Η ανθρώπινη κτηνωδία αφανίζει τα ζώα...

H αυξανόμενη ζήτηση εξωτικών ειδών στις χώρες της Δύσης και η επιστροφή της ζωικής γούνας στη μόδα καταστρέφουν την πλούσια πανίδα της Νοτιοανατολικής Ασίας
Αδεια δάση στη Νοτιοανατολική Ασία δημιουργεί η ολοένα αυξανόμενη ζήτηση στη Δύση για εξωτικά ζώα, πολλά από τα οποία απειλούνται με εξαφάνιση. Περισσότερα από 35 εκατ. ζώα εξήχθησαν νόμιμα από την περιοχή το διάστημα από το 1998 έως το 2007, ενώ υπολογίζεται ότι εκατοντάδες εκατομμύρια εξήχθησαν παράνομα, σύμφωνα με στοιχεία του Cites, της Διεθνούς Σύμβασης που ρυθμίζει και ελέγχει το διεθνές εμπόριο άγριων ζώων.
Σχεδόν τα μισά από αυτά ήταν αποξηραμένοι ιππόκαμποι, οι οποίοι χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική. Στην περίπτωση του ιππόκαμπου δε και τα 35 είδη του είναι καταγραμμένα στην «Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ζώων» της Παγκόσμιας Ενωσης Προστασίας του Περιβάλλοντος (IUCN), ως είδη υπό εξαφάνιση.
Τη λίστα συμπληρώνουν 17 εκατ. ερπετά, 1 εκατ. πουλιά, 400.000 θηλαστικά και 18 εκατ. κομμάτια από κοραλλιογενείς υφάλους. Τα περισσότερα κατέληξαν στην ΕΕ και την Ιαπωνία. Η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή που οι επιστήμονες δημιούργησαν μια νέα ορολογία, «Το Σύνδρομο του Αδειου Δάσους», για να περιγράψουν τη ζημιά στη βιοποικιλότητα.

«Υπάρχουν πολλά δάση, όπου δεν έχουν απομείνει μεγάλα ζώα. Μάλιστα σε κάποια από αυτά δεν ακούγονται καν πουλιά», δήλωσε στην εφημερίδα «Guardian» ο Κρις Σέπερντ από το «Traffic», το Δίκτυο Παρακολούθησης Εμπορίου Αγριων Ζώων.
Οι ιππόκαμποι, οι πεταλούδες, οι χελώνες, τα ερπετά, τα φίδια, οι μαϊμούδες, τα πουλιά και τα κοράλλια συγκαταλέγονται στα είδη που εξάγονται κατά κύριο λόγο από χώρες της ΝΑ Ασίας, όπως η Μαλαισία, η Ινδονησία και το Βιετνάμ.Σε αυτές, το εμπόριο ελέγχεται συνήθως από εγκληματικές συμμορίες και πολλά από τα ζώα καταλήγουν στην Ευρώπη ως κατοικίδια.
Ανεξέλεγκτο
Σύμφωνα με τον Βίνσεντ Νίτζμαν, ερευνητή στο Oxford Brookes University, ο μεγαλύτερος κίνδυνος από το εμπόριο άγριων ζώων είναι αυτός που αφορά εκείνα που δεν είναι κατοχυρωμένα στις λίστες του Cites, επειδή θεωρούνται ότι δεν κινδυνεύουν. Ωστόσο, το εμπόριό τους είναι πλέον ανεξέλεγκτο.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του γκέκο (είδος σαύρας) Τοκάι, το οποίο ζει κυρίως στην Ινδονησία και τη Μαλαισία. Αν και δεν περιλαμβάνεται στη λίστα του Cites, η Ινδονησία επιτρέπει έως 45.000 εξαγωγές του τον χρόνο. Βέβαια, ο πραγματικός αριθμός ίσως φτάνει τα εκατομμύρια.
Αυτού του είδους τα γκέκο αγοράζονται στα χωριά της χώρας για λίγα σεντ και πωλούνται στα 10 δολάρια - το περιθώριο κέρδους είναι σχεδόν το ίδιο με αυτό των ναρκωτικών.
Αν ληφθεί μάλιστα υπόψη ότι στη Μαλαισία όποιος συλλαμβάνεται να πωλεί ναρκωτικά καταδικάζεται σε θάνατο, ενώ όποιος πωλεί λαθραία άγρια ζώα πληρώνει πρόστιμο μέχρι 5.000 δολάρια, τότε το όφελος είναι πολύ μεγαλύτερο.
Το εμπόριο εξωτικών ζώων, νόμιμο και παράνομο, είναι παγκόσμιο, ιδίως από τότε που μπορεί να γίνεται μέσω Διαδικτύου. Για 4.000 δολάρια, ένας παράνομος έμπορος με έδρα την Ινδονησία μπορεί να στείλει σε ένα παιδάκι μια χελώνα από τη Μαδαγασκάρη, ένα από τα ζώα που κινδυνεύουν περισσότερο με εξαφάνιση.
Εως το 2048: Θα εξαφανιστούν τα περισσότερα είδη ψαριών
Δεν κινδυνεύουν μόνο τα δάση να μείνουν άδεια, αλλά και οι θάλασσες, καθώς σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, η αλιεία, αν συνεχιστεί με τα σημερινά δεδομένα, θα εξαφανίσει τα περισσότερα είδη ψαριών των ωκεανών έως το 2048.
Ακόμα κι αν η κατάσταση ανατραπεί, ήδη αρκετά ψάρια κινδυνεύουν με εξαφάνιση, όπως ο κυανότερος τόνος (γνωστός και ως κόκκινος τόνος), το 80% του οποίου αλιεύεται στον Ατλαντικό και στη Μεσόγειο.
Από τη δεκαετία του 1970, ο αριθμός του έχει μειωθεί κατά 80%, ωστόσο απέτυχε η προσπάθεια να συμπεριληφθεί στα είδη υπό εξαφάνιση στο πρόσφατο συνέδριο της Συνθήκης για το Διεθνές Εμπόριο των Ειδών που Κινδυνεύουν με Εξαφάνιση (Cites), που πραγματοποιήθηκε στην Ντόχα του Κατάρ.
Μόνο 20 από τις 120 χώρες που συμμετείχαν στη συνάντηση, ψήφισαν υπέρ της απαγόρευσης της εμπορίας του. Ασκώντας έντονες πιέσεις, η Ιαπωνία, η οποία καταναλώνει τεράστιες ποσότητες του ψαριού, πέτυχε να διεξαχθεί η ψηφοφορία πριν συζητηθούν οι έρευνες που δείχνουν ότι οι πληθυσμοί του μειώνονται ραγδαία.
Ζώα-φυτά
Χάνονται κάθε χρόνο 100 έως 1.000 είδη ανά εκατομμύριο
Το «κοκτέιλ» αφανισμού συμπληρώνεται με τη ρύπανση, τις κλιματικές αλλαγές, την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων από τους ανθρώπους και την καταστροφή των βιοτόπων των ζώων. Είναι δε τέτοια η δύναμη αυτού του «κοκτέιλ», που για πρώτη φορά μετά την εξαφάνιση των δεινόσαυρων οι άνθρωποι ωθούν στην εξαφάνιση ζώα και φυτά γρηγορότερα απ’ ό,τι μπορούν να εξελιχθούν νέα είδη, όπως προειδοποιεί ο Σάιμον Στιούαρτ, επικεφαλής της IUCN.
Οι ειδικοί πιστεύουν πως ο κόσμος βρίσκεται ενώπιον της «έκτης μεγάλης εξαφάνισης», καθώς ήδη από το 2004 η IUCN έχει εκτιμήσει πως κάθε χρόνο χάνονται 100 με 1.000 είδη ανά εκατομμύριο, όταν το όριο ασφαλείας έχει καθοριστεί από τους επιστήμονες μάξιμουμ στα 10 είδη ανά εκατομμύριο κάθε χρόνο. Η τωρινή κατάσταση είναι συγκρίσιμη με τις 5 προηγούμενες μεγάλες εξαφανίσεις - η τελευταία από την οποία συντελέστηκε πριν από 65 εκατ. χρόνια, όταν εξαφανίστηκαν οι δεινόσαυροι.
Η εξαφάνιση θεωρείται μέρος της εξέλιξης. Οι παλαιοντολόγοι εκτιμούν πως το 96-98% των ζωντανών οργανισμών που κάποτε εμφανίστηκαν στη Γη εξαφανίστηκαν μόλις ολοκλήρωσαν τον κύκλο τους. Ειδικότερα στα θηλαστικά, στα οποία ανήκει και ο άνθρωπος, όλα τα είδη χάθηκαν έπειτα από συνεχόμενη παρουσία δύο έως και τριών εκατομμυρίων χρόνων το πολύ. Ωστόσο, στα περισσότερα από τα 3,5 δισ. έτη ιστορίας του πλανήτη Γη ο αριθμός εξαφάνισης ήταν περίπου ένα σε κάθε εκατομμύριο είδη κάθε χρόνο, όπως μαρτυρούν τα διάφορα απολιθώματα.
Εξαλλοι οι φιλόζωοι: Εχουν ράμματα για τη γούνα της... μόδας
Κόκκινο πανί για τους απανταχού φιλόζωους και ανάθεμα για κάθε οικολογικά ευσυνείδητο πολίτη η γούνα, μια πολυτέλεια διόλου φιλική προς το περιβάλλον, για χάρη της οποίας θανατώνονται βάναυσα περίπου 45 εκατ. ζώα ετησίως, είναι πίσω στη μόδα.
Περιδιαβαίνει τις πασαρέλες σε Λονδίνο, Παρίσι, Νέα Υόρκη και Μιλάνο, ποζάρει μπροστά στα φλας των φωτογράφων και αγκαλιάζει τους ώμους όλο και περισσοτέρων διασημοτήτων.
Εν έτει 2010, ο κόσμος της υψηλής ραπτικής φέρεται να «έχει κηρύξει ένα είδος τζιχάντ (ιερού πολέμου) ενάντια στο ζωικό βασίλειο», όπως καταγγέλλει εύστοχα εκπρόσωπος της φιλοζωικής οργάνωσης PETA.
Προκειμένου να πειστεί κανείς για του λόγου το αληθές, αρκεί μια ματιά στις πασαρέλες, εκεί όπου σχεδόν όλοι οι μεγάλοι οίκοι παρελαύνουν πλέον (και) με γούνες.
«Ολική επαναφορά». «Για πρώτη φορά εδώ και πάνω από 20 χρόνια, οι σχεδιαστές που χρησιμοποιούν γούνα είναι περισσότεροι από εκείνους που δεν χρησιμοποιούν», σημειώνει η εφημερίδα «New York Times».
Χαρακτηριστικά, ακόμη και η περισσότερο «λαϊκή» ισπανική αλυσίδα ενδυμάτων Zara έφτασε στο σημείο να στολίσει, σύμφωνα με την εφημερίδα «Guardian», κάποια από τα προϊόντα της με δέρμα λαγού.
Ενδίδοντας στον πειρασμό, όλο και περισσότερες διασημότητες (Μαντόνα, Τζένιφερ Λόπεζ, Κέιτ Μος, Ριάνα, Λίντα Εβανγκελίστα, Λίντσεϊ Λόχαν κ.ά.) δεν διστάζουν πλέον να ποζάρουν περήφανα μέσα στις γούνες τους.
Απολύτως ενδεικτική της κατάστασης είναι η περίπτωση της Ναόμι Κάμπελ, η οποία από εκεί που το 1994 «προτιμούσε να μείνει γυμνή παρά να φορέσει γούνα», στο πλαίσιο φιλοζωικής εκστρατείας της PETA, σήμερα διαφημίζει τις γούνες της φίρμας «Dennis Basso». Και δεν είναι η μόνη.
Από τις πέντε υπερ-μοντέλες που είχαν πάρει μέρος σε εκείνη την εκστρατεία (Ναόμι Κάμπελ, Κλόντια Σίφερ, Σίντι Κρόφορντ, Ελ Μακφέρσον, Κρίστι Τέρλινγκτον), μόνο η Τέρλινγκτον δεν έχει μέχρι σήμερα «κάνει πίσω».
Το 2008 13 δισ. δολάρια τα έσοδα από τις πωλήσεις
Τη θριαμβευτική επιστροφή της γούνας έρχονται να επιβεβαιώσουν και τα οικονομικά στοιχεία. Αρχής γενομένης από το 1998, οι πωλήσεις της παγκοσμίως πήραν τον ανήφορο κι έφτασαν το 2008 να αποφέρουν κάτι παραπάνω από 13 δισ. δολάρια (έναντι 11,7 δισ. δολαρίων το 2003). Η εν λόγω επιστροφή έρχεται ως αποτέλεσμα μιας σειράς εξελίξεων:
1 Η άνοδος της ζήτησης γουναρικών μεταξύ των νεόπλουτων σε Ρωσία και Κίνα. Ενδεικτικά, το 2008, οι Ρώσοι ήταν οι μεγαλύτεροι αγοραστές γούνας στον κόσμο, με τους Κινέζους να ακολουθούν δεύτεροι και τους Αμερικανούς στην τρίτη θέση.
2 Οι επιχειρηματικές πρακτικές εμπορικών κολοσσών όπως οι «Kopenhagen Fur» και «Saga Furs», οι οποίοι, παρά την οικονομική κρίση, μοιράζουν εδώ και μία δεκαετία δωρεάν (ή σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές) γούνες σε ανερχόμενους σχεδιαστές μόδας, προκειμένου αυτοί να τις χρησιμοποιήσουν στις κολεξιόν τους. Κατά αυτόν τον τρόπο, οι εν λόγω εταιρείες φιλοδοξούν σε πρώτη φάση να προβληθούν οι ίδιες και, σε δεύτερη, να δημιουργήσουν μια συνολικότερη τάση (πράγμα το οποίο, όπως φαίνεται, έχουν ήδη καταφέρει).
3 Το γεγονός ότι η γούνα ουσιαστικά ποτέ δεν «έφυγε» από τις προτιμήσεις των πλουσίων και ευκατάστατων.
Στην παρούσα φάση, οι οίκοι μόδας απλώς προσπαθούν να ωθήσουν σε αγορές εκείνους που εξακολουθούν να έχουν (πολλά) λεφτά για ξόδεμα.
4 Η επιστροφή στο προσκήνιο παλαιομοδίτικων (vintage) ενδυματολογικών προτάσεων, συνυφασμένων με την εικόνα της γούνας.
5 Η ολοένα μεγαλύτερη δημοφιλία μιας hip-hop κουλτούρας (της επονομαζόμενης «bling»), η οποία αποθεώνει τη χλιδή (χρυσαφικά, γούνες, κοσμήματα, ακριβά αυτοκίνητα κ.ά.).
Κι αν η επιστροφή της γούνας δικαιολογείται, ωστόσο το γεγονός πως η εν λόγω επάνοδος έχει μέχρι στιγμής συναντήσει χλιαρές αντιδράσεις εκ μέρους των οικολόγων εγείρει ερωτηματικά.
Σε μια προσπάθεια να εξηγήσει το φαινόμενο, η Αλεξάντρα Σούλμαν, αρχισυντάκτρια του βρετανικού περιοδικού «Vogue», δηλώνει στην εφημερίδα «Guardian» πως πλέον το ζήτημα της γούνας έχει παραγκωνιστεί στα μυαλά των ευσυνείδητων πολιτών από άλλα, «μεγαλύτερα» περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως αυτό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Ματωμένο παλτό
Αριθμός ζώων που απαιτούνται προκειμένου να φτιαχτεί ένα γούνινο παλτό:
 10 με 15 λύκοι ή τσακάλια
 15 με 20 αλεπούδες
 27 με 30 ρακούν
 10 με 12 κάστορες
 60 με 100 σκίουροι
Πηγή: Έθνος (Χρυσούλα Κατσαρού, Γιώργος Σκαφίδας)