Βεβαίως! Το έπος Γκιλγκαμές, το πρώτο λογοτεχνικό κείμενο, το οποίο χρονολογείται στα 1700 π.Χ, αφηγείται τις περιπέτειες ενός μυθικού βασιλιά που αγάπησε έναν άλλον άντρα, τον Ενκιντού, ως σύζυγο. Η Ιλιάδα του Ομήρου περιγράφει τη συντροφική σχέση του Αχιλλέα με τον Πάτροκλο, ενώ η Σαπφώ η λυρική ποιήτρια του 6ου αιώνα π.Χ, καταγράφει με τέτοια παρρησία τους καημούς της γυναίκας προς γυναίκα αγάπης, ώστε η πατρίδα της, η Λέσβος, να μας δώσει τον όρο «λεσβιασμός».
Ο μύθος της απαγωγής του Γανυμήδη από τον Δία μοιάζει να μας διδάσκει πως ακόμα και οι θεοί υπέκυπταν στη γοητεία ωραίων νεαρών. Στον γεωγραφικό και πολιτισμικό αντίποδα της αρχαίας Ελλάδας, μια κινέζικη ιστορία του 3ου αιώνα π.Χ. αφηγείται τη φιλία του αριστοκράτη Λιγκ και του ευνοούμενου του Μίζι Σία. Καθώς περπατούσαν μαζί σε έναν οπωρώνα, ο Λιγκ προσφέρει ένα ροδάκινο στο φίλο του αντί να το φάει όλο μόνος του. Για πολλούς αιώνες αυτή η διάσημη χειρονομία, «η αγάπη του μοιρασμένου ροδάκινου», αποτέλεσε τη μεταφορική περιγραφή της ομοφυλοφιλικής οικειότητας.
Στο συλλογικό τόμο «Ομοφυλοφιλία. Μια παγκόσμια ιστορία» (2008) από όπου έχω αντλήσει τα παραπάνω παραδείγματα, δεκατέσσερις ιστορικοί μας ταξιδεύουν στον ομοφυλόφιλο κόσμο και την ιστορία του. Όπως τεκμηριώνεται στο συγκεκριμένο τόμο, «σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, ανέκαθεν υπήρχαν κάποιοι άντρες και κάποιες γυναίκες που ένιωσαν την επιθυμία για συναισθηματική και σωματική οικειότητα με άτομα του ίδιου φύλου». Πράγματι, γνωρίζουμε πολύ λίγα για την ιστορία αυτών των ανθρώπων που μέχρι πρόσφατα ζούσαν μια «κρυφή» ιστορία. Η ιστορία τους για πολλά χρόνια είχε λησμονηθεί, αγνοηθεί ή λογοκριθεί. Οι πλούσιες πηγές ωστόσο που ο τόμος αυτός ανασύρει κυριολεκτικά από το σκοτάδι - αγγειογραφίες, λογοτεχνικά κείμενα, ημερολόγια, μεσαιωνικά χειρόγραφα, χαρακτικά, πίνακες, αφίσες και νομοσχέδια - φανερώνουν πως οι ομόφυλες επιθυμίες έχουν εκφραστεί διαχρονικά και παγκόσμια με ποικίλους τρόπους, οι οποίες περιλαμβάνουν κάθε μορφής αγάπη και συντροφικότητα και παραπέμπουν σε πολλές διαφορετικές σεξουαλικές πρακτικές.
Τα κεφάλαια του βιβλίου εξετάζουν όλο το φάσμα των ποικίλων συμπεριφορών, ταυτοτήτων και τρόπων ζωής των ανθρώπων που ένιωσαν και νιώθουν επιθυμία για το άλλο φύλο. Από την κλασική Ελλάδα και την Ρώμη μέχρι και τις ισλαμικές κοινωνίες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Από το Συμπόσιο του Σωκράτη μέχρι τους σημερινούς διαδικτυακούς τόπους ,όπου άντρες και γυναίκες μιλάνε για σεξ. Με απλά λόγια, τα κεφάλαια του βιβλίου αυτού διευρύνουν την ελλειπή μας γνώση για τους τρόπους με τους οποίους η ομόφυλη σεξουαλικότητα συγκροτήθηκε και εκφράστηκε σε διαφορετικές ιστορικές και πολιτισμικές συγκυρίες. Γιατί, όπως ιστορικά δεν υπήρξε (ούτε και υπάρχει) μια ετεροφυλοφιλία, δεν υπήρξε και δεν υπάρχει ούτε μια ομοφυλοφιλία. Κι ας αρέσκονται ορισμένοι να υποστηρίζουν εντελώς ανιστόρητα πως το «κανονικό πρότυπο της οικογένειας», δηλαδή η αστική, δυτική οικογένεια του 1950 ήταν παντού και πάντα ο κανόνας.
