Εκπαίδευση «κάτω από τη βάση»

Από τον Γιώργο Κ. Καββαδία 

Οι βαθμολογικές επιδόσεις των υποψηφίων των Πανελλαδικών Εξετάσεων αποτελούν κάθε χρόνο σημείο αναφοράς ποικίλων συζητήσεων και προβληματισμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία, 30.800 από τους 89.800 υποψηφίους ή περίπου 4 στους 10 έγραψαν «κάτω από τη βάση» του 10, που φέτος καταργήθηκε. Οι μισοί, περίπου, από αυτούς έδωσαν ουσιαστικά λευκή κόλλα. 
Συγκεκριμένα, 94.000 γραπτά, περίπου 1 στα 6, βαθμολογήθηκαν από 0 έως 5. Πέρα από τα συνήθη βιαστικά συμπεράσματα για «τεμπέληδες» και για «χαμηλό μορφωτικό επίπεδο», χρειάζεται να τονιστεί ότι εκτός από τους 10.571 «αριστούχους», που είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος αριθμός των τελευταίων χρόνων, αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των υψηλόβαθμων.
Οι αριθμοί, όμως, δεν μπορούν να αποτελέσουν αξιόπιστους δείκτες για τις προσπάθειες και το μορφωτικό επίπεδο των υποψηφίων. Εχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι τα υψηλά ποσοστά αποτυχίας είναι μια «κατασκευή» από τους «θεματοθέτες» της Επιτροπής Εξετάσεων, που κρατούν στα χέρια τους τα «εργαλεία» των λεγόμενων διαβαθμισμένων θεμάτων.
Είναι ενδεικτικό ότι το 2000 μόλις 3.000 υποψήφιοι, ή ποσοστό 4,6%, είχαν βαθμολογία «κάτω από τη βάση», ενώ οι «αριστούχοι» ξεπέρασαν το 16,5%! Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας ή αποτυχίας είναι τεχνητή κατασκευή των λεγόμενων διαβαθμισμένων θεμάτων, που λειτουργούν σαν έξυπνες βόμβες με στόχους εξωεκπαιδευτικούς.
Αξίζει, βέβαια, να τονιστεί ότι τα στατιστικά στοιχεία αποτυπώνουν έναν ιδιόμορφο διπολισμό. Αποτυπώνουν το ταξικό χάσμα. Για δεκάδες χιλιάδες παιδιά από τις φτωχότερες τάξεις και τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας τα πτυχία δεν αποτελούν πια το εφαλτήριο της κοινωνικής ανόδου, όπως το έβλεπαν οι γενιές των γονιών τους. Τα πτυχία έχουν απαξιωθεί στην αγορά εργασίας. Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, που τα βάρη φορτώνονται μονόπλευρα στους εργαζόμενους, αποτελούν εισιτήρια ανεργίας και ανασφάλειας. Στις ηλικίες 15-29 ετών η ανεργία είναι ήδη 22,3%. Από την άλλη, δεν είναι μόνο το κόστος προετοιμασίας ασήκωτο, αλλά και το κόστος σπουδών σε άλλη πόλη είναι απαγορευτικό. Η σχεδόν ανύπαρκτη φοιτητική μέριμνα για στέγη, διατροφή και μετακινήσεις θα υψώσει ανυπέρβλητα εμπόδια για χιλιάδες φοιτητές που θα αναγκαστούν να ζήσουν σε άλλη πόλη από αυτήν της κατοικίας τους.
Αυτά τα παιδιά, που δεν έχουν τον μίτο της Αριάδνης ή το μέσον, γυρίζουν τις πλάτες τους στο σχολείο και στη μόρφωση. Αυτή είναι μία από τις αιτίες του φαινομένου της «λευκής κόλλας» και της μαζικής αποτυχίας στις εξετάσεις. Το πρόβλημα του μεγάλου ποσοστού γραπτών που βαθμολογούνται «κάτω από τη βάση» στις Πανελλαδικές Εξετάσεις είναι, κυρίως, πρόβλημα του εκπαιδευτικού συστήματος. Ενός συστήματος που οδηγεί στον μαζικό αποκλεισμό των περίπου μισών μαθητών από την τριτοβάθμια εκπαίδευση, αν συνυπολογίσουμε και αυτούς που πρόωρα αποκλείονται χωρίς να προλάβουν να δώσουν εξετάσεις.
Γι’ αυτό και σήμερα το ζητούμενο δεν είναι οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που μεταρρυθμίζουν την εκπαίδευση σύμφωνα με τη λογική της αγοράς, αλλά η ανατροπή τους. Περισσότερο από ποτέ άλλοτε είναι αναγκαία μια πολιτική που να εγγυάται τα δικαιώματα όλων των νέων στη μόρφωση και την εργασία.

Πηγή: Έθνος