Κηλίδα σκουπιδιών απειλεί τη Μεσόγειο

Η ανακάλυψη στον Β. Ατλαντικό μιας τεράστιας σκουπιδονησίδας, με κύριο στοιχείο τα ψήγματα πλαστικού, κρούει τον κώδωνα κινδύνου για τη ρύπανση που απειλεί τη βιοποικιλότητα της κλειστής θάλασσας

Tοξικές σούπες αποβλήτων στροβιλίζονται στους ωκεανούς και τις θάλασσες, από τους Πόλους έως τον Ισημερινό, δηλητηριάζοντας τους θαλάσσιους οργανισμούς και τα πουλιά. Γνωστές ως «Κηλίδες Σκουπιδιών», οι σκουπιδονησίδες είναι τόσο μεγάλες, που οι επιστήμονες ακόμη δεν έχουν κατορθώσει να οριοθετήσουν το ακριβές μεγεθός τους.

Αιωρούνται στις στήλες του νερού, από την επιφάνεια μέχρι τα μεγάλα βάθη και αποτελούνται από παντός είδους απόβλητα, με πολυπληθέστερο στοιχείο τα ψήγματα πλαστικού.

Στον Ατλαντικό οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει 2 σκουπιδονησίδες, μία κοντά στις Μαλδίβες και μία ανάμεσα στις Βερμούδες και τις Αζόρες. Το θέμα της άμεσης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της ρύπανσης που προκαλούν οι δίνες πλαστικών απορριμμάτων στο θαλάσσιο περιβάλλον της ΕΕ έθεσε με ερώτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κρίτων Αρσένης.

Τα μέτρα 
Επικαλούμενος την Οδηγία 2008/56/ΕΚ για τη Θαλάσσια Στρατηγική της ΕΕ, που έχει ως στόχο την καλή περιβαλλοντική κατάσταση των θαλάσσιων υδάτων έως το 2020, ο ευρωβουλευτής ζητεί να πληροφορηθεί από την Κομισιόν τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση και αναστροφή της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά και των επιπτώσεων αυτής στη θαλάσσια βιοποικιλότητα.

«Η πρόσφατη ανακάλυψη στον Β. Ατλαντικό μιας δεύτερης νησίδας πλαστικών παρόμοιας σε σύσταση και μέγεθος αυτής του Ειρηνικού, που ανακαλύφθηκε πριν από 13 χρόνια, με έκταση αντίστοιχη της Κεντρικής Ευρώπης, έρχεται να προστεθεί στις απειλές που αντιμετωπίζουν οι θάλασσες της ΕΕ, αλλά και να επιβεβαιώσει τις επιπτώσεις των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στο θαλάσσιο περιβάλλον», δήλωσε ο Κρίτων Αρσένης.

«Παντός είδους πλαστικά απορρίμματα (λαμπτήρες, καπάκια, οδοντόβουρτσες, συσκευασίες προϊόντων τροφίμων, αλιευτικά εργαλεία και μικροσκοπικά κομμάτια από πλαστικό) βρίσκονται διασκορπισμένα στο θαλάσσιο περιβάλλον».

8 εκατ. τόνοι αποβλήτων καθημερινά στις θάλασσες
Σύμφωνα με στοιχεία περιβαλλοντικών οργανώσεων (WWF και Med SOS), 8 εκατ. τόνοι αποβλήτων φθάνουν καθημερινά στις θάλασσες, ενώ η ποσότητα του πλαστικού που επιπλέει στους ωκεανούς υπολογίζεται σε 28.750 κομμάτια/τ.χλμ. Εκτιμάται ότι το 80% των απορριμμάτων προέρχεται από χερσαίες πηγές και το 20% από τα πλοία. Τα πλαστικά απορρίμματα δεν βιοδιασπώνται, αλλά αποσυντίθενται μέσω των αλλοιώσεων από τον ήλιο και το αλάτι.

Πρόκληση
«Η Οδηγία Πλαίσιο 2008/56/ΕΚ αποτελεί το νομικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, η αποτελεσματική εφαρμογή της ωστόσο παραμένει μια πρόκληση για τις χώρες της ΕΕ», λέει ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κρίτων Αρσένης.

