Όλα ξεκίνησαν από ένα ελληνικό βιβλίο. Και η μαθηματική λογοτεχνία, με πάνω από 300.000 πωλήσεις στη χώρα μας, έγινε διεθνής μόδα.
Σειρά εκδηλώσεων αποκαλύπτει τη γοητεία της
Η ιστοσελίδα Μathematical Fiction του Άλεξ Κάσμαν περιέχει κατάλογο με περίπου 850 έργα μυθοπλασίας, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, που σχετίζονται με τα μαθηματικά. Τα 500 έχουν γραφτεί μετά το 1990. Τον ίδιο τον όρο όμως Μathematical Fiction (μαθηματική λογοτεχνία) εισήγαγε ο Βρετανός δημοσιογράφος του «Ιndependent» Gilbert Αdair, με αφορμή την έκδοση ενός ελληνικού βιβλίου! Του μυθιστορήματος «Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ» του Απόστολου Δοξιάδη το οποίο, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο, εγκαινίασε ένα νέο λογοτεχνικό είδος.
Έκτοτε η μαθηματική λογοτεχνία έγινε μόδα. Συγγραφείς όπως ο Γάλλος Ντενί Γκετζ ή ο Ιταλός Κάρλο Φραμπέτι γράφουν αποκλειστικά μαθηματικά μυθιστορήματα, ενώ άλλοι δοκιμάζουν την τύχη τους και σε αυτό το είδος. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν τον χρόνο γύρω στα πενήντα βιβλία αυτής της κατηγορίας.
«Όταν πρωτοδιάβασα τον "Θείο Πέτρο" το θεώρησα απλώς ένα εξαιρετικό έργο, του οποίου η θεματολογία άγγιζε τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μου», λέει στα «ΝΕΑ» ο μαθηματικός Τεύκρος Μιχαηλίδης, συγγραφέας βιβλίων της κατηγορίας («Πυθαγόρεια εγκλήματα», «Αχμές, ο γιος του φεγγαριού»), αλλά και δεινός μεταφραστής τους.
«Όταν μερικά χρόνια αργότερα μου δόθηκε για μετάφραση το "Θεώρημα του παπαγάλου" του Ντενί Γκετζ και στη συνέχεια οι "Άγριοι Αριθμοί" του Σογκτ, το "Μόμπιους Ντικ" του Κρούμεϊ και άλλα μυθιστορήματα που στρέφονταν γύρω από τα μαθηματικά, συνειδητοποίησα ότι δεν πρόκειται απλώς για εξαιρετικά λογοτεχνικά έργα, αλλά για ένα νέο ξεχωριστό λογοτεχνικό γένος».
Και εξηγείται: «Πιστεύω πως η μαθηματική λογοτεχνία ως αυτόνομο γένος είναι μια πραγματικότητα, που επιτέλους είναι εδώ για να βοηθήσει τον καθένα να αναγνωρίσει τον μαθηματικό που κρύβει μέσα του σε πείσμα της εκπαίδευσης και της προκατάληψης που καταφέρνουν μέχρι τώρα με επιτυχία να τον καταπνίξουν».
Να όμως που διαφωνεί ο... γενάρχης: «Ομολογώ ότι δεν πείσθηκα από τον χαρακτηρισμό "μαθηματική λογοτεχνία" της ξένης κριτικής», λέει ο Απόστολος Δοξιάδης. «Για μένα, ο "Θείος Πέτρος" είναι μυθιστόρημα που περιγράφει την αναζήτηση ενός παθιασμένου ανθρώπου για ένα απόλυτο όραμα. Το ότι το όραμα είναι μαθηματικό έχει να κάνει με τα γούστα, τις σπουδές, τις γνώσεις μου. Πιστεύω ότι κάθε λογοτεχνικό κρίνεται αυτό καθαυτό και η ύπαρξη ενός είδους ή γένους (genre) "μαθηματικής λογοτεχνίας" είναι ένας μύθος», καταλήγει.
Όταν πρωτοεκδόθηκε το βιβλίο στα ελληνικά, πριν από 17 χρόνια, πέρασε σχεδόν απαρατήρητο: «Η κριτική, που είχε σχολιάσει πολύ ευνοϊκά τα προηγούμενα έργα μου, το αντιμετώπισε από εχθρικά ως αδιάφορα, είτε απορρίπτοντάς το ως κακότεχνο είτε αποδίδοντάς του καλές προθέσεις μεν, αλλά εξορίζοντάς το από τον ιερό χώρο της λογοτεχνίας ως υβρίδιο», εξηγεί ο Απόστολος Δοξιάδης. Επτά χρόνια αργότερα, ο "Θείος Πέτρος" επανεκδόθηκε, «κάπως ξαναδουλεμένος», στα αγγλικά και σε άλλες τριάντα γλώσσες. «Οι ξένοι κριτικοί αναγνώρισαν στη μεικτή μορφή του ένα ενδιαφέρον πάντρεμα, μύθου και σκέψης», λέει.
«Στη μυθοπλασία υπάρχει και το σικέ», λένε Απόστολος Δοξιάδης και Τεύκρος Μιχαηλίδης, ανιχνεύοντας ειδικότερα τη σχέση αστυνομικού μυθιστορήματος και Μαθηματικών (σχετική εκδήλωση θα γίνει τον Μάρτιο). «Η μαθηματική αποδεικτική λογική θέλει την απόδειξη αναντίρρητη», λέει ο Τεύκρος Μιχαηλίδης. «Για να την καταρρίψεις, πρέπει να αλλάξεις τις προϋποθέσεις. Ο Σέρλοκ Χολμς, όμως, με την απαγωγική μέθοδό του, βλέπει μια κόκκινη τρίχα και συμπεραίνει ότι ο δράστης είναι κοκκινομάλλης».
Και για μαθητές
Κάνει η μαθηματική λογοτεχνία και για μαθητές; «Έχουμε δεχτεί κριτική από καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης επειδή τονίζουμε τη φιλοσοφική διάσταση των Μαθηματικών αποδυναμώνοντας, όπως πιστεύουν, το τεχνικό μέρος και αποπροσανατολίζοντας τους μαθητές», λένε οι δύο συγγραφείς, συνιδρυτές της ομάδας Θαλής και Φίλοι, με δίκτυο εκατοντάδων λεσχών ανάγνωσης σε σχολεία όλης της χώρας. «Είναι σαν να λέμε ότι μόνο όσοι θέλουν να γίνουν πιλότοι έχουν δικαίωμα να μαθαίνουν για αεροπλάνα», λέει ο Απόστολος Δοξιάδης. Από φέτος η ομάδα Θαλής και Φίλοι δημιουργούν λέσχες ανάγνωσης με θέματα όχι μόνο μαθηματικής λογοτεχνίας, αλλά και επιστημών, φιλοσοφίας, κλασικής λογοτεχνίας και οργανώνουν πέντε εκδηλώσεις στο Μουσείο Μπενάκη αρχής γενομένης από απόψε.
Πηγή: Τα Νέα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου