Τα βιβλιοπωλεία της κεντρικής οδού

Κωστα Θ. Καλφοπουλου

Πρόσφατα, άνοιξε στον «βιβλιόδρομο» της Σόλωνος ένα νέο βιβλιοπωλείο. Σύγχρονο και φωτεινό, σαν το γαλλικό esprit, αφού έργα της γαλλόφωνης λογοτεχνίας και τέχνης φιλοξενεί, σε μια διπλή αντίδραση: στον μαρασμό του ιστορικού Kauffmann, αλλά και στην οικονομική κρίση, που πλήττει βεβαίως και τα βιβλιοπωλεία.
Ομως, το 2009, όπως μάς πληροφορεί η Θ. Λιακοπούλου (Οικονομική «Καθημερινή», 1/8.), έκλεισαν στην Αττική 110 βιβλιοπωλεία και στη Θεσσαλονίκη 12. Η αντίληψη, ότι τα «συνοικιακά βιβλιοπωλεία εμφανίζονται πιο ανθεκτικά στην κρίση, λόγω της οικείας σχέσης που έχουν αναπτύξει με τους πελάτες (sic) τους, σε αντίθεση με τις μεγάλες αλυσίδες που λειτουργούν απρόσωπα», όπως διατυπώνεται από εκπρόσωπο του κλάδου, είναι μάλλον πομφόλυξ, αμερικανιστί bullshit: τα 110 βιβλιοπωλεία που δεν «άντεξαν», προφανώς δεν ανήκαν στις «μεγάλες αλυσίδες». Σ’ αυτόν τον μικρό τόπο, όλοι γνωρίζουν ότι τα «συνοικιακά βιβλιοπωλεία» είναι στην ουσία «χαρτοπωλεία με παιγνίδια και βιβλία», που «φορτώνονται» σχεδόν αποκλειστικά τα «ευπώλητα» και κάνουν χρυσές δουλειές μόνο στην αρχή και το τέλος της σχολικής σεζόν. Και μόνο το γεγονός, ότι στον κλάδο εμπλέκονται και διεκδικούν κορπορατιστικό μερίδιο εκδότες, βιβλιοπώλες και χαρτοπώλες δείχνει πόσο εγκλωβισμένη, και ταυτόχρονα αγκυλωμένη, είναι η ελληνική βιβλιαγορά.


Τα περί «συνοικιακών βιβλιοπωλείων», πάλι, διαψεύδονται από τα πράγματα. Στο πολύπαθο πλέον Κολωνάκι, όπου σχεδόν κάθε τρίτο κατάστημα κατεβάζει τα ρολά, το τελευταίο θύμα της κρίσης είναι το βιβλιοπωλείο «Ποταμός». Μέχρι πριν από δέκα χρόνια, η κεντρική συνοικία της Αθήνας (που έχει αλωθεί από το life style και τους υπερ-καταναλωτές της περιφέρειας), διέθετε γύρω από την πλατεία πέντε βιβλιοπωλεία, μεταξύ των οποίων, ο ιστορικός «Ρόμβος» και ο πάντα φιλόξενος «Ελπήνωρ». Εξ αυτών έμειναν μόνον… δύο (αν και το παλαιότερο, ίσως, βιβλιοπωλείο της περιοχής, παραμένει το παλαιάς κοπής «μαγαζάκι» της οδού Μαρασλή), το Libro και η «Βιβλιούπολη». Αν συνεχιστεί η κατάσταση, τα βιβλιοπωλεία στην Αθήνα θα καταντήσουν «είδος προς εξαφάνισιν» και σύντομα θα μπουν σε καθεστώς επιδότησης. Η κρίση είναι παγκόσμια, έχει όμως και τοπικά χαρακτηριστικά και η προσφυγή στον ξένο Τύπο είναι πάντα διαφωτιστική, όπως αποδεικνύεται ξανά από την ανάγνωση της Frankfurter Allgemeine. Το παράδειγμα της Αργεντινής, όπου ανθούν μεγάλα και μικρά βιβλιοπωλεία, με το El Ateneo του Μπουένος Αϊρες να αποτελεί τη «βασίλισσα των βιβλιοπωλείων», αλλά και το κλείσιμο του πλέον ιστορικού γερμανικού βιβλιοπωλείου, στο Ντάρμστατ, με το όνομα «Γκούτενμπεργκ», έπειτα από 163 χρόνια λειτουργίας, αποτελούν τις ακραίες καταλήξεις του εκκρεμούς.
Η κρίση δεν είναι μόνο ένα «ποτάμι που φουσκώνει», είναι -μπορεί να γίνει- επίσης μια «Οδύσσεια που αναζητεί τους πολυμήχανους Οδυσσείς της». Μια ιδέα θα ήταν, τα εξειδικευμένα βιβλιοπωλεία. Η Αθήνα, με εξαίρεση τα κόμιξ και την επιστημονική φαντασία, παραμένει η μόνη πρωτεύουσα που τα αγνοεί σε μεγάλο βαθμό. Η αρχή θα μπορούσε να γίνει με ένα «βιβλιοπωλείο αστυνομικής λογοτεχνίας». Το Βερολίνο διαθέτει ήδη τρία.

Πηγή: Καθημερινή