Κατήχηση και Σχολείο

Αννα Φραγκουδάκη

Ενας εκπαιδευτικός, που κάνει μεταπτυχιακά, συζητούσε πρόσφατα μαζί μου τα πολλά προβλήματα του σχολείου του, το οποίο έχει μεγάλο ποσοστό μαθητών άλλων χριστιανικών δογμάτων και άλλων θρησκειών. Η συζήτηση ξεκίνησε με την «οδυνηρή», όπως την ονόμασε, εμπειρία που είχε πριν από μερικές εβδομάδες με τον αγιασμό στην έναρξη της σχολικής χρονιάς. 

Σημειωτέον ο εκπαιδευτικός τυχαίνει να είναι θρησκευόμενος άνθρωπος. Η συζήτηση από τον αγιασμό πήγε σε όλα όσα αφορούν τη σχέση θρησκείας και σχολείου. Την πρωινή σχολική προσευχή, τον οργανωμένο εκκλησιασμό, τις θρησκευτικές εικόνες στις τάξεις, το μάθημα των Θρησκευτικών που είναι κατήχηση στο ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα. 
 Θεολόγοι και νομικοί έχουν τεκμηριώσει ότι η θρησκευτική κατήχηση από το σχολείο αντίκειται στις αρχές της ελευθερίας της συνείδησης, καθώς και στον ορθολογισμό που αποτελεί θεμέλιο της μετάδοσης γνώσεων. Τα αλλόθρησκα ή άλλων δογμάτων παιδιά στα σχολεία δεν είναι το μόνο πρόβλημα.

Υπάρχει στην εποχή μας μεγάλος αριθμός παιδιών που ανήκουν στο ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα, αλλά η οικογένειά τους πιστεύει ότι η θρησκεία είναι ιδιωτικό θέμα συνείδησης. Μήπως λοιπόν δεν είναι πλέον στην εποχή μας η κατήχηση έργο του δημόσιου σχολείου αλλά, όπως στον υπόλοιπο δημοκρατικό κόσμο, είναι βασικό έργο της Εκκλησίας; Μήπως το σχολείο θα έπρεπε να διδάσκει θρησκειολογία και ιστορία των θρησκειών; 
Εχει πολλά πλεονεκτήματα η κατήχηση ως έργο της Εκκλησίας, αντί για σχολικό μάθημα, δηλαδή υποχρεωτικό και βαθμολογούμενο. 
Οι μαθητές συμμετέχουν με τη θέλησή τους και όχι από υποχρέωση, ούτε παρακολουθούν κοιτάζοντας την ίδια ώρα με ζήλεια από το παράθυρο τους αλλόθρησκους απαλλαγμένους από το μάθημα να παίζουν στην αυλή. Αρα η θρησκευτική διαπαιδαγώγηση γίνεται ενσυνείδητη και πολύ πιο σχετική με τις θρησκευτικές επιταγές. Τότε το σχολείο μπορεί στη θρησκειολογία να περιλάβει και μια επιλογή από αρχές κοινές σε όλες τις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες και να τις διδάσκει ως ηθικές αξίες γενικά αποδεκτές. Στα ιερά κείμενα όλων, αν δεν κάνω λάθος, αυτών των θρησκειών βασικός κανόνας ηθικός είναι π.χ. η αγάπη και κατανόηση προς τον συνάνθρωπο.