Η πρόωρη εξουθένωση των εκπαιδευτικών

Χρήστου Κάτσικα

Αν και ο επίσηµος κρατικός λόγος χέρι χέρι µε τις ηλεκτρονικές µας γκουβερνάντες πασχίζουν να πείσουν την κοινή γνώµη ότι οι εκπαιδευτικοί είναι οι «τεµπέληδες της εύφορης κοιλάδας», ότι εργάζονται ελάχιστες ώρες την ηµέρα και λίγους µήνες τον χρόνο, όλες οι έρευνες στην Ευρώπη, την Αµερική και τη χώρα µας αποδεικνύουν ότι το επάγγελµα του εκπαιδευτικού κατέχει µία από τις πρώτες θέσεις στον κατάλογο των στρεσογόνων επαγγελµάτων. Οι εκπαιδευτικοί ανήκουν στους επαγγελµατίες τους επιρρεπείς στο «σύνδροµο επαγγελµατικής εξουθένωσης». 
Η επαγγελµατική εξουθένωση είναι ένα σύνδροµο σωµατικής και ψυχικής εξάντλησης, στο πλαίσιο του οποίου ο εκπαιδευτικός κατακλύζεται από έλλειψη ενθουσιασµού και προσδοκιών, απογοήτευση, απάθεια, αδράνεια, χάνει το ενδιαφέρον του και τα όποια θετικά συναισθήµατα έχει για τους µαθητές του, διαµορφώνει αρνητική εικόνα για τον εαυτό του και αδυνατεί να αντιµετωπίσει τα προβλήµατα που ανακύπτουν κατά την εκπαιδευτική διαδικασία. 
Ας αρχίσουµε από τον πτυχιούχο µιας καθηγητικής σχολής, ο οποίος ενδιαφέρεται να βρει µια θέση εκπαιδευτικού στη σχολική εκπαίδευση. Και για να µη µιλάµε στον αέρα, ας δούµε τι προβλέπει ο νέος νόµος για τις προσλήψεις των εκπαιδευτικών. Για να έχει τη δυνατότητα ο πτυχιούχος απλώς να διεκδικήσει µια θέση στη σχολική εκπαίδευση πρέπει να ολοκληρώσει ξέχωρα από τα άλλα τα µαθήµατά του ένα εξάµηνο σπουδών εντός ή εκτός των προπτυχιακών του σπουδών για να λάβει Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής Επάρκειας. 

Υστερα από αυτό πρέπει να στοχεύσει σε πιστοποίηση ξένης γλώσσας και χειρισµού Η/Υ, καθώς αυτά του προσφέρουν κάποια µόρια. 
Παράλληλα, πρέπει να επιστρέψεισε φροντιστηριακά θρανία για να µπορέσει να πάρει µέρος σε διαγωνισµούς του ΑΣΕΠ. Ακόµη πρέπει να έχει στον νου του κάποιο µεταπτυχιακό καθώς και αυτό µοριοδοτείται. Ωστόσο όλα αυτά πρέπει να συνδυαστούν µε όργωµα της επαρχίας για να µαζευτούν µόρια εφόσον βέβαια έχει εξασφαλίσει µια κάποια χρηµατοδότηση από την οικογένεια. Αν όλα αυτά πάνε καλά και η οικογένεια έχει τηδυνατότητα να τον χρηµατοδοτεί περίπου 5-10 χρόνια µετά το πτυχίο, δίνει στο ΑΣΕΠ, σε έναν διαγωνισµό που είναι τροχός της τύχης. Σε περίπτωση που ανήκει στο προνοµιούχο 5% και έχει προβιβάσιµο βαθµό στον διαγωνισµό, δεν έχει καθόλου σίγουρο ότι αυτό θα του ανοίξει την πόρτα του σχολείου. Αν ξεπεράσει και αυτό το εµπόδιο και προσληφθεί, για δύο χρόνια κινδυνεύει να µετατραπεί σε υπήκοο καθώς θα βρεθεί κάτω απότο άγρυπνο βλέµµα του σχολικού σύµβουλου και του διευθυντή που µπορούν, µε βάση το θεσµικό πλαίσιο, να τον οδηγήσουν στην αφετηρία µε µια αρνητική κρίση. 
Το νέο αυτό νοµοθετικό πλέγµα µπορεί να δηµιουργήσει πραίτορεςκαι υπηκόους. Αυτό µπορεί να είναι το έδαφος για να έχουµε µια νέαςµορφής επαγγελµατική εξουθένωση του εκπαιδευτικού, από τα αποδυτήρια, δηλαδή απότα πρώτα χρόνια της επαγγελµατικής του πορείας. 
Ας έρθουµε τώρα στους εκπαιδευτικούς που έχουν 5 ή 10 ή 20 χρόνια υπηρεσία. Σε ποιο ακριβώς περιβάλλον ζουν και εργάζονται; Ποιο είναι το υπαρκτό σχολείο; Μιλάµε για το σχολείο των δυσαρεστηµένων. Αυτή είναι η σωστή ονοµασία του σηµερινού σχολείου που βιώνει ο εκπαιδευτικός. 
Ας προσέξουµε. Οι γονείς είναι δυσαρεστηµένοι καθώς πληρώνουν πολύ ακριβά τη φοίτηση των παιδιών τους στην κατ’ επίφαση δηµόσια και δωρεάν εκπαίδευση. Μάλιστα η δυσαρέσκειά τους τροφοδοτείται δικαίως ακόµη περισσότερο σήµερα, αφού η «επένδυση» στην εκπαίδευση των παιδιών τους έχει όλο και λιγότερη «απόδοση» όπως αποδεικνύει η καθηµερινή εµπειρία και τα στατιστικά στοιχεία µε τους δεκάδες χιλιάδες ανέργους, ετεροαπασχολούµενους και υποαπασχολούµενους πτυχιούχους. 
Οι µαθητές είναι δυσαρεστηµένοι γιατί «ροκανίζουν» την εφηβεία τους στο τρίγωνο σχολείο - φροντιστήριο - ιδιαίτερο σ’ ένα «εκπαιδευτικό σύστηµα αµάθειας». Περισσότερο από ποτέ το σχολείο βιώνεται από τους πρωταγωνιστές του ως χώρος «εξεταστικής θυσίας», σαν µια άχαρη και ψυχρή «αίθουσα αναµονής» στην οποία αναγκαστικά περιµένει ο µαθητής µέχρι ναέρθει η ώρα του µοιράσµατος των τίτλων. 
Οι εκπαιδευτικοί είναι δυσαρεστηµένοι γιατί παράλληλα µε τα οικονοµικά προβλήµατα που τους οδηγούν στην αναζήτηση δεύτερης δουλειάς τούς βαραίνουν και τα βαριεστηµένα µάτια των µαθητών που προγυµνάζονται στο διπλανό φροντιστήριο ενώ από την άλλη «πλακώνονται» από το εχθρικό υπονοούµενο της κοινής γνώµης που έντεχνα κατευθύνεται να τους θεωρεί µοναδικούς υπεύθυνους. 
Πλησιάζουµε την καρδιά του προβλήµατος. Ξέρετε τι µπορεί να σπάσει το ηθικό ενός εκπαιδευτικού περισσότερο ακόµη και από την οικονοµική θηλιά που του έχει βάλει το υπουργείο Παιδείας; Μια ερώτηση: γιατί να διαβάσω, δάσκαλε; 

Πηγή: Τα Νέα