Η πείνα μπήκε στα σπίτια της δύσης

Η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής (προηγούμενο Σάββατο)  βρήκε εκατομμύρια Δυτικούς να λιμοκτονούν, μαζί με τους συνήθεις «υπόπτους» του αναπτυσσόμενου κόσμου

Eνα δισεκατομμύριο άνθρωποι υποφέρουν από χρόνια πείνα και αυτό με κάνει έξω φρενών». Το συγκεκριμένο σύνθημα επέλεξε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ για να λανσάρει με τη συνδρομή διασημοτήτων την καμπάνια συγκέντρωσης υπογραφών, ώστε να γίνει η εξάλειψη της πείνας No 1 προτεραιότητα των κυβερνήσεων.

«Ενωμένοι Ενάντια στην Πείνα» ήταν εξάλλου και το θέμα της χθεσινής Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής. Μπορεί σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του FAO ο αριθμός των πεινασμένων του πλανήτη να εμφανίζεται φέτος μειωμένος στα 925 εκατ. από τα 1,023 δισ. που ήταν πέρυσι (μεταξύ άλλων εξαιτίας της πτώσης των τιμών των τροφίμων από τα μέσα του 2008), εξακολουθεί ωστόσο να είναι «απαράδεκτα υψηλός».

Oπως αναφέρει ο FAO, από τα 925 εκατ. υποσιτισμένους, τα 578 εκατ. ζουν στην Ασία και την περιοχή του Ειρηνικού, τα 239 εκατ. στην υποσαχάρια Αφρική, τα 53 εκατ. στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, τα 37 εκατ. στην Εγγύς Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, ενώ 19 εκατ. συναντάμε στις αναπτυγμένες χώρες. Αν και αριθμητικά η Ασία και ο Ειρηνικός φιλοξενούν τους περισσότερους με άδεια στομάχια, η ποσοστιαία σύγκριση αναδεικνύει «πρωταθλήτρια» την υποσαχάρια Αφρική όπου το ποσοστό των πεινασμένων φθάνει το 30%.

Οι συνθήκες που ευνοούν την εξαθλίωση δεν έχουν εξαλειφθεί και γι’ αυτό η αριθμητική μείωση των δυστυχισμένων δεν μπορεί να αποτελέσει αφορμή για πανηγυρισμούς, αλλά για περισσότερη και συντονισμένη δράση με στόχο την ουσιαστική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. «Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη απ’ ό,τι ήταν πριν από την παγκόσμια επισιτιστική κρίση και βρισκόμαστε δεκαετίες μακριά από τη μείωση του ποσοστού των πεινασμένων στο ήμισυ (ένας από τους περιβόητους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας). Καθώς η θηλιά της οικονομικής κρίσης σφίγγει συνεχώς, οι κυβερνήσεις πρέπει να θυμηθούν ότι είναι 10 φορές πιο φθηνό να μειώσουμε την πείνα από το να την αγνοήσουμε», τονίζει η Μέρεντιθ Αλεξάντερ της Action Aid, οργάνωσης για την καταπολέμηση της φτώχειας.

Στην ουρά
Μπορεί ο δυτικός κόσμος και για την ακρίβεια οι εκάστοτε κυβερνώντες να θεωρούσαν ότι οι χώρες τους είναι θωρακισμένες απέναντι στην πείνα, ωστόσο τα τελευταία χρόνια η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην και η εικόνα της ευημερούσας Δύσης αρχίζει να καταρρέει. Η διαβόητη οικονομική κρίση, οι μαζικές απολύσεις και η ανατροπή των κοινωνικών κεκτημένων συμπαρασύρουν στην οικονομική αθλιότητα πολίτες που μέχρι πρότινος θεωρούσαν αδιανόητο το ενδεχόμενο να στηθούν στην ουρά για ένα πιάτο φαγητό.

Και όμως. Στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στον Καναδά ολοένα και περισσότεροι δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα και εξασφαλίζουν με αγώνα τα απαραίτητα για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Οταν δεν τα καταφέρνουν, καταφεύγουν στα συσσίτια οργανώσεων ή ψάχνουν στα σκουπίδια των σούπερ μάρκετ και των λαϊκών αγορών προκειμένου να συγκεντρώσουν οτιδήποτε μπορεί να ξεγελάσει το άδειο στομάχι.

Γιατί υπάρχουν, λοιπόν, όλες αυτές οι στρατιές των πεινασμένων αφού οι ειδικοί διαβεβαιώνουν ότι τα τρόφιμα επαρκούν για τα 6,8 δισ. των κατοίκων του πλανήτη; Απλώς επειδή το πρόβλημα δεν είναι η ανεπαρκής παραγωγή τροφίμων -άλλωστε μεγάλες ποσότητες καταλήγουν ανέγγιχτες στα σκουπίδια- αλλά η έλλειψη χρημάτων. Η φτώχεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πείνα και την κακή κατάσταση της υγείας που αυτή συνεπάγεται.

