Τα πληγωµένα τείχη και η «Καρυάτιδα» που αυτοκτόνησε
Καταρρέουν αφηµένα στο έλεος του χρόνου και των φυσικών καταστροφών αρχαία και νεώτερα µνηµεία σε όλη την Ελλάδα καθώς η µη ιεράρχηση των έργων σε συνδυασµό µε την έλλειψη χρηµατοδότησης δεν επέτρεπαν έως τώρα τη σωτηρία τους
Φτάνουν στην πηγή, αλλά νερό δεν πίνουν οι εκατοντάδες επισκέπτες που φτάνουν σε έναν από τους σπουδαιότερους και µε τη µεγαλύτερηεπισκεψιµότητα αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα (157.270 επισκέπτες ετησίως), τους Δελφούς. Μόλις πέσουν οι πρώτες βροχές ένα σχοινάκι τούς εµποδίζει να φτάσουν στον ναό του Απόλλωνα,στο στάδιο καιστο θέατρο, καθώς τµήµατα από τιςΦαιδριάδες – τους απόκρηµνους βράχους που στέκουν πάνω απότους Δελφούς στη νότια πλευρά του Παρνασσού – καταρρέουν, ενώ η περίφηµη πηγή Κασταλία παραµένει για τουςίδιους λόγους απρόσιτη για τους επισκέπτες τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια.
«Είναι πρόβληµα καιµάλιστα χρόνιο, αλλά δεν υπάρχουν χρήµατα για να γίνει µελέτη», λέει στα «ΝΕΑ»στέλεχος του υπουργείου Πολιτισµού και Τουρισµού. «Ούτε καν χαρτογράφηση της κατάστασης δεν έχει γίνει, τη στιγµή που πέφτουν βράχια διαρκώς,αφού ολόκληρος ο Παρνασσός είναι κατακερµατισµένος και µε κάθε αλλαγή θερµοκρασίας ή στην πρώτη βροχόπτωση το φαινόµενο συστολής - διαστολής γίνεται αιτία να ξεκολλήσουν κι άλλα κοµµάτια».
Φτάνουν στην πηγή, αλλά νερό δεν πίνουν οι εκατοντάδες επισκέπτες που φτάνουν σε έναν από τους σπουδαιότερους και µε τη µεγαλύτερηεπισκεψιµότητα αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα (157.270 επισκέπτες ετησίως), τους Δελφούς. Μόλις πέσουν οι πρώτες βροχές ένα σχοινάκι τούς εµποδίζει να φτάσουν στον ναό του Απόλλωνα,στο στάδιο καιστο θέατρο, καθώς τµήµατα από τιςΦαιδριάδες – τους απόκρηµνους βράχους που στέκουν πάνω απότους Δελφούς στη νότια πλευρά του Παρνασσού – καταρρέουν, ενώ η περίφηµη πηγή Κασταλία παραµένει για τουςίδιους λόγους απρόσιτη για τους επισκέπτες τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια.
«Είναι πρόβληµα καιµάλιστα χρόνιο, αλλά δεν υπάρχουν χρήµατα για να γίνει µελέτη», λέει στα «ΝΕΑ»στέλεχος του υπουργείου Πολιτισµού και Τουρισµού. «Ούτε καν χαρτογράφηση της κατάστασης δεν έχει γίνει, τη στιγµή που πέφτουν βράχια διαρκώς,αφού ολόκληρος ο Παρνασσός είναι κατακερµατισµένος και µε κάθε αλλαγή θερµοκρασίας ή στην πρώτη βροχόπτωση το φαινόµενο συστολής - διαστολής γίνεται αιτία να ξεκολλήσουν κι άλλα κοµµάτια».
Οι Φαιδριάδες Πέτρες– δηλαδή αυτές που λάµπουν – αποτελούνται από σχιστολιθικά πετρώµατα και µαρτυρίες για την πτώση τους υπάρχουν ήδη από την αρχαιότητα. Οι Πέρσες λέγεται πως είχαν καταφέρει να φτάσουν ώς τον ναό της Προναίας όταν έπιασε καταρρακτώδης βροχή και δύο κοµµάτια βράχων ξεκόλλησαν και τους πλάκωσαν, αν και στη συνέχεια η τροπή των γεγονότων ερµηνεύτηκε ως επέµβαση του Απόλλωνα υπέρ των Ελλήνων.
Καταπλακώθηκε από βράχους
Αν και η πτώση των βράχων στο παρελθόν έχει καταστρέψει και αρχαιότητες – ένα µνηµείο που είχε αναστηλωθεί προπολεµικά στην περιοχή της Προναίας τη δεκαετία του ‘60, σήµερα είναι κατεδαφισµένο διότι καταπλακώθηκε από βράχους – µόνο ένα µεταλλικό φράγµα έχει τοποθετηθεί σε τµήµα του χώρου το 2004, όταν κοµµάτιαβράχων έπεσαν στις κερκίδες και κατέστρεψαν καθίσµατα του σταδίου. Το ΥΠΠΟΤ που φρόντισε έστω και γι’ αυτήν τη λύση παραδέχεται πως πρόκειται για µείζον θέµα που χρήζει αντιµετώπισης, αλλά εµπίπτει στην αρµοδιότητα της περιφέρειας και του υπουργείου Υποδοµών, Μεταφορών και Δικτύων.
«Επείγουσα» ήδη απότον σεισµό του1981 θεωρείται η υπόθεση τουΝΑ πύργου του αρχαίου φρουρίου στα Αιγόσθενα (Πόρτο Γερµενό) – ενός από τα σηµαντικότερα φρούρια της κλασικής Αθήνας, που χτίστηκε από Αθηναίους και Μεγαρείς για την αντιµετώπιση του θηβαϊκού κινδύνου πριν από 2.300 χρόνια. Η µελέτη για τη σωτηρία του ωστόσο εγκρίθηκε µόλις τον Μάρτιοαπό το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συµβούλιο ενώ οι εργασίες δεν έχουν ακόµη αρχίσει, καθώς αναµένεται το έργο να ενταχθεί επίσης στα ΠΕΠ Αττικήςµε προϋπολογισµό 2,2 εκατ. ευρώ.
Η ανάγκη για την επέµβαση στο µνηµείο – το οποίο πολλοί νοµίζουν µεσαιωνικό διότι λειτούργησε εκεί βυζαντινό µοναστήρι – θεωρείται επείγουσα, καθώς ναι µεν στέκει στην αυθεντική τουµορφή, ο σεισµός του 1981 όµως το πλήγωσε βαριά µε αποτέλεσµα όχι µόνο να χάσει το αέτωµά του, αλλά και από τους 754 λίθους που έσωζε ώς τότε (ποσοστό 91% από τους 826 που το αποτελούσαν αρχικά) να φτάσουν ώς τις µέρες µας τους 698 και να παρουσιάσει έντονες παραµορφώσεις και σηµαντικές αλλοιώσεις, πουτο απειλούν µε κατάρρευση.
Ο νοτιοανατολικός πύργος όταν χτίστηκε (όλος από λίθους) το 343 π.Χ. διέθετε παράθυρα, αέτωµα και ξύλινη δίρριχτη στέγη, ενώ ο γειτονικόςβορειοανατολικός πύργος του µνηµείου θεωρείται το καλύτερα διατηρούµενο αρχαίο κάστρο. Μπορεί η Μονή Δαφνίου να είναι ένα από τασηµαντικότερα βυζαντινά µνηµεία της Ελλάδαςκαι κηρυγµένο µνηµείο παγκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς της UNESCO και το καθολικό µε τα πολύτιµα ψηφιδωτά τουνα έχει δεχθεί τις πρώτες βοήθειες, αλλά τα τείχη που την περιβάλλουν καταρρέουν. Ενα τµήµα του περιβόλου κατέρρευσε πέρυσι τον Νοέµβριο, καθώς έχει ιδιαίτερα καταπονηθεί από τους κραδασµούς λόγω των αυτοκινήτων, τους σεισµούς – έχειτην ατυχία να βρίσκεται πάνω σε γεωλογικό ρήγµα – τιςπληµµύρες, ενώ προβλήµατα προκαλούνται επίσηςαπό τον ανοµοιογενή τρόπο δόµησής του και το ασταθές έδαφος, την εγκατάλειψη και τα λιθολογήµατα του παρελθόντος.
Βαριές πληγές έχουν τα τόξατου περιβόλου και τα σηµεία σύνδεσης τειχών και πύργων, ενώ στις προτεραιότητες που έχει θέσει το ΥΠΠΟΤ είναι να επανατοποθετηθούν στις αρχικές τους θέσειςοι επάλξεις που είχαν αποµακρυνθεί µετά τον σεισµό του 1999 και να συνεχιστούν οι ανασκαφές για την απελευθέρωση τµηµάτων των τειχών, τα οποία και θα αποκαλύψουν πότε ακριβώς χτίστηκαν, καθώς εικάζεται πως ανεγέρθηκαν τον 10ο αιώνα για την άµυνα της Αθήνας, ενώ το συγκρότηµα του Δαφνίου διαµορφώθηκε έναν αιώνα αργότερα. Για το συνολικό έργο αναστήλωσηςκαι ανάδειξης της Μονής Δαφνίου προβλέπεταιχρηµατοδότηση 4 εκατ. ευρώ από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα Αττικής.
Κόντρα πάνω στα ερείπια της οικίας του αρχιτέκτονα που άλλαξε την εικόνα της Αθήνας, του Ερνέστου Τσίλερ, έχει ξεσπάσει ανάµεσα στιςυπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισµούκαι Τουρισµού. Χρόνια τώρα, µία απότις «Καρυάτιδες» που κοσµούσαν το διώροφο τηςοδού Μαυροµιχάλη 6 δεν άντεξε και... αυτοκτόνησε, η εσωτερική σκάλα και τα γύψινα έχουνήδη καταρρεύσει, ενώ η σοφίτα και τα υπόγεια είναι σε πολύ κακή κατάσταση. Αποτέλεσµα; Ενα από τα κτίρια-κοσµήµατα της Αθήνας να µένει θαµµένο κάτω απότις λινάτσες που το τυλίγουν και η τύχη του να µην έχει κριθεί. η διαφωνία
Το µέγαρο πουανεγέρθηκε την περίοδο 1882-1885 από τον βαυαρό αρχιτέκτονα έχει πολλά κοινά στοιχεία µε το άλλο του σπουδαίο δηµιούργηµα, την οικία Σλήµαν, η οποία στεγάζει σήµερα το Νοµισµατικό Μουσείο, επί της Πανεπιστηµίου (Ιλίου Μέλαθρον) και το1912 αγοράστηκε από τον τραπεζίτη και σπουδαίουσυλλέκτη εικόνων Διονύσιο Λοβέρδο, ενώ πριν από 17 χρόνια αποκτήθηκε από το υπουργείο Πολιτισµού για λογαριασµό του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Σήµερα η Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνηµείωνυποστηρίζει πως πρέπει να κατεδαφιστούν τρία ετοιµόρροπα τµήµατα του µεγάρου, ενώτο Βυζαντινό καιΧριστιανικό Μουσείο σκοπεύει να χρησιµοποιήσει το µέγαρο ως εκθεσιακό χώροδιαφωνεί και ζητάτην πλήρη αξιοποίηση των1.000 τ.µ. του.Μέχρι να λύσουν όµως τιςδιαφορές τους οιυπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ – το οποίο υποστηρίζει πως το έργο είναι σε φάση ανάθεσης – υπάρχει κίνδυνος να µην υφίσταται το κτίριο...
Δύσκολες ώρες για τα κάστρα
Οι έντονες περσινές βροχοπτώσεις «χτύπησαν» και τον πύργο τηςΑγίας Μαρίνας στην Κέα, µε αποτέλεσµα να καταρρεύσουν µεγάλα τµήµατα λίθινων όγκων του. Ο τετράγωνος πύργος του 4ου αι. π.Χ. µε τα 20 µέτρα ύψος που θεωρείται ένα από τα υψηλότερα σωζόµενα αρχαία κτίρια, κινδυνεύει να χαθεί πλήρως και για τη διάσωσή τουκινήθηκε τόσο ο τοπικός δήµος όσο και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισµού. Αν και υπάρχουν εγκεκριµένες µελέτες του ΥΠΠΟΤεδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια, η έλλειψη χρηµατοδότησης δεν επέτρεψε την εκτέλεση έργων στον κατασκευασµένο από ντόπιο σχιστόλιθο και µάρµαρο πύργο που είχε πληγωθεί βαριά και το 1858 από σεισµό, ενώ µέρος του υλικού του λιθολογήθηκε για την κατασκευήνεώτερων κτισµάτων.
Υστερα και από την τελευταία κατάρρευση, το ΥΠΠΟΤ προχωρά στην κατασκευή ικριώµατος αντιστήριξης (το οποίοέχει εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συµβούλιο το 2009) και προβλέπεται η ένταξη της αναστήλωσής τους στα ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίουµε 1,6 εκατ. ευρώ.
Δύσκολες ώρες περνά και ο πύργος του Χειµάρρου στη Νάξο που βρίσκεται στη νότια πλευρά του ορεινού όγκου του Ζα. Εργο του 4ου αιώνα π.Χ., το τετραώροφο κυκλικό οικοδόµηµα κατασκευασµένο από ογκώδεις λίθους σώζεται σε ύψος 14,95µ., ενώ το αρχικό του ύψος εκτιµάται σε πάνωαπό 20µ.
Ο επιβλητικός µαρµάρινος πύργος όµως κινδυνεύει να καταρρεύσει κυρίως λόγω των εσωτερικών ρηγµάτων της λιθοδοµής ενώ οι εργασίες αναστήλωσής του που είχαν στο παρελθόν ξεκινήσει σταµάτησαν από το 2002 µε αποτέλεσµα να παραµένει αβοήθητος και τυλιγµένος µε σκαλωσιές. Σύµφωνα µε το ΥΠΠΟΤ ωστόσο οι µελέτες για τη σωτηρία του βρίσκονται σε φάση ωρίµασης,ενώ σχεδιάζει να εντάξει το πολύπλοκο αυτό έργο στο Ταµείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Εργων.
Υστερα και από την τελευταία κατάρρευση, το ΥΠΠΟΤ προχωρά στην κατασκευή ικριώµατος αντιστήριξης (το οποίοέχει εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συµβούλιο το 2009) και προβλέπεται η ένταξη της αναστήλωσής τους στα ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίουµε 1,6 εκατ. ευρώ.
Δύσκολες ώρες περνά και ο πύργος του Χειµάρρου στη Νάξο που βρίσκεται στη νότια πλευρά του ορεινού όγκου του Ζα. Εργο του 4ου αιώνα π.Χ., το τετραώροφο κυκλικό οικοδόµηµα κατασκευασµένο από ογκώδεις λίθους σώζεται σε ύψος 14,95µ., ενώ το αρχικό του ύψος εκτιµάται σε πάνωαπό 20µ.
Ο επιβλητικός µαρµάρινος πύργος όµως κινδυνεύει να καταρρεύσει κυρίως λόγω των εσωτερικών ρηγµάτων της λιθοδοµής ενώ οι εργασίες αναστήλωσής του που είχαν στο παρελθόν ξεκινήσει σταµάτησαν από το 2002 µε αποτέλεσµα να παραµένει αβοήθητος και τυλιγµένος µε σκαλωσιές. Σύµφωνα µε το ΥΠΠΟΤ ωστόσο οι µελέτες για τη σωτηρία του βρίσκονται σε φάση ωρίµασης,ενώ σχεδιάζει να εντάξει το πολύπλοκο αυτό έργο στο Ταµείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Εργων.
Πρόγραµµα αναβάθµισης
Τις πταίει για την κατάσταση; «Το γεγονός ότι έως σήµερα στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είχε ούτε καν καταγραφεί το σύνολο των προβληµάτων, οπότε δεν είχε γίνει και ιεράρχηση», απαντούν στα «ΝΕΑ» στελέχητου ΥΠΠΟΤ. Γι’ αυτό και µε πρωτοβουλία του υπουργού Πολιτισµούκαι Τουρισµού Παύλου Γερουλάνουέχει ήδη ξεκινήσει πρόγραµµα αναβάθµισης των αρχαιολογικών χώρων, των µνηµείων και µουσείων που λειτουργούν µε εισιτήριο. Σε πρώτηφάση αξιολογείταιη ποιότητα παροχής υπηρεσιών στους επισκέπτες βάσει συγκεκριµένων κριτηρίων, στη συνέχεια το ΥΠΠΟΤθα προχωρήσει σε αναβάθµιση170 χώρων σε βάθος τριετίας, ενώ µεταχύτερους ρυθµούς θα αναπτυχθούν τα έργα – ταοποία θα χρηµατοδοτηθούν κυρίως από τον ΟΠΑΠκαι ιδιώτες χορηγούς – στους χώρους µεγάλης επισκεψιµότητας.
Πηγή: Τα Νέα
Τις πταίει για την κατάσταση; «Το γεγονός ότι έως σήµερα στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είχε ούτε καν καταγραφεί το σύνολο των προβληµάτων, οπότε δεν είχε γίνει και ιεράρχηση», απαντούν στα «ΝΕΑ» στελέχητου ΥΠΠΟΤ. Γι’ αυτό και µε πρωτοβουλία του υπουργού Πολιτισµούκαι Τουρισµού Παύλου Γερουλάνουέχει ήδη ξεκινήσει πρόγραµµα αναβάθµισης των αρχαιολογικών χώρων, των µνηµείων και µουσείων που λειτουργούν µε εισιτήριο. Σε πρώτηφάση αξιολογείταιη ποιότητα παροχής υπηρεσιών στους επισκέπτες βάσει συγκεκριµένων κριτηρίων, στη συνέχεια το ΥΠΠΟΤθα προχωρήσει σε αναβάθµιση170 χώρων σε βάθος τριετίας, ενώ µεταχύτερους ρυθµούς θα αναπτυχθούν τα έργα – ταοποία θα χρηµατοδοτηθούν κυρίως από τον ΟΠΑΠκαι ιδιώτες χορηγούς – στους χώρους µεγάλης επισκεψιµότητας.
Πηγή: Τα Νέα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου