Στο φως τα μυστικά της παπαρούνας

Ανοίγει ο δρόμος για εναλλακτικές μεθόδους παραγωγής των ουσιών καταπολέμησης του πόνου
Καναδοί επιστήμονες «ξεκλείδωσαν», για πρώτη φορά στον κόσμο, τα γενετικά μυστικά της παπαρούνας του οπίου, ανακαλύπτοντας τα γονίδια εκείνα που επιτρέπουν στο φυτό να παράγει με φυσικό τρόπο κωδεΐνη και μορφίνη.
Η εξέλιξη ανοίγει το δρόμο για εναλλακτικές μεθόδους παραγωγής αυτών των ουσιών καταπολέμησης του πόνου είτε μέσω κατασκευής τους σε εργαστήριο, είτε ελέγχοντας βιοτεχνολογικά την παραγωγή των ουσιών στο φυτό.
Στο βαθμό που αυτό τελικά συμβεί, δεν θα χρειάζεται πια η καλλιέργεια τεράστιων αγροτικών εκτάσεων με οπιούχες παπαρούνες, που έχει ως «παρενέργεια» την εξάπλωση των ναρκωτικών διεθνώς. Η παπαρούνα του οπίου παράγει με φυσικό τρόπο μορφίνη και σε μικρότερη ποσότητα κωδεΐνη.

Τα ένζυμα που «κωδικοποιούνται» από τα δύο γονίδια που ανακαλύφθηκαν διέφευγαν από τους βιοχημικούς των φυτών εδώ και μισό αιώνα. Η ανακάλυψη έγινε από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κάλγκαρι, υπό τον καθηγητή του τμήματος Βιολογικών Επιστημών Πίτερ Φατσίνι, ο οποίος έχει αφιερώσει τη ζωή του στη μελέτη του φυτού του οπίου.
Η κωδεΐνη είναι μακράν η ευρύτερα χρησιμοποιούμενη παυσίπονη οπιούχος ουσία στον κόσμο. Μπορεί να εξαχθεί απευθείας από το φυτό, αν και η περισσότερη σήμερα παράγεται συνθετικά από την ευρισκόμενη σε μεγαλύτερη αφθονία μορφίνη, η οποία βρίσκεται, επίσης, στην παπαρούνα του οπίου. Η κωδεΐνη μετατρέπεται από ένα ένζυμο στο ήπαρ σε μορφίνη.
Σύμφωνα με τον Πίτερ Φατσίνι, η ανακάλυψη των γονιδίων, μεταξύ άλλων, μπορεί να επιτρέψει τη βιοτεχνολογική παραγωγή οπιούχων φυτών, την ελεγχόμενη σύνθεση κωδεΐνης με άλλα οπιούχα φάρμακα με πιο αποδοτικό και οικονομικό τρόπο, καθώς και τη χρήση μικροοργανισμών για την παραγωγή οπιούχων φαρμάκων.
Η εξέλιξη
Ενα από τα πρώτα βήματα, σε επόμενη φάση, της καναδικής ερευνητικής ομάδας θα είναι να χρησιμοποιήσουν το γονίδιο της κωδεΐνης για να παράγουν τις φαρμακευτικές ουσίες σε μαγιά ή βακτήρια μέσα σε τεράστια δοχεία ζύμωσης. Όπως δήλωσε ο Καναδός καθηγητής, «η εξέλιξη αυτών των δύο γονιδίων σε ένα μοναδικό φυτό είχε τεράστια επίδραση στην ανθρωπότητα κατά τις τελευταίες χιλιάδες χρόνια. Η ανακάλυψή μας επιτρέπει ώστε αυτή η μοναδική γενετική δύναμη να χειραγωγηθεί με πολλούς σημαντικούς τρόπους».
Πηγή: Ημερησία (Τάσου Σαραντή)