Ο βαθμός της πολιτικής σταθερότητας, η διαθεσιμότητα των κοινωνικών υπηρεσιών -ιδιαίτερα των προγραμμάτων υγείας- καθώς και η ευκολία πρόσβασης σε αυτά συνιστούν σημαντικούς δείκτες για το πόσο καλά τρέφεται ο πληθυσμός. «Οσο λιγότερες είναι οι παροχές υγείας τόσο μεγαλύτερη είναι και η πείνα» λέει ο καθηγητής Γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις Τόμας Μπάσετ, προσθέτοντας ότι σημαντικό ρόλο παίζει και ο βαθμός ισότητας των δύο φύλων αφού στις χώρες όπου οι γυναίκες απολαμβάνουν προνόμια και έχουν ικανοποιητικό εισόδημα, τα παιδιά αρρωσταίνουν λιγότερο και ζουν καλύτερα.

Οι συρράξεις και οι φυσικές καταστροφές παίζουν επίσης μεγάλο ρόλο, αλλά σύμφωνα με τον Μπάσετ δεν είναι αυτές που προκαλούν την πείνα, απλώς αποκαλύπτουν με πιο δραματικό τρόπο το πρόβλημα. «Οι φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές επιδεινώνουν την κατάσταση, σπρώχνοντας στην πείνα πληθυσμούς που είναι ήδη ευάλωτοι», υποστηρίζει. 

H νέα σκληρή πραγματικότητα

Στην ΕΕ: Εκτιμάται ότι περίπου 43 εκατ. άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της «διατροφικής φτώχειας», δηλαδή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να εξασφαλίσουν ένα γεύμα με κρέας, κοτόπουλο ή ψάρι κάθε δεύτερη ημέρα. Οπως αναφέρει η Κομισιόν, σε περισσότερους από 13 εκατ. πολίτες διανέμεται φαγητό από φιλανθρωπικές οργανώσεις και τοπικές κοινωνικές υπηρεσίες.

Στις ΗΠΑ: Σύμφωνα με έκθεση του υπουρ γείου Γεωργίας, πάνω από 49 εκατ. Αμερικανοί (έναντι 36,2 εκατ. το 2007) έδωσαν μάχη το 2008 για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν επαρκείς ποσότητες φαγητού. Οι δραματικές επιπτώσεις της ύφεσης αμβλύνονται από τη διανομή των γνωστών «κουπονιών φαγητού» για τους φτωχούς, η χρήση των οποίων έχει εκτοξευτεί. Αυτήν τη ριζική ανατροπή των δεδομένων περιέγραφε χαρακτηριστικά πέρυσι ο ΝτεΓουέιν Γουέλς, πρόεδρος τράπεζας τροφίμων στο Μίσιγκαν, ο οποίος τόνιζε με ανησυχία ότι μετά τις αθρόες απολύσεις ήρθε η ώρα να στηρίξουν ανθρώπους που μέχρι πρότινος στήριζαν την τράπεζα με τις δωρεές τους.

Στον Καναδά: Οι τράπεζες τροφίμων υπήρξαν σωτήρια λύση και για τους Καναδούς, 794.738 εκ των οποίων (2,4% του πληθυσμού) κατέφυγαν σε αυτές τον Μάρτιο του 2009, μια αύξηση της τάξης του 18% σε σχέση με το 2008. Από εκείνους που ζήτησαν βοήθεια, το 37% ήταν παιδιά. Οπως αναφέρει η έκθεση «HungerCount 2009» υπολογίζεται ότι 8,8% του πληθυσμού της χώρας ?δηλαδή 2,7 εκατ. άνθρωποι θα δυσκολευτούν δηλαδή να εξασφαλίσουν τον επιούσιο μέσα στο έτος

§                          Παγκοσμίως 925 εκατ. είναι οι πεινασμένοι. Ο αριθμός ξεπερνά τους πληθυσμούς των ΗΠΑ, του Καναδά και της ΕΕ μαζί.

§                          Θνησιμότητα 1 παιδί πεθαίνει κάθε έξι δευτε ρόλεπτα από αιτίες που σχετίζονται με την πείνα.

§                          Σε εφτά χώρες 65% των πεινασμένων βρίσκεται σε: Ινδία, Κίνα, Κον γκό, Μπαγκλαντές, Ινδονησία, Πακιστάν, Αιθιοπία.

Πηγή: Έθνος (Δήμητρα Ραγιά)