Τα κεφάλαια του βιβλίου εξετάζουν όλο το φάσμα των ποικίλων συμπεριφορών, ταυτοτήτων και τρόπων ζωής των ανθρώπων που ένιωσαν και νιώθουν επιθυμία για το άλλο φύλο. Από την κλασική Ελλάδα και την Ρώμη μέχρι και τις ισλαμικές κοινωνίες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Από το Συμπόσιο του Σωκράτη μέχρι τους σημερινούς διαδικτυακούς τόπους ,όπου άντρες και γυναίκες μιλάνε για σεξ. Με απλά λόγια, τα κεφάλαια του βιβλίου αυτού διευρύνουν την ελλειπή μας γνώση για τους τρόπους με τους οποίους η ομόφυλη σεξουαλικότητα συγκροτήθηκε και εκφράστηκε σε διαφορετικές ιστορικές και πολιτισμικές συγκυρίες. Γιατί, όπως ιστορικά δεν υπήρξε (ούτε και υπάρχει) μια ετεροφυλοφιλία, δεν υπήρξε και δεν υπάρχει ούτε μια ομοφυλοφιλία. Κι ας αρέσκονται ορισμένοι να υποστηρίζουν εντελώς ανιστόρητα πως το «κανονικό πρότυπο της οικογένειας», δηλαδή η αστική, δυτική οικογένεια του 1950 ήταν παντού και πάντα ο κανόνας.
Πριν την έλευση των μονοθεϊστικών θρησκειών, οι κοινωνίες βίωναν και εννοιολογούσαν διαφορετικά τη σεξουαλικότητα. Για παράδειγμα, στην Κίνα, μας εξηγεί ο Andrian Carton στο 13ο κεφάλαιο του συγκεκριμένου βιβλίου, το νόημα της ομοφυλοφιλίας ήταν θεμελιακά διαφορετικό από ό,τι ήταν στις δυτικές κοινωνίες όπου η ομοφυλοφιλία ταυτίστηκε με την αμαρτία εντός του πλαισίου της ιουδαιοχριστιανικής παράδοσης. Ο Charles Hupperts στο 2ο κεφάλαιο μελετάει την ιστορικά πιο ανεχτική κοινωνία ως προς την ομοφυλοφιλία: την αρχαία Αθήνα. Όσο κι αν το θέμα αυτό αποτελεί ταμπού για την ελληνική ιστοριογραφία και κοινωνία, η διεθνής βιβλιογραφία έχει προχωρήσει πολύ όσον αφορά στο θέμα αυτό. Όπως μας εξηγεί ο συγκεκριμένος ιστορικός, η κοινωνική δομή της πόλης διέφερε πολύ από τη σημερινή. Η πόλη αποτελούσε μια κοινότητα όπου οι άρρενες πολίτες είχαν την εξουσία στα χέρια τους. Η δημόσια και η πολιτιστική ζωή της Αθήνας ήταν αντρική υπόθεση. Μια πόλη οργανωμένη από τους άντρες για τους άντρες. Η κοινωνική αυτή δομή αντανακλάται και στις σεξουαλικές πρακτικές των Αθηναίων. Το γυμνό αντρικό σώμα ήταν πανταχού παρών στην κουλτούρα της Αθήνας. Οι άντρες δεν φαίνεται να επηρεάζονταν από αισθήματα σεμνότητας ή ντροπής στη θέα σεξουαλικών σκηνών. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν έβλεπαν το σεξ μόνο υπό το πρίσμα της αναπαραγωγής ή της συνέχισης του είδους. Η ελληνική συνείδηση δεν είχε έρθει ακόμα σε επαφή με τη χριστιανική ηθική, η οποία συνέδεσε τη σεξουαλικότητα και τη σωματικότητα, όχι μόνο με τον γάμο, αλλά και με τις έννοιες της ντροπής, της αποχής, της ενοχής, της αμαρτίας και της τιμωρίας. Στην αρχαία Αθήνα πάνω σε κάθε είδους αντικείμενο καθημερινής χρήσης, όπως κύπελλα και λάμπες λαδιού απεικονίζονται ερωτικές σκηνές μεταξύ αντρών με μεγάλη λεπτομέρεια. Είναι τουλάχιστον απλουστευτικό να κρίνουμε ή να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τη συγκεκριμένη κοινωνία, όπως και όλες τις κοινωνίες που διαφέρουν από τις δικές μας, με τα μάτια και τις κυρίαρχες αξίες της σημερινής εποχής.
Όλα τα κεφάλαια της «Παγκόσμιας Ιστορίας της Ομοφυλοφιλίας» διαψεύδουν κάθε είδους αντίληψη που υποστηρίζει ότι οι ομοφυλόφιλες επιθυμίες αποτελούν παρεκκλίσεις μέσα στην ανθρώπινη ιστορία ή ότι υπάρχει ένας υποτιθέμενος οικουμενικός κανόνας «φυσιολογικών» σεξουαλικών ηθών, τον οποίο παραβαίνουν. Επίσης μας θυμίζουν (ή καλύτερα αποκαλύπτουν) τη βία που έχει ασκηθεί εναντίον εκείνων που είχαν ή έχουν «μη φυσιολογικούς» σεξουαλικούς προσανατολισμούς και τους κινδύνους που ελλοχεύουν όταν επιχειρούμε να επιβάλουμε αυτό που θεωρείται «σεξουαλικά φυσιολογικό» από μια οποιαδήποτε ομάδα σε πληθυσμούς που χαρακτηρίζονται από ανομοιογένεια, είτε αυτό γίνεται στο όνομα της θρησκείας και της οικογένειας, είτε το όνομα της επιστήμης.
Υ.Γ1:Ο τίτλος του άρθρου μου αποτελεί παράφραση του επιτυχημένου τίτλου του Λίο Καλοβυρνά «Υπήρχαν γκέι μπαρ το 1609;» (βλ. Athens Review of Books, 2ο τεύχος, 26.11.2009).
Υ.Γ2:Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή την πολύ επιτυχημένη εκδήλωση του περιοδικού Ρεύματος και της ομάδας υπέρ των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων Accept - ΛΟΑΔ στο Σπίτι της Ευρώπης την περασμένη Τρίτη 22 Ιουνίου. Η αίθουσα ήταν κατάμεστη, μέσος όρος ηλικίας τα 25, μια άλλη Κύπρος, με άλλες ανάγκες και άλλα ενδιαφέροντα. Παρών στο πάνελ ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χρήστος Στυλιανίδης. Στο ακροατήριο οι βουλευτές του ΔΗΣΥ Νίκος Τορναρίτης και Στέλλα Κυριακίδου.Έλαμψαν, διά της απουσίας τους, πολιτικοί από άλλους χώρους - και δη του προοδευτικού. Όσο για τα ΜΜΕ, αυτά ακολουθούν τη λογική «ότι δεν δείχνουμε, δεν συμβαίνει» (βλ. κορυφαία επιλογή του ΡΙΚ που αρνήθηκε να προβάλει σποτάκι της ΕΕ ενάντια στις διακρίσεις, με στόχο τη διαφώτιση του κοινού για τα άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό. Για άλλη μια φορά, πρέπει όλοι να νιώσουμε εθνικά υπερήφανοι για το επίπεδα λογοκρισίας που επιδεικνύει το κρατικό μας κανάλι και να το ευχαριστήσουμε ολόψυχα που προστατεύει τα χρηστά ήθη του τόπου αλά κ.Θεμιστοκλέους).
Υ.Γ.3:Η στήλη συμπάσχει με τον Ανδρέα Θεμιστοκλέους του ΔΗΣΥ γιατί κατανοεί πλήρως την τεράστια δυσκολία και το θάρρος που χρειάζεται κανείς όταν εκφράζει απόψεις από άλλες εποχές. Ο κ.Θεμιστοκλέους με τις γνωστές του θέσεις εναντίον των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων θα έκανε λαμπρή καριέρα εάν ζούσε σε άλλες εποχές. Οι απόψεις του θα ήταν, για παράδειγμα, πολύ επίκαιρες κατά τη μεσαιωνική περίοδο όταν η «παρά φύσιν» σεξουαλική πράξη ορίστηκε διά νόμου ως «μη φυσιολογική» και «διαβολική» ενώ παράλληλα αυτή την περίοδο εφαρμόστηκαν ένα σωρό ευφάνταστες τιμωρίες για τους «σοδομίτες»: ακρωτηριασμός, τύφλωση, ευνουχισμός, μαστίγωμα ή θανάτωση. Στην Ιταλία του 14ου αιώνα η κατηγορία για ομοφυλοφιλία έπαιρνε τη μορφή χιονοστιβάδας και χρησιμοποιούνταν για την πολιτική εξόντωση αντιπάλων, ακουμπώντας μέχρι και τους βασιλιάδες. Ο πάπας Βονιφάτιος Η΄ κατηγορήθηκε από τον εχθρό του Φίλιππο Δ΄ για ομοφυλοφιλία μετά θάνατον!
