Μαύρες προοπτικές για το Κόκκινο Ελάφι

Σε νέους βιότοπους θα πρέπει να μεταφερθούν οι πληθυσμοί του απειλούμενου είδους που ζουν στην Πάρνηθα καθώς, αντί να αυξάνονται, έχουν συρρικνωθεί σε επικίνδυνο βαθμό για την επιβίωσή τους

Oι πληθυσμοί του «κόκκινου ελαφιού» (cervus elaphus), του μεγαλύτερου φυτοφάγου ζώου της χώρας μας, κάποτε απλώνονταν σε ολόκληρη την Ελλάδα. Σήμερα ζουν μόνο στην Πάρνηθα και περιορισμένα στη Ροδόπη, ενώ το είδος χαρακτηρίζεται πλέον ως «κρισίμως κινδυνεύον» στο «Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας».
Η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς στο πλαίσιο ειδικής μελέτης με τίτλο «Eρευνα Οικολογίας του Κόκκινου Ελαφιού στο Ορος Πάρνης» από το 2007 παρατηρεί και καταγράφει τον πληθυσμό της Πάρνηθας, τον ακμαιότερο πληθυσμό «Κόκκινου Ελαφιού» της χώρας. Σύμφωνα με τη WWF Ελλάς, μετά την καταστροφή της Πάρνηθας το 2007, τα ελάφια έχουν διασπαρεί προς τα ανατολικά, στην περιφέρεια της λίμνης του Μαραθώνα και προς τα δυτικά, μέχρι το όρος Πάστρα.
Τον χειμώνα η περιοχή εξάπλωσής τους υπολογίζεται σε 360.000 στρ., ενώ το καλοκαίρι η πλειονότητα των ζώων περιορίζεται στα υψηλότερα σημεία του βουνού (700-1.400 μ.) σε μια έκταση περίπου 44.500 στρ.
Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις των ελαφιών παρατηρούνται σε λίγες απομονωμένες θέσεις του ορεινού όγκου της Πάρνηθας μακριά από κάθε ανθρώπινη όχληση. Σήμερα ο αριθμός των ελαφιών της Πάρνηθας δεν ξεπερνά τα 600, σύμφωνα με την έρευνα.

Λαθροκυνηγοί
Η αναλογία των αρσενικών-θηλυκών ελαφιών είναι σχεδόν 1:1, ενώ τα μισά περίπου ενήλικα θηλυκά ελάφια βρέθηκαν χωρίς νεογνά το καλοκαίρι του 2009. Ο πληθυσμός των ελαφιών δεν παρουσιάζει γεωμετρική αύξηση, συγκριτικά με την απογραφή του 1994, όπως θα αναμενόταν για έναν πληθυσμό που δεν πιέζεται από φυσικούς θηρευτές (π.χ. λύκος, αρκούδα). Ομως δέχεται εξοντωτικές πιέσεις από τους λαθροκυνηγούς, τα τροχαία ατυχήματα, από εγκαταλελειμμένα σκυλιά, καθώς και από την επέκταση των οικιστικών εκτάσεων.
«Το κόκκινο ελάφι ως αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής φύσης μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση και την εξέλιξη των οικοσυστημάτων, ειδικά στις μέρες μας όπου η ελεύθερη κτηνοτροφία σταδιακά εγκαταλείπεται», επισημαίνει ο Παναγιώτης Λατσούδης, δασολόγος - υπεύθυνος του προγράμματος για το ελάφι.
«Για τη βιωσιμότητα του υπάρχοντος πληθυσμού, αλλά και την εξάπλωσή του είδους σε νέους βιότοπους πέρα από την Πάρνηθα είναι απαραίτητη η βελτίωση και εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας που αφορά στην εμπορία, τη θήρευση, τη διακίνηση, διατήρηση σε αιχμαλωσία και την απελευθέρωση των ζώων.
Εξαιρετικά σημαντική κρίνεται και η δημιουργία ενός κέντρου περίθαλψης, χειρισμού και γενετικού ελέγχου των ζώων. Επίσης απαιτείται η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και ιδιαίτερα των κατοίκων και επισκεπτών περιοχών, όπου θα μπορούσαν να δημιουργηθούν νέοι υποπληθυσμοί.
Γι’ αυτό θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, προκειμένου να διατηρηθούν οι υπάρχοντες πληθυσμοί, αλλά και να γίνουν συστηματικές προσπάθειες για την εξάπλωση του είδους σε νέους βιότοπους», συμπληρώνει ο κ. Λατσούδης.
Το «βιογραφικό» του σπάνιου θηλαστικού
Περιγραφή:
Αρσενικό με κέρατα που απορρίπτονται κάθε χρόνο («κλαδοκέρατα»). Και τα δύο φύλα με φαιοκίτρινη κηλίδα γύρω από την ουρά («κάτοπτρο»), λευκωπή στα άλλα δύο ελαφοειδή της Ελλάδας: το ζαρκάδι και το πλατώνι.
Βάρος:
Αρσενικό 75-340 κιλά, θηλυκό 56-254 κιλά (ανάλογα με το υποείδος).
Τροφή:
Θεωρείται «μεικτός βοσκητής», τρέφεται δηλαδή τόσο με κλαδιά και φύλλα δέντρων όσο και με διάφορες πόες.
Βιότοπος:
Τα διάφορα υποείδη εμφανίζονται σε μια μεγάλη ποικιλία βιοτόπων. Τα ελάφια στην Ελλάδα είναι κυρίως δασόβια.
Προσδόκιμο ζωής:
Eως 27 χρόνια, αν και τα περισσότερα ζώα ζουν λιγότερο από 15 χρόνια.
Πληθυσμοί στην Ελλάδα:
Ο πιο ακμαίος πληθυσμός βρίσκεται στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας. Μικρός πληθυσμός βρίσκεται στη Ροδόπη, κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Ζώα που έχουν προέλθει από τον πληθυσμό της Πάρνηθας έχουν μεταφερθεί στα Κρατικά
Εκτροφεία:
Κοζάνης, Χρυσοπηγής Σερρών, Μονής Αγάθωνος Φθιώτιδας, Καλουσίου Πατρών. Από τα κρατικά εκτροφεία κατά καιρούς απελευθερώνονται ζώα σε ελεγχόμενες κυνηγετικές περιοχές με σκοπό τη θήρα. Εμπλουτισμός με λίγα ζώα έχει γίνει στην περιοχή Ραφταναίων - Πραμάντων Ηπείρου, ενώ μια σειρά άλλων ανεπίσημων απελευθερώσεων ή διατήρησης σε αιχμαλωσία από ιδιώτες αναφέρονται για διάφορες περιοχές της χώρας.
Πηγή: Έθνος (Διονυσία Λάγιου)