Αλλαγές στη μειονοτική εκπαίδευση επεξεργάζεται το υπουργείο Παιδείας, με κεντρικό άξονα την ελληνομάθεια.
Η ελληνομάθεια κλειδί για την κοινωνική ένταξη της μουσουλμανικής μειονότητας
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Έμφαση στην ελληνομάθεια ώστε οι μουσουλμάνοι της μειονότητας να εντάσσονται αρμονικά στην ελληνική κοινωνία δίνει το Υπουργείο Παιδείας, που προετοιμάζει σειρά αλλαγών στη μειονοτική εκπαίδευση.
Από το Σεπτέμβριο θα εισαχθεί πιλοτικά σε ορισμένα νηπιαγωγεία της Θράκης πρόγραμμα για την ενίσχυση της ελληνομάθειας, μέσω της παρουσίας και δεύτερου νηπιαγωγού που θα ομιλεί τη μητρική γλώσσα των παιδιών ώστε να τα βοηθήσει στην κατανόηση της ελληνικής. Παράλληλα το Υπουργείο επεξεργάζεται αλλαγές στην Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, η οποία προετοιμάζει τους μειονοτικούς σπουδαστές ώστε να γίνουν δάσκαλοι στα σχολεία της μειονότητας.
“Η ισότιμη και ουσιαστική παρουσία της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης στο κοινωνικό γίγνεσθαι περνάει από την εκπαίδευση”, λέει στη “ΜτΚ” η ειδική γραμματέας διαπολιτισμικής εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας Θάλεια Δραγώνα, προσθέτοντας ότι “η ελληνομάθεια είναι κλειδί για την αρμονική ένταξη στην ελληνική κοινωνία”.
Πιλοτικό πρόγραμμα στα νηπιαγωγεία
Από τη νέα σχολική χρονιά θα εφαρμοστεί ένα καινούργιο πιλοτικό πρόγραμμα σε τρία ή σε τέσσερα νηπιαγωγεία της μειονότητας, με την παρουσία δύο νηπιαγωγών, ενός ελληνόφωνου και ενός δίγλωσσου. Όπως εξηγεί η κ. Δραγώνα, “το υπουργείο Παιδείας προτίθεται να δοκιμάσει πιλοτικά στο ελληνικό δημόσιο νηπιαγωγείο την ενίσχυση της ελληνομάθειας με τη στήριξη της μητρικής γλώσσας -όποια κι αν είναι αυτή-, διότι πιστεύει, αφενός, ότι στις περιπτώσεις που τα παιδιά φθάνουν στο νηπιαγωγείο χωρίς καθόλου γνώση της ελληνικής η παρουσία της μητρικής γλώσσας είναι βοηθητική και, αφετέρου, ότι η ελληνική κατακτάται ευκολότερα όταν εδράζεται στη μητρική γλώσσα”.
Ο “όρος μητρική γλώσσα” περιλαμβάνει και την πομακική και τη ρομανί, διευκρινίζει στη “ΜτΚ” η κ. Δραγώνα. Σήμερα, τα νήπια της μειονότητας καλούνται να επικοινωνήσουν με τον νηπιαγωγό στην ελληνική, όταν, σε πολλές περιπτώσεις, δεν έχουν καμία επαφή με τη γλώσσα. Η παρουσία δεύτερου παιδαγωγού που θα μιλά τη μητρική γλώσσα των παιδιών θα βοηθήσει στην εξοικείωση του παιδιού με την ελληνική γλώσσα, εξηγεί η ειδική γραμματέας διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Με βάση τα αποτελέσματα του πιλοτικού προγράμματος θα αποφασιστεί με ποιο τρόπο θα εφαρμοστεί.
Ελληνικά και τουρκικά στο δημοτικό
Στα μειονοτικά σχολεία τα μισά μαθήματα γίνονται στην ελληνική (γλώσσα, ιστορία κλπ) και τα μισά στην τουρκική (μαθηματικά, μελέτη περιβάλλοντος κλπ). Έτσι το 50% των παιδιών της μειονότητας (πομάκοι και ρομά) μιλούν πομακικά ή ρομανί στο σπίτι τους, διδάσκονται το κοράνι στα αραβικά, κάνουν μαθήματα στα ελληνικά και στα τουρκικά, ενώ στο σχολικό πρόγραμμα εντάσσεται και η εκμάθηση της αγγλικής! Ακόμα όμως και για τα τουρκόφωνα παιδιά η γλωσσική σύγχυση δεν είναι μικρότερη.
Αναφορικά με την εισαγωγή της μητρικής γλώσσας των πομάκων και των ρομά εκτός του νηπιαγωγείου και στο δημοτικό, η κ. Δραγώνα ξεκαθαρίζει ότι “στο σχολείο η οιαδήποτε γλώσσα πάντοτε διδάσκεται στην τυποποιημένη και ρυθμισμένη επίσημη μορφή της. Απαιτούνται ανάλογα προγράμματα σπουδών και σχολικά εγχειρίδια εγκεκριμένα, καθώς και διπλωματούχοι εκπαιδευτικοί. Οι προϋποθέσεις αυτές δεν πληρούνται για τη διδασκαλία της πομακικής και της ρομανί”.
Εγκαταλείπουν τα μειονοτικά
“Η εκπαιδευτική διαδικασία χωλαίνει στην εκμάθηση της ελληνικής κυρίως όταν πρόκειται για μαθητές που ζουν σε ορεινά χωριά, μακριά από αστικά κέντρα, και δεν έχουν επαφή με τον ελληνόφωνο πληθυσμό”, διαπιστώνει η πρόεδρος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ροδόπης, Παναγιώτα Βενετοπούλου, η οποία διδάσκει σε μειονοτικό σχολείο. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονη τάση γονέων της μειονότητας να προτιμούν τα ελληνόφωνα δημοτικά σχολεία για τα παιδιά τους, βλέποντας ότι έτσι αποκτούν καλύτερες βάσεις για την παραπέρα πορεία τους στην εκπαίδευση. “Υπάρχουν πολλά παραδείγματα γονιών που, όταν είδαν το παιδί τους να προοδεύει, το πήραν από το μειονοτικό σχολείο και το ενέγραψαν στο δημόσιο. Η διαφορά ήταν μεγάλη, και η ένταξη στο κοινωνικό σύνολο ομαλότερη”, λέει η κ. Βενετοπούλου, προτείνοντας να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας της ελληνικής, που σήμερα είναι 10, έναντι 8 της τουρκικής.
Πάντως, όπως διευκρινίζει η κ. Δραγώνα, “το σχολικό πρόγραμμα ακολουθεί τις επιταγές της συνθήκης της Λοζάνης”. Σε περίπτωση κατά την οποία η Ελλάδα επεδίωκε η τουρκική να διδάσκεται μόνο ως δεύτερη γλώσσα στα σχολεία και τα υπόλοιπα μαθήματα να διδάσκονταν στην ελληνική, κάτι αντίστοιχο θα συνέβαινε και στα σχολεία της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη.
Θετικός αναλφαβητισμός
Τα αποτελέσματα των στρεβλώσεων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση φαίνονται καθαρά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. “Όταν δεν γνωρίζουν τη γλώσσα, δεν μπορούν να ανταποκριθούν ούτε στα φιλολογικά μαθήματα αλλά ούτε και στα μαθηματικά και τα μαθήματα θετικής κατεύθυνσης, τα οποία στο δημοτικό διδάχθηκαν στην τουρκική. Τα παιδιά είναι σε σύγχυση, οι ελλείψεις τους σε σχέση με τους συμμαθητές τους είναι τραγικές”, σημειώνει ο πρόεδρος της ΕΛΜΕ Ροδόπης Μιχάλης Βασιλειάδης. Το πρόβλημα του θετικού αναλφαβητισμού ακολουθεί τους περισσότερους μαθητές και μετά το λύκειο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα διαγνωστικά τεστ για την εισαγωγή μειονοτικών υποψηφίων στην Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία, οι 102 στους 105 δεν μπορούσαν να προσθέσουν δύο ετερώνυμα κλάσματα, όπως αποκαλύπτει ο διευθυντής της Αναστάσιος Μολοχίδης.
Το πρόβλημα παραδέχεται και η ειδική γραμματέας του υπουργείου Παιδείας, σημειώνοντας ότι “τα παιδιά που φθάνουν στο γυμνάσιο έχοντας φοιτήσει στο μειονοτικό δημοτικό σχολείο έχουν μεγαλύτερες δυσκολίες απ’ ό,τι τα παιδιά που έχουν φοιτήσει στο δημόσιο σχολείο. Για να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες, απαιτούνται κατάλληλα εκπαιδευτικά υλικά και σωστή χρήση τους, ενισχυτικά μαθήματα, ώστε να καλυφθούν τα κενά, και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στη διαφοροποιημένη παιδαγωγική. Μεγάλη σημασία αποδίδω στην ‘εκπαιδευτικοποίηση’ των προβλημάτων της εκπαίδευσης της μειονότητας και στην αποπολιτικοποίησή τους”.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΠΑΙΔΩΝ
“Ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα, αστήρικτη η κριτική”
Εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες εφαρμόζεται στα μειονοτικά σχολεία το πρόγραμμα εκπαίδευσης μουσουλμανοπαίδων, βασισμένο στις εργασίες των πανεπιστημιακών Άννας Φραγκουδάκη και Θάλειας Δραγώνα. Στην κριτική που ακούγεται από ορισμένες πλευρές ότι το πρόγραμμα κόστισε πολύ ακριβά και ότι είχε πενιχρά και αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, η κ. Δραγώνα απαντά: “Δεν ξέρω πού στηρίζεται αυτή η κριτική. Όλα τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για τα παιδιά των μεταναστών, των παλιννοστούντων, των Ρομά και της μειονότητας στη Θράκη πράγματι κόστισαν χρήματα, διότι ακολούθησαν μια πολιτική θετικής διάκρισης, μια πολιτική που εισήγαγε ο σημερινός πρωθυπουργός όταν ήταν υπουργός Παιδείας και ακολούθησαν έκτοτε όλοι οι υπουργοί Παιδείας του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Τα αποτελέσματά του ήταν πολύ ενθαρρυντικά, αν κρίνει κανείς ότι, σε συνέργεια με τα υπόλοιπα μέτρα θετικής διάκρισης, η πρόσβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση τετραπλασιάστηκε μέσα σε δέκα χρόνια, η σχολική διαρροή από την υποχρεωτική εκπαίδευση έπεσε από το 65% το 2000 στο 30% το 2006, η πρόσβαση στο λύκειο μέσα σε τρία χρόνια αυξήθηκε κατά 60% και τα κορίτσια ολοκληρώνουν τη δευτεροβάθμια σε όλο και αυξανόμενους ρυθμούς. Προφανώς, η σχολική διαρροή από την υποχρεωτική εκπαίδευση είναι ακόμη εξαιρετικά υψηλή, αν σκεφτείτε ότι ο εθνικός μέσος όρος είναι 7%”.
Πανεπιστήμιο ζητούν οι μουσουλμάνοι
Η Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης είναι η συνήθης διέξοδος για νέους της μειονότητας που θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους.