Για να μην πάμε όμως τόσο μακριά, ο κ. Θεμιστοκλέους θα μπορούσε να είχε διαπρέψει και στο κυνήγι μαγισσών στο οποίο επιδόθηκε ο μακαρθισμός. Θα μπορούσε με μεγάλη ευκολία να πάρει τη θέση του γερουσιαστή Κλόιντ Χόι, ο οποίος ήταν επικεφαλής της έρευνας σχετικά με «τους ομοφυλόφιλους και τους άλλους διεστραμμένους που εργάζονται στην Κυβέρνηση».
Υ.Γ1:Ο τίτλος του άρθρου μου αποτελεί παράφραση του επιτυχημένου τίτλου του Λίο Καλοβυρνά «Υπήρχαν γκέι μπαρ το 1609;» (βλ. Athens Review of Books, 2ο τεύχος, 26.11.2009).
Υ.Γ2:Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή την πολύ επιτυχημένη εκδήλωση του περιοδικού Ρεύματος και της ομάδας υπέρ των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων Accept - ΛΟΑΔ στο Σπίτι της Ευρώπης την περασμένη Τρίτη 22 Ιουνίου. Η αίθουσα ήταν κατάμεστη, μέσος όρος ηλικίας τα 25, μια άλλη Κύπρος, με άλλες ανάγκες και άλλα ενδιαφέροντα. Παρών στο πάνελ ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χρήστος Στυλιανίδης. Στο ακροατήριο οι βουλευτές του ΔΗΣΥ Νίκος Τορναρίτης και Στέλλα Κυριακίδου.Έλαμψαν, διά της απουσίας τους, πολιτικοί από άλλους χώρους - και δη του προοδευτικού. Όσο για τα ΜΜΕ, αυτά ακολουθούν τη λογική «ότι δεν δείχνουμε, δεν συμβαίνει» (βλ. κορυφαία επιλογή του ΡΙΚ που αρνήθηκε να προβάλει σποτάκι της ΕΕ ενάντια στις διακρίσεις, με στόχο τη διαφώτιση του κοινού για τα άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό. Για άλλη μια φορά, πρέπει όλοι να νιώσουμε εθνικά υπερήφανοι για το επίπεδα λογοκρισίας που επιδεικνύει το κρατικό μας κανάλι και να το ευχαριστήσουμε ολόψυχα που προστατεύει τα χρηστά ήθη του τόπου αλά κ.Θεμιστοκλέους).
Υ.Γ.3:Η στήλη συμπάσχει με τον Ανδρέα Θεμιστοκλέους του ΔΗΣΥ γιατί κατανοεί πλήρως την τεράστια δυσκολία και το θάρρος που χρειάζεται κανείς όταν εκφράζει απόψεις από άλλες εποχές. Ο κ.Θεμιστοκλέους με τις γνωστές του θέσεις εναντίον των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων θα έκανε λαμπρή καριέρα εάν ζούσε σε άλλες εποχές. Οι απόψεις του θα ήταν, για παράδειγμα, πολύ επίκαιρες κατά τη μεσαιωνική περίοδο όταν η «παρά φύσιν» σεξουαλική πράξη ορίστηκε διά νόμου ως «μη φυσιολογική» και «διαβολική» ενώ παράλληλα αυτή την περίοδο εφαρμόστηκαν ένα σωρό ευφάνταστες τιμωρίες για τους «σοδομίτες»: ακρωτηριασμός, τύφλωση, ευνουχισμός, μαστίγωμα ή θανάτωση. Στην Ιταλία του 14ου αιώνα η κατηγορία για ομοφυλοφιλία έπαιρνε τη μορφή χιονοστιβάδας και χρησιμοποιούνταν για την πολιτική εξόντωση αντιπάλων, ακουμπώντας μέχρι και τους βασιλιάδες. Ο πάπας Βονιφάτιος Η΄ κατηγορήθηκε από τον εχθρό του Φίλιππο Δ΄ για ομοφυλοφιλία μετά θάνατον!
Για να μην πάμε όμως τόσο μακριά, ο κ. Θεμιστοκλέους θα μπορούσε να είχε διαπρέψει και στο κυνήγι μαγισσών στο οποίο επιδόθηκε ο μακαρθισμός. Θα μπορούσε με μεγάλη ευκολία να πάρει τη θέση του γερουσιαστή Κλόιντ Χόι, ο οποίος ήταν επικεφαλής της έρευνας σχετικά με «τους ομοφυλόφιλους και τους άλλους διεστραμμένους που εργάζονται στην Κυβέρνηση».
Πηγή: Πολίτης (Ρένας Χόπλαρου)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου