Σαντορίνη: Αμπελουργία

Το σταφύλι αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά πλουτοπαραγωγικά στοιχεία στη Σαντορίνη από την Αρχαιότητα ως τις μέρες μας. Από τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου, στο νότιο άκρο του νησιού, έχουμε άμεσες και έμμεσες πληροφορίες για την καλλιέργειά του κατά τη 2η χιλιετία π.Χ. Έτσι, στα αρχαιοβοτανικά κατάλοιπα εντοπίστηκαν απανθρακωμένοι σπόροι σταφυλιού και ένα πήλινο πατητήρι που υποδηλώνει την παραγωγή κρασιού. Μεγάλα πιθάρια με κρουνό από οικήματα της πόλης ίσως να χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση κρασιού, ενώ το ιδεόγραμμα του κρασιού που αναγνωρίστηκε σε επιγραφή της Γραμμικής Α΄ υποδηλώνει τη σπουδαιότητα του προϊόντος για την οικονομία του οικισμού.


Στις μέρες μας η καλλιέργεια του αμπελιού παραμένει η βασικότερη απασχόληση των αγροτών και ακολουθούν η καλλιέργεια της φάβας, της σαντορινιάς ντομάτας και του κριθαριού. Σύμφωνα με στοιχεία του 2001, η καλλιεργήσιμη γη στο νησί υπολογιζόταν περίπου σε 25.000 στρέμματα, στο 75% εκ των οποίων καλλιεργούνταν αμπέλια.
Εδώ και εκατοντάδες χρόνια οι κάτοικοι έχουν καθιερώσει έναν ξεχωριστό τρόπο κλαδέματος, την επονομαζόμενη «κουλούρα»: οι αμπελουργοί δίνουν στα κλήματα σχήμα χωρίς να τα υποστυλώνουν, προκειμένου να γλιτώσουν τον καρπό από τους δυνατούς ανέμους και να επωφελείται το φυτό από την υγρασία της γης στο άνυδρο περιβάλλον του νησιού.
Οι ποικιλίες παραμένουν σταθερές, καθώς η Σαντορίνη στάθηκε τυχερή και δεν επλήγη από τη φυλλοξήρα, η οποία κατέστρεψε τεράστιες εκτάσεις καλλιεργειών στον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι, ποικιλίες όπως το «ασύρτικο», το «αϊδάνι», το «αθήρι» και σε περιορισμένη ποσότητα η «μαντηλαριά» είναι συνυφασμένες με τον τόπο της Σαντορίνης. Τα πιο γνωστά κρασιά του νησιού θεωρούνται το λευκό ξηρό «νυχτέρι» και το κόκκινο γλυκό «βινσάντο»· και τα δύο ανήκουν στην κατηγορία Ονομασίας Προελεύσεως Ανώτερης Ποιότητας (ΟΠΑΠ). Το «νυχτέρι» πήρε το όνομά του από το γεγονός ότι οι αμπελουργοί «πατούν» τον καρπό τη νύχτα και το «βινσάντο» από την ιταλική έκφραση vin santo(«άγιο κρασί», δηλαδή κρασί που προοριζόταν για χρήση στη μετάληψη). Σύμφωνα με άλλους η ονομασία προέρχεται από τη φράση «κρασί της Σαντορίνης» στα ιταλικά.
Ο πιο ενεργός οινοποιητικός φορέας του νησιού είναι η Ένωση Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων –Santo Wines και ακολουθούν πολλές εταιρείες, όπως οι Μπουτάρης, Σιγάλας Οινοποιεία, Κάναβα Αργυρός, Κάναβα Ρούσσος, Volkan Wines, Οινοποίηση Χατζηδάκης, Οινοποιείο Βενετσάνου. Με μακροχρόνια πείρα στην παραγωγή του κρασιού, προσφέρουν μεγάλη ποικιλία, εξαιρετική ποιότητα και προωθούν τα θηραϊκά προϊόντα τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό με διακρίσεις και βραβεία.
(Φραγκούλα Γεώρμα)
Πηγή: ΙΜΕ