊκή γειτονιά της Ευαγγελίστριας το χαρακτηριστικό πηλήκιο του σχολείου.
"Το Μάιο του 1947, στην έξοδο πια της γόνιμης μαθητείας μου στο Πειραματικό, μιλώντας ως εκπρόσωπος των συμμαθητών, συνομολόγησα την ευγνωμοσύνη μου στο Πειραματικό για κάτι πράγματι πολύτιμο: για την ομορφιά της γνώσης και για τη γνώση της ομορφιάς", αναφέρει.
Ο Κώστας Ζουράρις γράφει για την επίσκεψη στο εργοστάσιο της ΑΒΕΖ και για το Πειραματικό που "προστατεύει από τον εμφύλιο πόλεμο".
Ο Γιάννης Μπουτάρης ζωγραφίζει τον γιατρό που ήρθε να "μπολιάσει" τους μαθητές και θυμάται τις σχολικές γιορτές και συγκεκριμένα κάποια Χριστούγεννα που ήταν Ιωσήφ και δίπλα του Παναγία ένα όμορφο κορίτσι, η Λουίζα.
O αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος, μαθητής του Πειραματικού, όπως και ο ευρωβουλευτής αδελφός του Αντώνης Τρακατέλης, σημειώνει ότι το σχολείο καλλιεργούσε το ήθος "με σχεδόν αμείλικτο τρόπο". Για παράδειγμα, "ο μαθητής που συνελαμβάνετο να αντιγράφει ή να υποβοηθεί ένα συμμαθητή του σε αντιγραφή απεβάλετο οριστικά από το Πειραματικό, έστω και αν ήτο αριστούχος".
Τέλος, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος περιγράφει την πολύχρονη φιλία που ανέπτυξε με τον διευθυντή του σχολείου, Ιωάννη Ξηροτύρη, παρόλο που τον είχε απορρίψει από μαθητή του Πειραματικού.
Το λεύκωμα επιμελήθηκαν ο φιλόλογος Γιώργος Καλλίνης, η υποδιευθύντρια, σχολική σύμβουλος φιλολόγων, Ευσεβία Χασάπη και ο φιλόλογος, διευθυντής του σχολείου, Βασίλης Χατζηβασιλείου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Γεωργίας Χατζηγεωργίου)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου