Τα πανεπιστήμια έχουν σημαντική συμβολή διεθνώς ως ιδρύματα έρευνας και εκπαίδευσης και παράλληλα ως θεσμοί που επιτελούν ένα αναντικατάστατο ρόλο, όσον αφορά τη διασφάλιση του μέλλοντος της ανθρωπότητας, γι’ αυτό το λόγο δεν πρέπει να αντιμετωπίζουν τις καινοτομίες πάνω από όλα ως πηγές κέρδους. Αυτό τόνισε ο Σερ Τζον Σάλστον, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής (2002), για τη συμβολή του στην αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου DNA, σε ομιλία του που πραγματοποιήθηκε στο Ίδρυμα Ευγενίδου.
Μιλώντας με θέμα «Ο κεντρικός ρόλος του Πανεπιστημίου για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας κοινωνίας βασισμένης στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης», ο Sir John Sulston αναφέρθηκε διεξοδικά στα κρίσιμα ηθικά διλήμματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, σε σχέση με την επιστημονική αναζήτηση αλλά και τα οικονομικά συμφέροντα που «διαπλέκονται» γύρω από αυτήν.
Ο Σάλστον επεσήμανε ότι, ανεξάρτητα από τα κίνητρα κάθε επιμέρους ερευνητή, από την επιστημονική έρευνα συχνά προκύπτουν αγαθά ή υπηρεσίες, οι οποίες είναι καινοτόμες και αξιόλογες, με συνέπεια η επιστήμη να αποτελεί έναν «πολιτισμικό καθοδηγητή», που συνεχώς θέτει νέες προκλήσεις στην κοινωνία.
Όπως είπε, μέσα από την καινοτομία και τη γνώση, η επιστήμη διαρκώς βελτιώνει τη θέση του ανθρώπου, ωστόσο υπάρχει και μια άλλη πλευρά του νομίσματος. Δυστυχώς, έχει παράλληλα αναδειχθεί, όπως υπογράμμισε, μια επιφανειακή αντίληψη ότι κάθε καινοτομία είναι θετική, πράγμα που συνάδει με την κυρίαρχη φιλοσοφία της ελεύθερης αγοράς. Όμως, τόνισε, «η ελεύθερη αγορά, ένας θαυμάσιος υπηρέτης στη μικρή κλίμακα, όταν πρόκειται για την παγκόσμια κλίμακα, μεταβάλλεται σε επικίνδυνο δεσπότη».
Ο Βρετανός επιστήμων ανέφερε ότι, καθοδηγούμενη από τον οικονομικό ανταγωνισμό, η καινοτομία τείνει να εξελίσσεται με ξέφρενο ρυθμό, σε σημείο που να καταστρέφεται πλέον ο πλανήτης και να τίθεται σε κίνδυνο η ίδια μας η επιβίωση. «Ολοένα και περισσότερο γίνεται ορατό ότι ο μοναδικός εχθρός μας είναι ο εαυτός μας. Υπερβολικά πολλοί άνθρωποι, καταναλώνουν υπερβολικά πολλούς πόρους, σε έναν κόσμο που, όχι μόνον δεν έχει ενστερνιστεί την ισότητα εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης, αλλά είναι πιο άνισος από ποτέ», επεσήμανε ο Σάλστον.
«Δεν έχουμε επιτύχει να αντιμετωπίσουμε την ευθύνη που φέρουμε, ως οι εξέχουσες, σκεπτόμενες και άρα περισσότερο ισχυρές μορφές ζωής στον πλανήτη μας. Η κατάσταση δεν έχει εξισορροπηθεί όσον αφορά στο καλό της ανθρωπότητας. Ξεχνούμε ότι η πίεση είναι ένα δημιούργημα των ωμών οικονομικών συστημάτων», πρόσθεσε.
Ο νομπελίστας επεσήμανε ότι ο ανηλεής ανταγωνισμός για όλο και περισσότερες και ταχύτερες καινοτομίες αποτελεί ένα «ψευδεπίγραφο, όσο και επικίνδυνο στόχο» και κάλεσε τους ανθρώπους «να κατανοήσουν και να αντιληφθούν σωστά την καινοτομία», μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο κοινωνικής ευθύνης.
Όπως είπε, για να μπορέσει να επιτύχει το στόχο της βιωσιμότητας, η παγκόσμια κοινωνία πρέπει να εξισορροπήσει τα διαφορετικά συμφέροντα και, σε αυτό το πλαίσιο, σημαντικός είναι ο ρόλος των μη-κυβερνητικών οργανισμών για την αποκατάσταση αυτής της ισορροπίας. Ο Σάλστον υποστήριξε ότι τα πανεπιστήμια μπορούν να λειτουργήσουν ως οι πιο σημαντικοί μη-κυβερνητικοί οργανισμοί, καθώς είναι σε θέση να ανακαλύπτουν τρόπους προώθησης της επιστημονικής έρευνας, η οποία δεν έχει ως στόχο την οικονομική κερδοφορία, καταφέρνοντας έτσι να κρατούν ζωντανή τη φλόγα της σκέψης.
«Η δράση στα πρότυπα της επιχειρηματικότητας δεν είναι αρκετή. Ο πρώτιστος ρόλος των πανεπιστημίων είναι να προσφέρουν στην ανθρωπότητα την ευκαιρία να επιβιώσει και να μεγαλουργήσει», κατέληξε.
Η ομιλία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του διεθνούς Συνεδρίου «Πρασινίζοντας την Ανθρωπότητα» (“Greening Humanity”), που διοργανώνεται από το Ίδρυμα Ευγενίδου, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, στις 15 και 16 Οκτωβρίου.
Στόχος του συνεδρίου (http://www.greeninghumanity.org), που θα πραγματοποιηθεί στην αγγλική γλώσσα με ελεύθερη είσοδο, είναι να συμβάλλει στον παγκόσμιο διάλογο για την χάραξη πολιτικής στο θέμα της βιώσιμης ανάπτυξης. Θα διερευνηθεί με ποιο τρόπο ιδέες προερχόμενες από τον ακαδημαϊκό και πολιτικό χώρο σε θέματα όπως η ηθική, η οικονομία και η χάραξη ενός διεθνούς και εθνικού ρυθμιστικού πλαισίου, μπορούν να προωθήσουν το στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης και πώς εν γένει η επιστήμη και η καινοτομία μπορούν να συμβάλλουν σε αυτήν την προσπάθεια.
Στο συνέδριο θα συμμετέχουν έλληνες και ξένοι ομιλητές από το χώρο της Ιατρικής, της Φιλοσοφίας, του Δικαίου, της Οικονομίας και των Φυσικών Επιστημών, από τα πανεπιστήμια, μεταξύ άλλων, Χάρβαρντ, Κέμπριτζ, ΜΙΤ, Ντιουκ, Μάντσεστερ, Γουόργουικ, Κοπεγχάγης και Αθηνών.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ – ΜΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου