Ο άγνωστος πόλεμος των σχολικών βιβλίων

Ανεκμετάλλευτες μένουν οι δύο νέες εκδόσεις σχολικής Γραμματικής που είναι έτοιμες από την άνοιξη του 2009 

 Από την άνοιξη του 2009 είναι έτοιμες δύο νέες σχολικές γραμματικές: η «Γραμματική Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού», την οποία επιμελήθηκε η Ειρήνη Φιλιππάκη-Warburton, και η «Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου» του Σωφρόνη Χατζησαββίδη και της Αθανασίας Χατζησαββίδου. Οι δύο αυτές γραμματικές αναρτήθηκαν το 2009 στον ιστότοπο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (www.pi-schools.gr/lessons/hellenic/), αλλά, άγνωστο γιατί, δεν τυπώθηκαν και δεν αξιοποιήθηκαν στην τάξη. Προτού καν τυπωθούν δέχτηκαν τα πυρά της κριτικής, αν έτσι χαρακτηρίσουμε ένα υπερβολικά κινδυνολογικό κείμενο του περ. «Φιλόλογος» (τχ. 138, χειμώνας 2009), με το οποίο εκφράζεται οργή για την αντικατάσταση της Γραμματικής Τριανταφυλλίδη (σημειωτέον ότι η ίδια η Γραμματική Τριανταφυλλίδη ποτέ δεν διδάχτηκε στην εκπαίδευση, όπου χρησιμοποιούνταν πάντα προσαρμογές, αμφίβολης πιστότητας και ποιότητας).

Νύξεις άφησε και ο καθηγητής γλωσσολογίας Θανάσης Νάκας («Ελευθεροτυπία», 6/6/2008), που θεωρεί ότι η νέα Γραμματική του δημοτικού βλέπει τη νέα ελληνική μέσα από «αγγλικά γυαλιά» (επειδή χαρακτηρίζει «γερούνδιο» τον τύπο «γράφοντας»). Με συντονιστή τον ίδιο, οργανώθηκε στην Αθήνα την 29/5/2010 στρογγυλό τραπέζι με σκοπό να «συζητηθεί το οξύτατο πρόβλημα στη διδασκαλία των γλωσσικών μαθημάτων» που προκύπτει, μεταξύ άλλων, «από την έλλειψη εκσυγχρονισμένης Γραμματικής, με ενιαία φιλοσοφία και ορολογία». Οι συντάκτες των νέων σχολικών εγχειριδίων που παραβρέθηκαν σ’ αυτή την εκδήλωση υποστήριξαν, βέβαια, ότι εκσυγχρονισμένες Γραμματικές υπάρχουν, και είναι οι δικές τους.

 Κάποιοι φαίνεται να ανησυχούν για την έλλειψη ομοιογένειας ανάμεσα στις νέες γραμματικές και τα βιβλία της γλώσσας. Κάποιοι φαίνεται να δείχνουν υπερβολική σπουδή για τη σχολική γραμματική που θα επικρατήσει μετά τη Γραμματική Τριανταφυλλίδη. Και πολλοί φαίνεται να πιστεύουν ότι ο Κανόνας των γλωσσικών μαθημάτων οφείλει να είναι γραμματικός («βιβλίο των βιβλίων», χαρακτηρίζει τη Γραμματική το περ. «Φιλόλογος») και όχι κειμενικός ή επικοινωνιακός, όπως φαίνεται να ισχύει στις μέρες μας. Διεξάγεται έτσι γύρω από τις σχολικές γραμματικές ένας άγνωστος πόλεμος, ψυχρός, χωρίς διακηρυγμένες προθέσεις. Η Γραμματική είναι ένα ακόμη πεδίο για την άσκηση της ιδεολογίας μάλλον παρά της επιστημονικής κριτικής.

Στο αφιέρωμα αυτό της «Καθημερινής» κρίνονται οι δύο νέες σχολικές γραμματικές από γλωσσολόγους οι οποίοι έχουν ήδη μιλήσει γι’ αυτές εκτενέστερα σε επιστημονικά συνέδρια. Σήμερα παρουσιάζεται η Γραμματική του δημοτικού από την Αννα Ιορδανίδου καθηγήτρια ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Πατρών, και την επόμενη Τρίτη θα παρουσιαστεί η Γραμματική του γυμνασίου από τον Αναστάσιο Τσαγγαλίδη, επίκουρο καθηγητή Γλωσσολογίας στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ.

*Ο Σπ. Μοσχονάς είναι επίκουρος καθηγητής Γλωσσολογίας στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Πηγή: Καθημερινή (Σπυρου A. Mοσχονα*)