Oι καλύτεροι, όλο και χειρότερα

Του Σταύρου Zουμπουλάκη*

O μαθητής που θα εισαχθεί σε μια Aνώτατη Σχολή, την οποία με ζεστή ή κρύα καρδιά διάλεξε, και διαπιστώσει ότι δεν του αρέσει, τι μπορεί να κάνει για να μην ταλαιπωρείται από μια επιλογή που δεν αποδείχθηκε αυτό που ήθελε;
Mπορεί να υποβάλει εκ νέου το μηχανογραφικό του και να διεκδικήσει μια θέση στο 10% του αριθμού των εισαγομένων στη σχολή της νέας, ωριμότερης προτίμησής του ή μπορεί να ξαναδώσει εξετάσεις.
Το πρώτο είναι απλό, το δεύτερο ζόρικο - παλαιότερα ωστόσο είχαμε μόνο τη δεύτερη δυνατότητα. Τούτη τη διαπίστωση πάντως της λαθεμένης πρώτης επιλογής μπορεί να την κάνεις ανά πάσα στιγμή στη ζωή σου, αφού έχεις πάρει δηλαδή το πτυχίο ή και πολύ αργότερα. Την έχουν κάνει αμέτρητοι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, πολλοί από αυτούς βρήκαν το κουράγιο και άλλαξαν κατεύθυνση, και όχι λίγοι διέπρεψαν στο αντικείμενο της δεύτερης επιλογής τους. Οπως και να ’ναι πάντως δεν είναι αυτό το κυριότερο ζήτημα ή αμάρτημα του ισχύοντος εξεταστικού συστήματος.
Ένα εξεταστικό (ή όποιο άλλο) σύστημα εισαγωγής των μαθητών του Λυκείου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να εξασφαλίζει δύο πράγματα: πρώτον, να εισάγονται οι καλύτεροι και, δεύτερον, αυτοί οι καλύτεροι να εισάγονται όσο γίνεται καλύτερα ετοιμασμένοι. Το πρώτο, το ισχύον σύστημα (όπως και όλα τα προηγούμενα) το εξασφαλίζει: εισάγονται πράγματι οι καλύτεροι μαθητές, δηλαδή οι ευφυέστεροι, οι μελετηρότεροι, οι εργατικότεροι, οι μεθοδικότεροι, οι ανθεκτικότεροι. Δεν μπορώ όμως να υποστηρίξω το ίδιο και για το δεύτερο ζητούμενο. Οι καλύτεροι από κάθε άποψη αυτοί μαθητές δεν είναι τόσο καλοί όσο θα έπρεπε από την άποψη της γενικής παιδείας ή όσο χρειάζεται από την άποψη των απαιτούμενων γνωστικών προϋποθέσεων, προκειμένου να σπουδάσουν την επιστήμη που διάλεξαν.
Είναι κρίμα κι άδικο. Οι μαθητές αυτοί αφιέρωσαν κατά τα λυκειακά χρόνια τους χιλιάδες ώρες στο διάβασμα, που αν οι στόχοι και τα αιτούμενα του εκπαιδευτικού και, κατά συνέπειαν, εξεταστικού συστήματος ήταν άλλα, θα έμπαιναν στα πανεπιστήμια και τα πολυτεχνεία περισσότερο μορφωμένοι και καλύτερα εξοπλισμένοι.
Μπαίνουν λοιπόν οι καλύτεροι αλλά όλο και χειρότερα. Εδώ βρίσκεται το πρόβλημα και το αμάρτημα του εκπαιδευτικού και, ειδικότερα, του εξεταστικού μας συστήματος.
Θα μπορούσε -χωρίς να προαπαιτείται να ανατραπεί ο καπιταλισμός- να εισάγονται καλύτερα οι καλύτεροι, και τότε αυτοί οι καλύτεροι θα ήταν ακόμη καλύτεροι. Στο σημείο αυτό, που εγώ βάζω το καπάκι στην πένα, αρχίζει ουσιαστικά η συζήτηση.

* Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης είναι διευθυντής του περιοδικού «Νέα Εστία».

Πηγή: Καθημερινή