Θάνατος και Ανάσταση στο Σύμπαν

Στοχάζομαι κι αναζητώ: Το Σύμπαν δεν τελειώνει; Πρόοδος τεχνολογική... Η κοσμική μας σκόνη! από τις Συμπαντικές Ενοράσεις του Στράτου Θεοδοσίου

Στις 18 Μαρτίου 2010 ένας ρώσος μαθηματικός αρνήθηκε να παραλάβει το 1 εκατ. δολαρίων βραβείο που του απενεμήθη! Ηταν ο Γκριγκόρι Πέρελμαν, που το 2003 έλυσε τον «γόρδιο δεσμό» της περίφημης «εικασίας του Πουανκαρέ». Σας ακούγεται απίστευτο; Κι όμως. Ηταν απλά ο πιο πρόσφατος πολλών ξεχασμένων ηρώων της επιστήμης, που επέμεναν να μετρούν τη γνώση ως τον μόνο πλούτο τους. Αλλά... ποια σχολεία προβάλλουν ως πανανθρώπινους ήρωες ονόματα όπως αυτά του Πλανκ, του Πουανκαρέ, του Μινκόφσκι, του Φρίντμαν, του Χίλμπερτ, του Μπορ, του Γκαλουά, του Ντιράκ, του Τσαντρασεχάρ; Ηταν όλοι τους πρόδρομοι του Πέρελμαν, επιστήμονες «υπερβατικοί», αιρετικοί για πολλούς. Τους ήρωες αυτούς της ανθρώπινης διανόησης θα τους γνωρίσει όποιος διαβάσει τρία «αστροφυσικά» βιβλία που κυκλοφόρησαν προσφάτως.
Το παραμύθι του Υπερπέραν
Το πρώτο, το Φαντάσματα και γρίφοι του Σύμπαντος του Χρίστου Γεωργούση, είναι απαραίτητη εισαγωγή στην αλλόκοτη πραγματικότητα του «επέκεινα». Σεμνά, χωρίς να διατείνεται ότι γράφει εγκυκλοπαίδεια της Αστροφυσικής, ο συνταξιούχος αυτός φυσικός μέσης εκπαίδευσης υπόσχεται «ένα παραμύθι για νέους 17-97 ετών». Και τα καταφέρνει, χωρίς να χρειαστεί να γράψει ούτε μία μαθηματική εξίσωση, χωρίς καν να φοβηθεί να ξεκινήσει το ταξίδι του από το τρομακτικό «Σύμπαν και Πολυσύμπαντα».

Με λόγια απλά και ψυχραιμία πολεμικού ανταποκριτή, μας περιγράφει τις «Εκρήξεις και Επαναστάσεις» που σημειώθηκαν στην ιστορία της ανθρώπινης γνώσης από τον 19ο αιώνα ως σήμερα, εστιάζει στην εμφάνιση της θεωρίας της Μεγάλης Εκρηξης (Βig Βang), παραθέτει επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα και «διαβάζει τη μοίρα» του Σύμπαντος. Στα επόμενα τρία κεφάλαια αναλύει την εξέλιξη των επιστημών γύρω από τη νομολογία του κόσμου, περνώντας από τις δυνάμεις και την Ατομική Φυσική στα κύματα και στην Κβαντική Φυσική, για να φτάσει στις θεωρίες των Χορδών και των Πάντων. Στα επόμενα δύο κεφάλαια καταγράφει τα «ξωτικά» που συναντάς στο Υπερπέραν, από τους κόκκινους γίγαντες ως τις μαύρες τρύπες, εξηγώντας τους αλλεπάλληλους κύκλους θανάτου και αναγέννησης κόσμων που διαγράφονται γύρω μας. Καταλήγει με ένα κεφάλαιο για τον φεουδάρχη της γειτονιάς μας, τον Ηλιο, και ένα για την αόρατη θάλασσα όπου κολυμπούν όλα, τη σκοτεινή ύλη. Υπέροχο όντως ανάγνωσμα, που μόνο παραμύθι δεν είναι.
Ο γνωστός - άγνωστος Ηλιος μας
Το δεύτερο βιβλίο της «τριλογίας» μας είναι το Στα Μονοπάτια του Ηλιου- εισαγωγή στην Ηλιακή Φυσική , γραμμένο από την τετραμελή ομάδα των Π. Πρέκα-Παπαδήμα, Μ. Δανέζη, Στρ. Θεοδοσίου και Δ. Καργιολάκη, του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αληθεύει ότι δεν προσφέρεται για «πεταχτή ανάγνωση», καθώς κυνηγάει διπλό στόχο: Αφενός απευθύνεται στον φοιτητή και αφετέρου στον «ψαγμένο» αναγνώστη. Οπως λένε οι συγγραφείς του, «ο μη ειδικός μπορεί να διαβάζει μόνο το κείμενο, αντιπαρερχόμενος τις μαθηματικές σχέσεις». Αλλά, γιατί να σκοτιστεί με τα «χαρακτηριστικά του Ηλιου», το «εσωτερικό του», την «ατμόσφαιρά του», το «μαγνητικό του πεδίο», τη «δραστηριότητα» και την «ηλιόσφαιρά του» ο μέσος αναγνώστης; Διότι, όπως καθημερινά γίνεται όλο και πιο γνωστό, ήδη από τον χρόνο αυτόν ο Ηλιος μας αλλάζει πρόσωπο: Η δραστηριότητά του θα είναι τέτοια που ενδέχεται να «γονατίσει» τον ψηφιακό πολιτισμό μας. Αρα, μια καλύτερη κατανόηση των φαινομένων του αποκτά εξαιρετική επικαιρότητα. Και τα «μονοπάτια» που έγραψαν οι πανεπιστημιακοί μας είναι όντως ιδιαίτερα μεστά και κατατοπιστικά.
Το «Ευαγγέλιο» του... Ιούδα!
Περνάμε τώρα στον τρίτο της παρέας, το Πριν από τη Μεγάλη Εκρηξη , των δίδυμων Γαλλο-ρωσο-αυστριακών Ιγκορ και Γκρίσκα Μπογκντάνοφ. Αν το βιβλίο του καθηγητή Γεωργούση ήταν οι απαραίτητοι... Χαιρετισμοί και τα Μονοπάτια το... Ευαγγέλιο που μας προετοίμασε για το αστρικό Πάσχα, το βιβλίο αυτό προσφέρει κυριολεκτικά την κορύφωση του δράματος. Οχι διότι διαθέτει την πιο έγκυρη περιγραφή του, αλλά το αντίθετο: Είναι ένα σοκ παρόμοιο με εκείνο του Ευαγγελίου του Ιούδα! Για όποιον διαβάσει το βιβλίο χωρίς να γνωρίζει τα περί αυτό, πρόκειται για ένα επαναστατικό εγχείρημα απάντησης του πιο συγκλονιστικού αινίγματος (πώς και από ποιον φτιάχτηκε ο κόσμος;) και συνάμα ένα απολαυστικό ανάγνωσμα. Θα σταθούμε στο δεύτερο: Οντως είναι συναρπαστικό και προσφέρει μια ιδιαίτερα καλή ανασκόπηση του έργου των «ηρώων» που αναφέραμε στην αρχή. Μέσα από τις σελίδες του αντιλαμβάνεται κανείς τα μοναχικά έπη των ανθρώπων που τόλμησαν να «μετρήσουν το απροσμέτρητο». Επίσης, καταλαβαίνει πολλά από την κρυφή αντιπαλότητα μαθηματικών και φυσικών, με τους πρώτους να καλπάζουν ασυγκράτητοι στη μοντελοποίηση του ανέγγιχτου και τους δεύτερους να φρενάρουν, αναζητώντας απεγνωσμένα αποδείξεις γι΄ αυτά στα όποια απομεινάρια της Μεγάλης Εκρηξης.
Χρειάζεται όμως να συστήσουμε στον αναγνώστη τη μέγιστη προσοχή ως προς το πρώτο «δώρο» του βιβλίου: Αυτό που οι δύο αδελφοί παρουσιάζουν ως τη ρηξικέλευθη ματιά στο χρονικό σημείο μηδέν, ή και αυτό το «πριν», είναι από τα πλέον σκανδαλώδη θέματα της Φυσικής εδώ και μία δεκαετία! Διότι το βιβλίο των δύο αδελφών πρωτο εκδόθηκε το 2004, προκειμένου να πείσει για την ορθότητα μιας εργασίας τους του 2001. Μολονότι οι δυο τους (δρ Μαθηματικών ο ένας και δρ Φυσικής ο άλλος) κατόρθωσαν να την προβάλουν σε άκρως έγκυρα περιοδικά του χώρου, σάλος ξεσηκώθηκε στη συνέχεια για το κατά πόσον η θεωρία τους ήταν επιστημονική ή μια ασύλληπτη σε μέγεθος ακαδημαϊκή απάτη! Με την παλάντζα των ειδικών να γέρνει υπέρμετρα στο δεύτερο (βλ. http://en. wikipedia. org/wiki/Βogdanov -Αffair) συνιστούμε στον αναγνώστη «μικρό καλάθι». Μπορεί να είναι εξόχως σαγηνευτικό το ότι «πριν υπήρχε μόνο η μονάδα, η πληροφορία» και να καθησυχάζει τις θρησκευόμενες ψυχές για το ότι «εν αρχή ην ο Λόγος», αλλά επιστήμη σημαίνει ακατάπαυστο κοσκίνισμα των επιχειρημάτων ως την απάλειψη κάθε λάθους, ανεξαρτήτως προαίρεσης, ευχής ή συμφέροντος.
ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΑΞΙΕΣ
Για όσους επιθυμούν να έχουν την πιο πρόσφατη επιστημονική θεώρηση του «τι συνέβη στην αρχή» συνιστούμε ξανά την ανάγνωση του βιβλίου των Νιλ Τούροκ και Πολ Στάινχαρντ (Αέναο Σύμπαν, Εκδόσεις Αβγό).Σύμφωνα με τη θεωρία τους,το Βig Βang δεν αποτελεί την Αρχή του Χρόνου,αλλά απλά μια γέφυρα με μια προϋπάρχουσα εποχή.Γενικά το Σύμπαν διέρχεται μια ατέλειωτη ακολουθία κύκλων,έτσι ώστε κάθε κύκλος να ολοκληρώνεται με μια τεράστια σύνθλιψη, που αποτελεί παράλληλα το έναυσμα για την αρχή ενός νέου κύκλου.Ανάμεσα στο τέλος ενός κύκλου (Θάνατος του Σύμπαντος) και στην αρχή ενός άλλου (Αναγέννησή του) παρεμβάλλεται μια περίοδος τρισεκατομμυρίων ετών,κατά την οποία το Σύμπαν αναπληρώνει την ύλη και την ακτινοβολία του για να μπορέσει να «ξαναγεννηθεί».
Τέλος,αν όλα αυτά πέφτουν λίγο «βαριά» για πασχαλινό επιδόρπιο,συνιστούμε ανεπιφύλακτα την ποιητική θεώρηση του Στράτου Θεοδοσίου (Συμπαντικές Ενοράσεις), που εγγυάται «υπέροχες... ανέφελες νύχτες... που αναλογίζεσαι τη μικρότητά σου» και «νοερά, οδεύουμε σε αθέατες, ουράνιες πολιτείες».
Πηγή: Το Βήμα