Ανθρωπωνυμία

Κύρια ονομασία
Η ονομασία του ανθρώπου με ένα η περισσότερα ονόματα είναι πανάρχαιο φαινόμενο. Ήδη ο Όμηρος πιστεύει ότι η ανθρωπωνυμία είναι πανανθρώπινη συνήθεια.
Για τους Έλληνες κάθε ιστορική περίοδος έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τηςονοματοθεσίας της.
- Στην Μυκηναϊκή Εποχή π.χ. επικρατούν τα ονόματα που εκθησιάζουν πολεμική ικανότητα (Μενεπτόλεμος , Μενεχάρης , Μενεσθεύς κ.λ.π.) ενώ
- Στην Βυζαντινή Εποχή επικρατούν τα χριστιανικά ονόματα, τα ονόματα των αξιωματούχων της βυζαντινής αυτοκρατορίας κ.λ.π.
Δευτερεύουσα ονομασία
Επειδή το κύριο (βαπτιστικό) όνομα δεν επαρκούσε για την διάκριση των ατόμων σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες , γι' αυτό προέκυψε αρκετά ενωρίς η ανάγκη να συνδέεται με το δεύτερο διακριτικό όνομα, το σύγχρονο επώνυμο.
Το σύγχρονο ονοματολογικό σύστημα της Ευρώπης φαίνεται εκκίνησε από την Ιταλία στα μέσα του τον 16ου αιώνα και σίγουρα έχει τις πηγές του στο ρωμαϊκό και αρχαιο-ελληνικό σύστημα.
Στην Μυκηναϊκή Εποχή ως δεύτερο διακριτικό όνομα επικρατεί το πατρωνυμικό επίθετο.
Έτσι
- Ο Αχιλλεύς ονομάζεται Πηλείδης (από τον πατέρα του Πηλέα ) και Αιακίδης (από τον παππού του),
- Ο Οδυσσεύς προσονομάζεται Λαερτιάδης
- Ο Αγαμέμνονας ονομάζεται Ατρείδης.
Στην Κλασσική Εποχή με την παρακμή των παλαιών αριστοκρατικών γενών περιορίζονται και τα πατρώνυμα που δηλώνουν το γένος σε λίγα ονόματα όπως
- Αλκμαιωνίδαι, Αγιάδαι, Ευμολπίδαι, Κυψελίδαι κ.λ.π.
Επικρατεί τώρα ο συνδυασμός του βασικού ονόματος με την γενική του ονόματος του πατέρα αντί του πατρωνυμικού επιθέτου όπως
- Σωκράτης Σωφρωνίσκου,
- Περικλής Ξανθίππου, κ.λ.π.
Μεγαλύτερη ακρίβεια εκφράζεται με την προσθήκη του επιθέτου που δηλώνει τον τόπο καταγωγής
- Θουκυδίδης Ολώρου Αλιμούσιος ,
- Κλέαρχος ο Λακεδαιμόνιος ,
- Διόδωρος ο Σικελιώτης.
Άλλη μία κατηγορία προσωνυμίων είναι αυτά που συνδέονται με κάποια ηθικά η σωματικά χαρακτηριστικά του ονομαζόμενου προσώπου στους βυζαντινούς χρόνους:
- Ανδρέας (ανδρείος) ,
- Βασίλειος (βασιλικός) ,
- Γεώργιος (γεωργός) ,
- Δημήτριος (Δήμητρα –γεωργός),
- Ευγένιος (ο ευγενής)κ.λ.π.
Παρωνυμία
Τα παρωνύμια έπαιξαν μεγάλο ρόλο στον σχηματισμό των επωνύμων στην βυζαντινή και νεοελληνική περίοδο. Της βυζαντινής εκφοράς έχουμε Θεόδωρος ο Αποστόλης (= Αποστόλου), Κωνσταντίνος ο Παναγιώτης ( = Παναγιώτου) συνέχεια αποτελούν τα νεοελληνικά Γεώργιος Βασιλείου, Ηλίας Πέτρου κ.λ.π. όπου το δεύτερο κύριο όνομα χρησιμεύει ως επώνυμο.
Η σύγχυση που μπορούσε να δημιουργηθεί με την εκφορά αυτή αποσοβήθηκε με την προσθήκη ενός παρωνυμίου που εξελίχθηκε σε επώνυμο Νικόλαος Πέτρου Τσαγκάρης.