Η φεσωμένη γενιά τα έκανε γυαλιά καρφιά

Ο τριπλασιασμός στα δίδακτρα και ο διπλασιασμός στα επιτόκια των φοιτητικών δανείων προκαλεί «έκρηξη» των σπουδαστών και κρίση στην κυβέρνηση

«Ηταν σοκαριστική και αξιολύπητη αυτή η εικόνα» ήταν το σχόλιο του βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον. Η αγανάκτησή του δεν αφορούσε την καταχρεωμένη γενιά Βρετανών που δημιουργεί η κυβέρνησή του με την ψήφιση του νομοσχεδίου για τις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, αλλά την επίθεση των φοιτητών στο βασιλικό ζεύγος.
Αραγε θα υποστεί πλήγμα ο τουρισμός στο Λονδίνο εξαιτίας του βίαιου ξεσπάσματος των βρετανών φοιτητών και των συγκρούσεών τους με την αστυνομία; Ενα «τυχαίο» γεγονός που θα μπορούσε ωστόσο να θεωρηθεί και μια ενστικτώδη αντίδραση απέναντι στα εκατομμύρια λιρών με τα οποία το βρετανικό κράτος «ενισχύει» κάθε χρόνο το παλάτι, όταν κλείνει την πόρτα των πανεπιστημίων σε χιλιάδες νέους.
Σε μια κοινωνία που το αίσθημα της επανάστασης δεν κυλά ακριβώς στις φλέβες τους, τι είναι, άραγε, αυτό που ώθησε χιλιάδες νέους από όλη τη Βρετανία να φτάσουν στο Λονδίνο και να τα κάνουν «γυαλιά καρφιά»;
Ισως μία από τις απαντήσεις να βρίσκεται πίσω από το γεγονός ότι οι μεταρρυθμίσεις για την παιδεία που ψήφισε το Κοινουβουλιο κρύβουν ένα τεράστιο οικονομικό θέμα που αφορά τα φοιτητικά δάνεια.

Στη Βρετανία, όπως και στις περισσότερες δυτικές κοινωνίες, οι φοιτητές πληρώνουν τα δίδακτρά τους λαμβάνοντας δάνεια από τράπεζες, τα οποία αποπληρώνουν μετά την αποφοίτησή τους.
Ο τριπλασιασμός των διδάκτρων σημαίνει αυτόματα και αύξηση του ποσού των δανείων. Ομως το επίμαχο νομοσχέδιο προβλέπει και αύξηση του επιτοκίου από 1,5% που είναι σήμερα στο 3%, το οποίο θα αναπροσαρμόζεται κάθε χρόνο βάση του πληθωρισμού.
Το Βρετανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Μελετών (IFS) υπολόγισε ότι πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι Βρετανοί που θα εισαχθούν στα πανεπιστήμια από το 2011 και θα λάβουν δάνεια θα χρειαστούν 15-26 χρόνια για να τα αποπληρώσουν. Το 10% αυτών θα πληρώσουν μάλιστα στις τράπεζες περισσότερα χρήματα από αυτά που δανείστηκαν αρχικά. Μια χρεωμένη γενιά πριν ακόμη μπει στην παραγωγική φάση.
Μια δεύτερη απάντηση θα μπορούσε να είναι η αγανάκτηση αυτών των νέων στην «προδοσία» των Φιλελευθέρων. Λίγους μήνες πριν ο Νικ Κλεγκ έκλεψε τις ψήφους χιλιάδων Βρετανών υποσχόμενος προεκλογικά ότι δεν θα ψήφιζε ποτέ ένα νομοσχέδιο που θα διαταράσσει το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα. Μια υπόσχεση που επέλεξε να ανταλλάξει με τη συμμετοχή του σε μια κυβέρνηση συνεργασίας με τους Τόρις οι οποίοι είχαν εξαρχής εξαγγείλει την πρόθεσή τους να προχωρήσουν σε τέτοιες «μεταρρυθμίσεις», για τις οποίες μάλιστα ο Νικ Κλεγκ τους επέκρινε προεκλογικά.
Πολιτικοί αναλυτές στη Βρετανία εκτιμούν ότι η στάση αυτή των Φιλελευθέρων θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας στις σχέσεις των δύο «συμμάχων», μια αρχή που έγινε ήδη λίγες ώρες αργότερα με την παραίτηση δυο βουλευτών των Φιλελευθέρων και ενός των Συντηρητικών.
Μια άλλη σημαντική παράμετρος του θέματος είναι οι ξένοι φοιτητές.
Στα βρετανικά πανεπιστήμια φοιτούν κάθε χρόνο χιλιάδες φοιτητές από χώρες της Ε.Ε., την Ασία και την Αυστραλία, οι οποίοι καλύπτουν το 29% των εσόδων των πανεπιστημίων. Το διάστημα 2008-2009 το ποσό αυτό ξεπέρασε τα 26 δισ. λίρες όταν η κρατική επιχορήγηση είναι μόνο κατά 6% περισσότερη.
Η αύξηση των διδάκτρων από 3 σε 9 χιλιάδες λίρες το χρόνο δεν θα μειώσει σημαντικά μόνο την εισαγωγή βρετανών φοιτητών από χαμηλές και μεσαίες κοινωνικές τάξεις αλλά και την προσέλευση ξένων φοιτητών. Μια σημαντική πηγή εισόδων αν αναλογιστεί κανείς ότι οι περικοπές που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον σκοπεύουν στη συγκέντρωση 71 δισ. λιρών.
Χρήματα που ίσως ενισχύσουν τα πανεπιστήμια στη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία, τα τοπικά κοινοβούλια των οποίων δεν έχουν ανακοινώσει, ακόμη τουλάχιστον, παρόμοια μέτρα με αυτά της Αγγλίας.
Στο Κέιμπριτζ, ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστημιακά ιδρύματα παγκοσμίως, η αύξηση των διδάκτρων προκάλεσε ανάμεικτες αντιδράσεις ανάμεσα στις φοιτητικές οργανώσεις. Κοινό τους ωστόσο στοιχείο ήταν ότι όλοι αντιμετώπισαν το θέμα με κομματικά κριτήρια που απέχουν κατά πολύ από τα πραγματικά συμφέροντα των φοιτητών.
Ο πρόεδρος των φοιτητών, που πρόσκεινται στους Τόρις συμφώνησε με το νομοσχέδιο της κυβέρνησης, λέγοντας ότι δεν είναι δίκαιο οι φορολογούμενοι να «χρηματοδοτούν» τις σπουδές ορισμένων. Ο εκπρόσωπος των Εργατικών έδωσε έμφαση στο ότι οι νέοι από φτωχές τάξεις αποκλείονται ουσιαστικά από την ανώτερη μόρφωση. Ο πρόεδρος των Φιλελευθέρων χρησιμοποίησε μια ενδιάμεση γλώσσα, λέγοντας ότι διαφωνεί με την αύξηση, αλλά πιστεύει ότι θα ευνοήσει στο μέλλον τα πανεπιστήμια σε πολλούς τομείς. Νέοι, υποταγμένοι ήδη στο σύστημα.
Πηγή: Ελευθεροτυπία ( Γιούλας Ζαχιώτη)