Σήμα κινδύνου για τη βιοποικιλότητα

Βροχή πέφτουν οι καταγγελίες από όλη την Ελλάδα στην Ορνιθολογική Εταιρεία για την υποβάθμιση σημαντικών υγροτόπων και την εξαφάνιση άγριων πουλιών, λόγω της ανεπαρκούς προστασίας από την πολιτεία

Aνεπαρκής εξακολουθεί να είναι η προστασία των άγριων πουλιών και των υγροτόπων στη χώρα μας, όπως αποκαλύπτεται από τις υποθέσεις παραβίασης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας την τελευταία δεκαετία.

Αν και η Ελλάδα είναι το θησαυροφυλάκιο βιοποικιλότητας της Ευρώπης, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει θωρακίσει την άγρια ζωή. Από το 2000 η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (ΕΟΕ) έχει χειριστεί 220 σημαντικές υποθέσεις για την υποβάθμιση των πουλιών και των ενδιαιτημάτων τους.

Βροχή πέφτουν οι καταγγελίες πολιτών από όλη την Ελλάδα στην Ορνιθολογική, ενώ παραπάνω από τις μισές αναφορές αφορούν τα πιο παραγωγικά και πλούσια οικοσυστήματα: τους υγρότοπους, η βιοποικιλότητα των οποίων υποβαθμίζεται συστηματικά.

Η Αττική έρχεται πρώτη σε αριθμό υποθέσεων (31%) που επηρεάζουν αρνητικά τα πουλιά, καθώς συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό καταγγελιών που αφορούν σε παράνομη αιχμαλωσία και εμπόριο άγριων πουλιών.

Δεύτερη σε καταγγελίες πολιτών έρχεται η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (11%), η οποία συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό υποθέσεων που αφορούν την καταστροφή των βιοτόπων, λόγω οικιστικής και εμπορικής ανάπτυξης. Την πρωτιά στην αυθαιρεσία κατέχουν οι ιδιώτες και ακολουθούν οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Επέκταση του δικτύου
Παρά την πρόσφατη επέκταση του δικτύου Natura 2000, με τη θεσμοθέτηση 43 νέων «Ζωνών Ειδικής Προστασίας» (ΖΕΠ) για τα πουλιά, η Ελλάδα εξακολουθεί να μην εφαρμόζει την περιβαλλοντική νομοθεσία.

Με την ευκαιρία εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Βιοποικιλότητας πριν από λίγες μέρες, ο διευθυντής της ΕΟΕ Ξενοφών Κάππας επισήμανε: «Η προστασία της βιοποικιλότητας σημαίνει προστασία της ζωής. Η Ελλάδα, μια από τις πλουσιότερες χώρες σε βιοποικιλότητα, δεν έχει πια άλλα περιθώρια για λάθη».

Eντονο προβληματισμό εγείρει η έκθεση της οργάνωσης «BirdLife International» τίτλο: «2010 - Σημείο καμπής ή όριο θραύσης για την Αγρια Ζωή της Ευρώπης». Η έκθεση αξιολογεί την πρόοδο και τις πρακτικές της ΕΕ ως προς την επίτευξη των στόχων για την προστασία της βιοποικιλότητας, ενώ αποκαλύπτει ότι και τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ δεν έχουν λάβει επαρκή μέτρα.

Ο επικεφαλής Πολιτικής ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Τμήμα της «BirdLife International» Ariel Brunner δήλωσε σχετικά: «Ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε. Το ερώτημα είναι: διαθέτουμε τη θέληση και το κουράγιο να δράσουμε πριν να είναι πολύ αργά;».

Στο ευρωπαϊκό δικαστήριο - Καταδίκες για ελλιπή μέτρα

Το 2008 το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) καταδίκασε την Ελλάδα (υπόθεση C-293/07) για παράβαση των Οδηγιών 79/409/ΕΟΚ και 92/43/ΕΟΚ. Σύμφωνα με το ΔΕΚ, η ελληνική Δημοκρατία δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα για τη θέσπιση και εφαρμογή ενός συνεκτικού και ολοκληρωμένου νομικού καθεστώτος, ικανού να εξασφαλίσει τη βιώσιμη διαχείριση και την αποτελεσματική προστασία των ΖΕΠ. Το ΔΕΚ επέβαλε στην Ελληνική Δημοκρατία να καταβάλει τα δικαστικά έξοδα, ενώ μόλις έναν χρόνο πριν, το 2007, η χώρα μας είχε και πάλι καταδικαστεί για παραβίαση της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, καθώς ούτε ο αριθμός ούτε η έκταση των προστατευόμενων περιοχών κάλυπτε τις ανάγκες του Δικτύου «Natura 2000», που στοχεύει στην αποτελεσματική προστασία των πουλιών και του φυσικού περιβάλλοντος.

«Natura 2000»: Στο 27,3% της ελληνικής επικράτειας

Πρόσφατα το υπουργείο Περιβάλλοντος ενέταξε στο δίκτυο των ΖΕΠ 43 νέες περιοχές και όπως επισημαίνει ο επιστημονικός διευθυντής της ΕΟΕ Τάσος Δημαλέξης: «Το δίκτυο Natura αποτελεί το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών στην Ευρώπη και περιλαμβάνει τους Τόπους Κοινοτικού Ενδιαφέροντος για την προστασία των οικοτόπων και τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την προστασία των πουλιών.

Για την Ελλάδα, μια από τις πλουσιότερες χώρες της Ευρώπης από πλευράς φυσικού περιβάλλοντος, το Δίκτυο αυτό δεν αφορά μόνο την περιβαλλοντική προστασία, αλλά αποτελεί και ευκαιρία ανάπτυξης αυτών των περιοχών.

Από τις 66 περιοχές που ορίστηκαν οι 43 είναι νέες. Η συνολική έκταση του δικτύου των Ζωνών Ειδικής Προστασίας αυξάνεται κατά 76%, δηλαδή κατά περίπου 1,3 εκατ. εκτάρια και το δίκτυο πλέον αριθμεί 204 περιοχές. Η προσθήκη των νέων αυτών περιοχών αυξάνει την έκταση του ελληνικού δικτύου ‘’Natura 2000’’ κατά 6,2%, με αποτέλεσμα αυτό να φτάνει σήμερα το 27,3% της ελληνικής επικράτειας. Η απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι αποτέλεσμα πολύχρονης προσπάθειας από την Ορνιθολογική και την BirdLife International.

Ενίσχυση
Η προσπάθεια αυτή ενισχύθηκε από την καταδικαστική απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και την πρόσφατη

προειδοποιητική επιστολή της Επιτροπής για την επιβολή προστίμου στην Ελλάδα, λόγω των έως πρόσφατα σημαντικών ελλείψεων στο δίκτυο των Ζωνών Ειδικής Προστασίας. Ομως, υπάρχουν αρκετά ακόμη να γίνουν από πλευράς Πολιτείας πριν το δίκτυο θεωρηθεί πλήρες ως προς την έκταση και τον αριθμό των ΖΕΠ.

Το θετικό αυτό βήμα δεν θα φέρει αξιοσημείωτη αλλαγή για την κατάσταση διατήρησης των πουλιών και της βιοποικιλότητας της Ελλάδας εάν δεν συνοδευτεί από επαρκή μέτρα προστασίας και διαχείρισης των ΖΕΠ και σωστή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Εξάλλου, παραμένει σε εκκρεμότητα η συμμόρφωση της χώρας, σε σχέση με τη δεύτερη καταδίκη της από το ΔΕΚ που σχετίζεται με τα ελλιπή μέτρα προστασίας των περιοχών αυτών.

Μεταξύ των νέων ΖΕΠ περιλαμβάνονται αρκετές ορεινές και νησιωτικές περιοχές, οι οποίες έτσι μπορούν να προστατευθούν πιο αποτελεσματικά σε σχέση με απειλές, όπως η λανθασμένη χωροθέτηση αιολικών πάρκων.

Σε αυτές περιλαμβάνεται επίσης η περιοχή της πρώην λίμνης Κάρλας, η οποία μπορεί και πάλι να αποτελέσει έναν ορνιθολογικό παράδεισο, εάν γίνουν από την Πολιτεία οι απαραίτητες διαχειριστικές παρεμβάσεις που επιβάλλει το καθεστώς των ΖΕΠ».

Πηγή: Έθνος