Οι άνθρωποι «σκοτώνουν» τους ωκεανούς
«Οι ωκεανοί έχουν μεγάλη σημασία για την οικολογική ισορροπία της Γης, γιατί καλύπτουν σχεδόν τα 3/4 της επιφάνειάς της και φιλοξενούν περίπου το 90% της βιόσφαιρας», εξηγεί ο ευρωβουλευτής κ. Κρίτων Αρσένης και επισημαίνει: «Το 85% του οξυγόνου παράγεται στους ωκεανούς, ενώ περίπου το 93% του διοξειδίου του άνθρακα της Γης είναι αποθηκευμένο σε ωκεανούς.

Αυτό οφείλεται στο φυτοπλαγκτόν, το οποίο αποτελεί τη βάση της τροφικής αλυσίδας των οργανισμών που ζουν στους ωκεανούς. Σήμερα, ωστόσο, η βιωσιμότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων αντιμετωπίζει άνευ προηγουμένου πιέσεις που προέρχονται από ανθρώπινες δραστηριότητες και η αντιμετώπισή τους απαιτεί επείγουσα δράση. Οι κλειστές θάλασσες όπως η Μεσόγειος κινδυνεύουν ακόμη περισσότερο, λόγω της έντονης παράκτιας δραστηριότητας σε χώρες εντός και εκτός ΕΕ. Η Οδηγία Πλαίσιο 2008/56/ΕΚ που έχει σαν στόχο

την καλή περιβαλλοντική κατάσταση των ευρωπαϊκών θαλασσών έως το 2020, αποτελεί το νομικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, η αποτελεσματική εφαρμογή της ωστόσο παραμένει μια πρόκληση για τις χώρες της ΕΕ».

ΣΤΟΝ ΕΙΡΗΝΙΚΟ: Το πρώτο «πλαστικό νησί»

Το 1997 ανακαλύφθηκε στον Ειρηνικό το πρώτο πλαστικό νησί, μεταξύ Χαβάης και Καλιφόρνιας, δίπλα στη μεγαλύτερη σε έκταση θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή της Γης, στο ΒΔ τμήμα της Χαβάης.

Η Μεγάλη Σκουπιδοκηλίδα του Ειρηνικού ή τοξική σούπα «γεννήθηκε» στη δίνη των ρευμάτων των ωκεανών.

Η σκουπιδόμαζα αυτή, η οποία εκτιμάται ότι έχει έκταση 2 φορές το μέγεθος της Πολιτείας του Τέξας, «λικνίζεται» παρέα με τα ωκεάνια ρεύματα, τα οποία κατά την κυκλική πορεία τους την εγκλωβίζουν, με αποτέλεσμα να μην ξεβράζεται ποτέ στην ξηρά.

Θαλάσσια θηλαστικά: 100.000 πεθαίνουν ετησίως

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από τα λεγόμενα συμβατικά πλαστικά, τα οποία μη διασπώμενα πλήρως και παραμένοντας στην επιφάνεια της θάλασσας προσλαμβάνονται μαζί με το φυτοπλαγκτόν ως τροφή από τους υδρόβιους οργανισμούς που κατοικούν και κινούνται κοντά στα επιφανειακά ύδατα. Τα μικροσκοπικά αυτά σωματίδια πλαστικού έχουν ταυτόχρονα την ικανότητα να απορροφούν τοξικούς οργανικούς ρύπους από το θαλασσινό νερό, οι οποίοι, κυρίως μέσω της τροφικής αλυσίδας, περνούν στους ανώτερους θαλάσσιους οργανισμούς.

Επιστημονικές μελέτες επιβεβαιώνουν την ύπαρξη χημικών ουσιών που συνθέτουν τα πλαστικά στους ιστούς των ψαριών. Σύμφωνα με έρευνες της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (ΝΟΑΑ), τα θαλάσσια πουλιά τρώνε τα μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού και ακολούθως πεθαίνουν από ασιτία. Αφού «χορταίνοντας» με πλαστικά, έχουν την αίσθηση της πληρότητας, ενώ στην ουσία δεν λαμβάνουν θρεπτικές ουσίες. Σε πουλιά Αλμπατρος βρέθηκε ότι μέχρι και το 50% των στομαχικών τους περιεχομένων είναι πλαστικά κομμάτια, ενώ στη Β. Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 90%.

Αλλά και τα ψάρια, τα θηλαστικά, οι χελώνες, ακόμα και οι μέδουσες οδηγούνται σε θάνατο εξαιτίας των πλαστικών που τρώνε. Ενδεικτικά, μόνο στον Βόρειο Ειρηνικό εκτιμάται ότι 100.000 θαλάσσια θηλαστικά βρίσκουν τον θάνατο ετησίως λόγω της πλαστικής τροφής.

Πηγή: Έθνος (Διονυσία Λάγιου)