Για το ζήτημα της “αυτοαξιολόγησης σχολικής μονάδας”

Αγγίσταλη Κατερίνα

Η μορφή και το είδος της αξιολόγησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας δεν είναι ζητήματα τεχνικών αποφάσεων στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής, αλλά είναι αντικείμενο πολιτικής και κοινωνικής διαμάχης και σύγκρουσης. Η αξιολόγηση δεν είναι μια ουδέτερη διαδικασία που συμβαίνει στο κενό. Ιδιαίτερα σήμερα με δεδομένη την οικονομική και επαγγελματική υποβάθμιση του εκπαιδευτικού, την έλλειψη παιδαγωγικής στήριξης και την υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης, με όλες τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτό στα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά της δουλειάς μας, η ανάδειξη από τη μεριά του Υπουργείου της έννοιας του μαθητή (πρώτα ο μαθητής!!!) σαν να πρόκειται για μια αυθύπαρκτη έννοια, έξω και πέρα από το πλαίσιο αλληλεπίδρασης που διαμορφώνει αυτός με τον καθηγητή και το υπόλοιπο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον, στοχεύει για μια ακόμη φορά στη στοχοποίηση του εκπαιδευτικού και στην αποσιώπηση των ευθυνών της πολιτικής ηγεσίας.

Η εγκύκλιος που αφορά το θέμα της αυτοαξιολόγησης περιέχει αρκετά ασαφή και σκοτεινά σημεία, ενώ επιχειρεί να εισαγάγει “αντικειμενικά” και “επιστημονικά” κριτήρια αποκρύπτοντας τους πραγματικούς σκοπούς, που είναι η κατηγοριοποίηση των σχολείων μέσω της διοικητικής αποκέντρωσης (Καλλικράτης), ώστε σταδιακά το κράτος να παραιτηθεί από την υποχρέωσή του να χρηματοδοτεί την εκπαίδευση και το κάθε σχολείο να αποδυθεί σε μια προσπάθεια αναζήτησης και αξιοποίησης πόρων, εξεύρεσης χρηματοδότησης και, τελικά, μαθητών-πελατών. Δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη αναφορά στα άτομα που θα πλαισιώσουν το μηχανισμό αξιολόγησης, στους σκοπούς αυτής και στην πρακτική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν. Απουσιάζει οποισδήποτε κριτικός στοχασμός, όπως π.χ. τι γνώση διδάσκουμε στο σχολείο, με ποια μέθοδο, τι τύπο μαθητή διαμορφώνουμε και επιβραβεύουμε και άλλα ανάλογα κριτικά ερωτήματα, που θα διαμόρφωναν μια δυναμική αμφισβήτησης και διεκδίκησης ενός άλλου σχολείου. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να γίνουν διεκπεραιωτές μιας γραφειοκρατικής διαδικασίας μέσα από τη συμπλήρωση αναρίθμητων δεικτών, η οποία ακόμη και στο συμβολικό επίπεδο, αν υποθέσουμε ότι με δεδομένη την ελληνική προχειρότητα και ασυνέπεια γρήγορα θα χάσει τον ελεγκτικό της χαρακτήρα, είναι αρκετή για να διαμορφώσει ένα κλίμα φόβου και ανασφάλειας και να στομώσει φωνές και συνειδήσεις.
Δεν είναι η πρώτη φορά που το Υπουργείο επιχειρεί να οικειοποιηθεί τις θέσεις του κλάδου, όπως έχουν αποτυπωθεί στις πολιτικές αποφάσεις των συνεδρίων του, και να ντύσει με αυτές επιμελώς τις πραγματικές του προθέσεις. Από το 8ο συνέδριο της ΟΛΜΕ έχει διατυπωθεί η θέση μας για αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας μέσα όμως σε ένα άλλο πλαίσιο, με εντελώς διαφορετικούς στόχους και σκοπούς, που σχετίζονται με τη συνολική επανεξέταση του περιεχομένου, της οργάνωσης και της διοίκησης του εκπαιδευτικού συστήματος.
Μέχρι, όμως, να φτάσουμε στο σημείο να αλλάξουμε συνολικά το σχολείο μέσα από μαζικούς αγώνες, ίσως θα ήταν καλό να αναλάβει ο καθένας μας και την ευθύνη που του αναλογεί και να φροντίσουμε οι ίδιοι να αναβαθμίσουμε το ρόλο που έχουμε ως εκπαιδευτικοί και ως σύλλογος διδασκόντων, που συζητά κριτικά τα ζητήματα της καθημερινής πρακτικής, παρεμβαίνει για την αντιμετώπισή τους και διεκδικεί λύσεις μέσα και από τους συνδικαλιστικούς του αγώνες. Το Υπουργείο είναι σίγουρο ότι δεν θα “αναβαθμίσει” την εκπαιδευτική διαδικασία υποβαθμίζοντας κοινωνικά και επαγγελματικά το ζωντανό κομμάτι της, που είναι οι εκπαιδευτικοί.