Η ΕΠΑΘ ιδρύθηκε το 1968, ένα χρόνο μετά τη δικτατορία των συνταγματαρχών, με βάση τα μορφωτικά πρωτόκολλα που υπέγραψαν οι δύο χώρες με σκοπό να εκπαιδεύει φοιτητές για να γίνουν δάσκαλοι σε μειονοτικά σχολεία. Η ΕΠΑΘ δεν περιλαμβάνεται στο μηχανογραφικό. Σε αυτήν εισάγονται αποκλειστικά μουσουλμάνοι που είναι μέλη της μειονότητας της Θράκης ύστερα από εξετάσεις. Μετά από τριετείς σπουδές μπορούν να διδάξουν σε μειονοτικά σχολεία. Σήμερα είναι η μόνη παιδαγωγική ακαδημία που υπάρχει στη χώρα, καθώς οι υπόλοιπες μετατράπηκαν σταδιακά σε πανεπιστημιακά τμήματα τετραετούς φοίτησης.
Μειονοτικοί και πλειονοτικοί συμφωνούν στην ανάγκη αναμόρφωσης της ΕΠΑΘ. “Συνήθως οι περισσότεροι μαθητές από την μειονότητα δίνουν πανελλαδικές εξετάσεις τον Ιούνιο, περνούν σε κάποια πανεπιστημιακή σχολή (και εξαιτίας της ποσόστωσης), αλλά νιώθουν ανασφάλεια λόγω των ελλείψεων που έχουν στη γλώσσα. Έτσι προτιμούν να εγγραφούν στην ΕΠΑΘ. Αυτό συνέβη με τους 20 από τους 22 φοιτητές αυτής της χρονιάς”, αναφέρει ο διευθυντής της Ακαδημίας, Αναστάσιος Μολοχίδης.
Στην ΕΠΑΘ όλα τα μαθήματα γίνονται στα ελληνικά, ενώ στα τουρκικά γίνεται το μάθημα της τουρκικής γλώσσας, της διδακτικής της τουρκικής και κάποιες πρακτικές ασκήσεις. “Αφού ανεβάσουν το επίπεδο των γνώσεών τους στα ελληνικά, θεωρούν ότι βγαίνουν από την κοινωνική απομόνωση, και πολλοί δίνουν κατατακτήριες συνεχίζοντας τις σπουδές τους σε πανεπιστημιακά τμήματα”.
Διάλογος για τις αλλαγές
“Η μέχρι σήμερα λειτουργία της ΕΠΑΘ δεν εξασφαλίζει επίπεδο κατάρτισης των μειονοτικών εκπαιδευτικών αντίστοιχο με των λοιπών στελεχών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και διαβαθμισμένο πτυχίο που να οδηγεί σε πολλαπλές επαγγελματικές προοπτικές. Επιπλέον, οι φοιτητές της ΕΠΑΘ εκπαιδεύονται απομονωμένοι από τον υπόλοιπο φοιτητικό πληθυσμό, με συνέπεια να αποτρέπεται η πραγματική ένταξη των νέων της μειονότητας στην ελληνική κοινωνία”, τονίζει στη “ΜτΚ” η κ. Δραγώνα, προσθέτοντας: “Το υπουργείο Παιδείας θεωρεί ότι η ανισότητα στην οποία οδηγεί η κατώτερη, σε σχέση με τους λοιπούς δασκάλους, εκπαίδευση της ΕΠΑΘ αντίκειται στην αρχή της ίσης μεταχείρισης όλων των πολιτών της χώρας. Έχοντας πάντα ως προτεραιότητα τον μαθητή και υιοθετώντας μια ουσιαστικά ενταξιακή πολιτική, το υπουργείο εγκαινίασε δημόσια συζήτηση με όλους τους εμπλεκόμενους για το θέμα. Πιστεύω ότι αυτός είναι ο ορθότερος τρόπος να αντιμετωπίζονται τα θέματα της μειονότητας, και όχι μόνον”.
Ανοιχτό το ζήτημα της έδρας Στη συζήτηση που άνοιξε για το μέλλον της ΕΠΑΘ, η πλευρά της μειονότητας ζητά τη μετεξέλιξη της ακαδημίας σε πανεπιστημιακό τμήμα, ενώ ορισμένοι διατυπώνουν το αίτημα η έδρα να μεταφερθεί από τη Θεσσαλονίκη στη Θράκη. Ως προς το πρώτο, η μετατροπή της ακαδημίας σε πανεπιστήμιο θα σήμαινε και άνοιγμα προς μη μειονοτικούς, καθώς, σε αντίθετη περίπτωση, θα ετίθετο θέμα συνταγματικότητας. Ως προς την έδρα, η ειδική γραμματέας του υπουργείου Παιδείας αφήνει ανοικτό το ζήτημα, σημειώνοντας: “Είναι ακόμη πρώιμο να πούμε πού θα παραμείνει η ΕΠΑΘ. Πρέπει να μην ξεχνάμε το αυτοδιοικούμενο των πανεπιστημίων και ότι η δημιουργία τμημάτων, τομέων και προγραμμάτων προέρχεται από τα ίδια τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και δεν επιβάλλεται από το υπουργείο. Άρα, η πολιτεία θα αποφασίσει για το μέλλον της ΕΠΑΘ, με βάση τον δημόσιο διάλογο για το θέμα, που περιλαμβάνει τις προτάσεις του υπουργείου, τις θέσεις της μειονότητας, τον προγραμματισμό και τις επιλογές των ανώτατων ιδρυμάτων”.
Πανεπιστήμιο μόνο για μουσουλμάνους ζητά η Συμβουλευτική
Η αυτοαποκαλούμενη “Συμβουλευτική Επιτροπή της Τουρκικής Μειονότητας της Δυτικής Θράκης” έχει ζητήσει εδώ και καιρό να αντικατασταθεί η ΕΠΑΘ από μια παιδαγωγική σχολή πανεπιστημιακού επιπέδου και να λειτουργήσουν δίγλωσσα νηπιαγωγεία στα οποία η εκπαίδευση να γίνεται σε δύο γλώσσες, στην ελληνική και στην τουρκική (και όχι στις άλλες δύο γλώσσες της μειονότητας). Εξάλλου, σύμφωνα με δημοσιεύματα του τουρκόφωνου Τύπου, η Συμβουλευτική φέρεται να παρέδωσε στις 26 Ιουνίου στην ειδική γραμματέα κ. Δραγώνα μία αναφορά σχετικά με τα αιτήματα για τη μειονοτική εκπαίδευση, ζητώντας μεταξύ άλλων:
- Άνοιγμα μειονοτικών νηπιαγωγείων που θα εκπαιδεύουν στα τουρκικά και στα ελληνικά,
-Δημιουργία νέων μειονοτικών γυμνασίων και λυκείων
-Κλείσιμο της ΕΠΑΘ και δημιουργία ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος πανεπιστημιακού επιπέδου τετραετούς φοιτήσεως στο οποίο θα εκπαιδεύονται μόνο νέοι της μειονότητας που θέλουν να γίνουν δάσκαλοι στα μειονοτικά σχολεία
- Διορισμό στα μειονοτικά δημοτικά αποφοίτων από τουρκικά πανεπιστήμια και αύξηση του αριθμού των μετακλητών δασκάλων από την Τουρκία.
“Ομολογώ ότι δεν γνωρίζω τις θέσεις της Συμβουλευτικής Επιτροπής”, δήλωσε η κ. Δραγώνα όταν της θέσαμε το θέμα. “Αυτές οι θέσεις στις οποίες αναφέρεστε εκφράζονται κατά καιρούς από κάποιους. Εκφράζονται όμως και διαφορετικές θέσεις από κάποιους άλλους. Σημασία έχει να ενισχυθούν οι ανοικτές, δημοκρατικές θέσεις, και εμείς, ως κράτος δικαίου, να εγγυόμαστε ισονομία και ισοπολιτεία και να διασφαλίζουμε τα δημοκρατικά δικαιώματα κάθε πολίτη -και βεβαίως των μειονοτήτων, όπως είπε και ο πρωθυπουργός προ ημερών στην προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή”.
Πηγή: Μακεδονία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου