Ο γάλλος στρατιωτικός και πολιτικός Ανρί Φιλίπ Πετέν γεννήθηκε στο Κοσύ-α-λα-Τουρ από γονείς αγρότες. Σπούδασε στη στρατιωτική σχολή του Σαιν-Συρ από όπου αποφοίτησε το 1878 ως ανθυπολοχαγός. Μετεκπαιδεύτηκε στη Σχολή Πολέμου όπου αργότερα δίδαξε.Κατά την έναρξη του A' Παγκοσμίου Πολέμου ο Πετέν μόλις είχε φθάσει στον βαθμό του συνταγματάρχη και πλησίαζε στην αποστράτευση. Ενας από τους λόγους της βραδείας προόδου του στην ιεραρχία ήταν ότι τα όσα είχε διδάξει στη Σχολή Πολέμου, η μεγάλη έμφαση που έδινε στην αποτελεσματικότητα της άμυνας και οι δύσκολες προϋποθέσεις που έθετε για την επίθεση δεν ήταν της αρεσκείας του στρατιωτικού κατεστημένου.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου η άνοδος του Πετέν στην ιεραρχία επιταχύνθηκε. Ο Πετέν ανέλαβε τη διοίκηση ταξιαρχίας, κατόπιν σώματος στρατού, και περί τα μέσα του 1915, με τον βαθμό του στρατηγού, ήταν διοικητής της Δεύτερης Στρατιάς. Είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη των στρατιωτών του αποφεύγοντας να σπαταλά ανθρώπινες ζωές σε μάταιες επιθέσεις.
Τον Φεβρουάριο του 1916 ανατέθηκε στον Πετέν η άμυνα της οχυρής πόλης Βερντέν, την οποία οι Γάλλοι ήθελαν να κρατήσουν πάση θυσία ενώ οι Γερμανοί από την πλευρά τους ήθελαν οπωσδήποτε να την καταλάβουν. H λυσσαλέα επίθεση των Γερμανών κράτησε έξι μήνες, αλλά αποκρούστηκε από την πεισματική άμυνα των Γάλλων και χάρη στην επιδέξια διοργάνωση του ανεφοδιασμού τους από τον Πετέν.
Ο ήρωας του Βερντέν
Μολονότι οι Γάλλοι είχαν τεράστιες απώλειες χάνοντας πάνω από 400.000 άνδρες (όπως άλλωστε και οι Γερμανοί που πλησίασαν τις 350.000), οι χειρισμοί του Πετέν απέτρεψαν μεγαλύτερη αιματοχυσία.
H δημοτικότητα του Πετέν εξακοντίστηκε στα ύψη και ο στρατηγός έγινε εθνικός ήρωας της Γαλλίας. Τον Μάιο του 1917 τοποθετήθηκε αρχηγός του γενικού επιτελείου, αντικαθιστώντας τον στρατηγό Ρομπέρ Νιβέλ, του οποίου οι άστοχες επιθετικές επιχειρήσεις με τις μάταιες απώλειες είχαν οδηγήσει τον εξαντλημένο στρατό σε ανταρσία. Για να αποκαταστήσει την πειθαρχία ο Πετέν διέταξε να εκτελεστούν 27 στασιαστές και από την άλλη πήρε μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των στρατιωτών. Με αρχιστράτηγο όλων των συμμαχικών δυνάμεων του Δυτικού Μετώπου τον στρατηγό Φερντινάν Φος ο Πετέν διοίκησε τα γαλλικά στρατεύματα κατά τις επιθέσεις που έφεραν το τέλος του πολέμου. Τον Νοέμβριο του 1918 ο Πετέν ονομάστηκε στρατάρχης της Γαλλίας.Το 1925 ο Πετέν στάλθηκε στο Μαρόκο, προτεκτοράτο της Γαλλίας και της Ισπανίας, όπου από τις αρχές της δεκαετίας του 1920 μαινόταν επανάσταση των Αράβων που είχε φέρει σε δύσκολη θέση τις φρουρές των δύο ευρωπαϊκών δυνάμεων, προκαλώντας, σε μια περίπτωση, απώλειες 12.000 ανδρών στους Ισπανούς. Υπό τη διοίκηση του Πετέν οι γαλλοϊσπανικές δυνάμεις κατέπνιξαν την επανάσταση το 1926. Ο Πετέν διετέλεσε υπουργός των στρατιωτικών το 1935 και υπηρέτησε ως πρεσβευτής στη Μαδρίτη το 1939-40, όταν η Γαλλία αναγνώρισε τη φασιστική Ισπανία του Φρανσίσκο Φράνκο.
Το καθεστώς του Βισί
Στο Μαρόκο ο ισπανός δικτάτορας είχε υπηρετήσει υπό τις διαταγές του Πετέν. Αργότερα την εποχή του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, ο Πετέν είχε εγκωμιάσει τον Φράνκο, δείγμα και αυτό του γεγονότος ότι οι εξαρχής αντιδραστικές πολιτικές ιδέες του γάλλου στρατάρχη γίνονταν με τον καιρό όλο και πιο ακραίες, μειώνοντας διαρκώς τη δημοτικότητά του και αμαυρώνοντας τη δόξα του αλλά και προετοιμάζοντάς τον για τον μοιραίο ρόλο, που επρόκειτο να διαδραματίσει όταν η ναζιστική λαίλαπα έφθασε στη Γαλλία. Τον Μάιο του 1940, εννέα μήνες μετά την έναρξη του B´ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Πετέν διορίστηκε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Τον Ιούνιο με τα γερμανικά στρατεύματα να προελαύνουν στο γαλλικό έδαφος, κατόρθωσε να διαδεχθεί τον Πολ Ρενό στην πρωθυπουργία. Ηγέτης της παράταξης των ηττοπαθών που κατέτρωγε τα θεμέλια της Γαλλίας και πεπεισμένος ότι η ναζιστική Γερμανία θα επικρατούσε τελικά, ο Πετέν έσπευσε να υπογράψει συνθηκολόγηση στις 22 Ιουνίου. Οι Γερμανοί κατέλαβαν τα δύο τρίτα της Γαλλίας. Οι αρχές μετακόμισαν στο μη κατεχόμενο νότιο τμήμα της, επιλέγοντας ως έδρα τους την πόλη Βισί. Στις αρχές Ιουλίου η Βουλή και η Γερουσία κατάργησαν το σύνταγμα της Τρίτης Δημοκρατίας και ανακήρυξαν τον Πετέν αρχηγό του «γαλλικού κράτους» παραχωρώντας του απόλυτη εξουσία. Ο Πετέν συναντήθηκε με τον Χίτλερ για να του προσφέρει τη συνεργασία του. Αργότερα υπερασπιζόμενος τον εαυτό του, ο Πετέν ισχυρίστηκε ότι έπαιζε διπλό παιχνίδι, προσπαθώντας με πονηρία να προστατεύσει τη Γαλλία από την καταστροφή ώσπου να ηττηθεί η Γερμανία. Στην πραγματικότητα ο Πετέν, προσφέροντας τη συνεργασία του, ήθελε να επιτύχει ως αντάλλαγμα τη διατήρηση της γαλλικής αυτοκρατορίας και την εξασφάλιση για τη Γαλλία μιας ιδιαίτερης θέσης στη «νέα τάξη», που ο ίδιος πίστευε ότι η Γερμανία θα επέβαλλε σε όλον τον κόσμο μετά την τελική νίκη της. H Γαλλία, πίστευε ο Πετέν, θα γινόταν το ανάχωμα που θα προστάτευε την Ευρώπη από τον κομμουνισμό, εγκαθιδρύοντας ένα απολυταρχικό εσωτερικό καθεστώς βασισμένο στην αρχή «εργασία, οικογένεια, πατρίδα», με την οποία ο στρατάρχης αντικατέστησε τα σύνθημα «ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη» της Γαλλικής Επανάστασης. Το καθεστώς του Βισί είχε όλα τα χαρακτηριστικά του φασιστικού κράτους. Υποστήριξε ανεπιφύλακτα την πολεμική προσπάθεια της Γερμανίας και εξαπέλυσε άγριους διωγμούς κατά των αγωνιστών της εθνικής αντίστασης, με συλλήψεις, βασανιστήρια και εκτελέσεις, καθώς και κατά των Εβραίων και των μασόνων. H προσωπική ευθύνη του Πετέν για όλες αυτές τις πράξεις δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
Υπό τις διαταγές του Χίτλερ
Τον Νοέμβριο του 1942, μετά την απόβαση των Συμμάχων στη Βόρεια Αφρική, οι Γερμανοί κατέλαβαν και την υπόλοιπη Γαλλία. Από τον Απρίλιο πρωθυπουργός ήταν ο πολιτικός Πιερ Λαβάλ (είχε διατελέσει αντιπρόεδρος τον Ιούλιο - Δεκέμβριο του 1940 αλλά είχε αποπεμφθεί), ο οποίος και ασκούσε ουσιαστικά την εξουσία, ενώ ο ρόλος του Πετέν ήταν πια διακοσμητικός αλλά και «επικυρωτικός». Τον Δεκέμβριο του 1943 ο Πετέν επιχείρησε να απομακρύνει τον Λαβάλ. Ο Χίτλερ τον διέταξε να τον κρατήσει και να μείνει και ο ίδιος στη θέση του. Ο Πετέν υπάκουσε. Τον Ιούνιο του 1944 οι Σύμμαχοι πραγματοποίησαν τη μεγαλειώδη απόβασή τους στη Νορμανδία. H υποδουλωμένη Ευρώπη πήρε βαθιά ανάσα ανακούφισης και εδραιώθηκε η πεποίθησή της ότι η ήττα της Γερμανίας και το τέλος του πολέμου βρίσκονταν κοντά. Ο Πετέν διέταξε τους Γάλλους να παραμείνουν «ήσυχοι και να τηρήσουν την τάξη» και να μη βοηθήσουν τα στρατεύματα, τα οποία έρχονταν να τους απελευθερώσουν. Οταν το Παρίσι απελευθερώθηκε τον Αύγουστο του 1944, ο Πετέν θέλησε να προτείνει μέσω απεσταλμένου του στον στρατηγό Κάρολο Ντε Γκωλ να έρθουν σε συνεννόηση για την ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας. Ο Ντε Γκωλ αρνήθηκε να δεχθεί τον απεσταλμένο. Αργότερα τον ίδιο μήνα οι Γερμανοί υποχρέωσαν τον Πετέν, παρά τη θέλησή του, υποτίθεται, να τους ακολουθήσει στη Γερμανία. Με την κατάρρευση της Γερμανίας ο Πετέν διέφυγε στην Ελβετία και τον Μάιο του 1945 επέστρεψε στην πατρίδα του. Στη Γαλλία ο Πετέν δικάστηκε για εσχάτη προδοσία και καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο Ντε Γκωλ, επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης, μετέτρεψε την ποινή σε ισόβια δεσμά. Ο ήρωας του Βερντέν πέθανε στη φυλακή σε ηλικία 95 ετών.
Πηγή: Βήμα (4 Απριλίου 2004)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου