Τεράστιο περιβαλλοντικό σκάνδαλο, ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας ρύπων, κατήγγειλαν με γραπτή ερώτηση που κατέθεσαν στα μέσα Ιουλίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, και ο Ολλανδός Ευρωβουλευτής του Κόμματος των Φιλελευθέρων, Gerben-Jean Gerbrandy.
Μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος εμπορίας ρύπων οι Ευρωπαίοι καταναλωτές πληρώνουν πάνω από 500 εκατ. ευρώ ετησίως για την καταστροφή ενός αερίου του θερμοκηπίου (HFC-23), που παράγεται μαζικά ως υποπροϊόν της χημικής βιομηχανίας στις αναπτυσσόμενες χώρες, και κυρίως στην Κίνα και την Ινδία.
Αυτό σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές πληρώνουν 70 φορές παραπάνω από το πραγματικό κόστος της σχετικής διαδικασίας, το οποίο υπολογίζεται στα 10 εκατ. ευρώ.
Αν μάλιστα συνεχιστεί το εμπόριο των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων για το αέριο αυτό, τότε θα καταλήξουν μέχρι το 2012 να έχουν πληρώσει 5 με 6 δισ. ευρώ για «περιβαλλοντικές υπηρεσίες» πραγματικής αξίας μόλις 80 εκατ. ευρώ.
Όπως προέκυψε από στοιχεία που κατέθεσαν οι ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές οργανώσεις CDM Watch, EIA και Sandbag, εκτός του οικονομικού σκανδάλου υπάρχει και περιβαλλοντική ζημία, αφού το HFC-23 είναι υποπροϊόν της παραγωγής ενός κατ εξοχήν αντιπεριβαλλοντικού αερίου, του HFC-22 που χρησιμοποιείται στα ψυγεία και τα air condition και καταστρέφει το όζον.
Λόγω των τεράστιων κερδών που συνεπάγεται η πώληση δικαιωμάτων που προκύπτουν από την καταστροφή του HFC-23, υπάρχει υπερπαραγωγή HFC-22, το οποίο δεν καταστρέφεται και συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
Ο Δημήτρης Ιμπραήμ, υπεύθυνος της εκστρατείας της Greenpeace για τις κλιματικές αλλαγές και την ενέργεια, απάντησε στις ερωτήσεις που του έθεσε το econews.gr σχετικά με το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων, τα οφέλη που προκύπτουν από αυτό αλλά και τα «τρωτά του σημεία».
econews.gr: Τι οφέλη προκύπτουν από το εμπόριο δικαιωμάτων ρύπων και πόσο αποτελεσματικό είναι το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων? Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι δεν γίνεται υπερτιμολόγηση αερίων ή ότι οι βιομηχανίες δεν εκμεταλλεύονται το σύστημα εμπορίας ρύπων για να πλουτίσουν?
Δημήτρης Ιμπραήμ: Σε θεωρητικό επίπεδο, ένα σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων εξασφαλίζει σημαντικό περιβαλλοντικό όφελος από τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για την οποία άλλωστε κατ’ αρχήν σχεδιάζεται και εφαρμόζεται. Τα οφέλη πιο συγκεκριμένα είναι:
- Οικονομικά συμφέρουσες δυνατότητες μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για τη βιομηχανία.
- Δημιουργία οικονομικών κινήτρων για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων.
- Ενίσχυση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας.
- Δημιουργία νέων κλάδων, ειδικοτήτων και θέσεων εργασίας
- Μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας και χρηματοδότηση πράσινων δράσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά ωστόσο, ένα τέτοιο οικονομικό εργαλείο χρειάζεται την απαραίτητη ‘πολιτική θωράκιση’, η οποία με τη σειρά της προϋποθέτει ισχυρή πολιτική βούληση που βάζει τα συμφέροντα του πλανήτη πάνω από τα συμφέροντα της βιομηχανίας. Πιο συγκεκριμένα για να λειτουργήσει αποτελεσματικά ένα τέτοιο σύστημα χρειάζεται:
- Φιλόδοξο ανώτατο όριο εκπομπών (cap), ώστε να υπάρχει ισχυρό οικονομικό (αντι)κίνητρο για τις βιομηχανίες να μειώσουν τις εκπομπές τους στα επίπεδα που υπαγορεύει η επιστήμη.
- Αποτελεσματικό σύστημα μετρήσεων, ανακοινώσεων και επαληθεύσεων (MRV) ώστε να παρακολουθείται η πορεία των εκπομπών.
- Αυστηρό και εκ των προτέρων γνωστό σύστημα κυρώσεων (μηχανισμός συμμόρφωσης) σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ή υπονόμευσης του συστήματος.
- Κάλυψη όλων των σημαντικών δραστηριοτήτων που επιβαρύνουν το κλίμα.
- Μέριμνα για τη χρηματοδότηση δράσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Στην περίπτωση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας, η έναρξη στέφθηκε από παταγώδη αποτυχία κατά την πρώτη, πιλοτική περίοδο (2005 – 2007). Οι βιομηχανίες διυλιστηρίων και χαλυβουργίας κέρδισαν συνολικά περίπου 14 δις € για την περίοδο 2005 – 2008, επειδή μετακύλισαν το κόστος των δικαιωμάτων εκπομπών στους καταναλωτές, για αγορές που τελικά δεν έκαναν ποτέ επειδή οι κυβερνήσεις τους είχαν δώσει υψηλά (γενναιόδωρα) ανώτατα όρια ρύπανσης (caps).
Στη συνέχεια υπήρξαν κινήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη βελτίωση του Συστήματος στη δεύτερη περίοδο (2008 – 2012), οι οποίες όμως κρίνονται ανεπαρκείς. Για την περίοδο 2013 – 2020, έχουν ήδη ανακοινωθεί πρόσθετα μέτρα που θα ενισχύσουν το σύστημα (δημοπράτηση του 100% των δικαιωμάτων των εκπομπών στην ηλεκτροπαραγωγή), υπάρχουν όμως και πάλι παραθυράκια και εξαιρέσεις προς όφελος των βιομηχανιών.
Σε κάθε περίπτωση, το Σύστημα πρέπει να υποστηρίζεται από ένα φιλόδοξο στόχο μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Για το λόγο αυτό η Ευρώπη πρέπει να υιοθετήσει ένα στόχο μείωσης εκπομπών κατά 40% έως το 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Από τη μείωση αυτή το 30% πρέπει να προέλθει από εγχώριες μειώσεις και το υπόλοιπο 10% μέσα από ευέλικτους μηχανισμούς, όπως η εμπορία ρύπων.
econews.gr: Ποιοι είναι αυτοί που κερδίζουν από το εμπόριο δικαιωμάτων ρύπων?
Δημήτρης Ιμπραήμ: Σε ένα σωστό (χωρίς παραθυράκια) σύστημα, ο μεγάλος κερδισμένος είναι ο πλανήτης αφού παράγονται κεφάλαια που συμβάλλουν στην καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών. Όφελος έχουν επίσης και οι αναπτυσσόμενες χώρες, αφού μέρος των κεφαλαίων αυτών κατευθύνεται προς τη χρηματοδότηση κλιματικών / αναπτυξιακών δράσεων στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Ωστόσο, υπάρχει όφελος και για τις ανεπτυγμένες χώρες, αφού συνολικά η οικονομική δραστηριότητα εκσυγχρονίζεται και η βιομηχανία γίνεται πιο ανταγωνιστική, ενώ παράλληλα δημιουργούνται περισσότερες θέσεις εργασίας.
Μερικά στοιχεία που τεκμηριώνουν τα παραπάνω:
- Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αν η Ευρώπη αναβαθμίσει το στόχο μείωσης των εκπομπών σε 30% έως το 2020, θα δημιουργηθούν τουλάχιστον 160.000 καθαρές (net) θέσεις εργασίας. Η Greenpeace εκτιμά ότι θα δημιουργηθούν περίπου 350.000 νέες θέσεις εργασίας.
- Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας (IEA), κάθε χρόνος καθυστέρησης ανάληψης κλιματικής δράσης θα κοστίζει επιπλέον 336 δις €, για τις ενεργειακές επενδύσεις που απαιτούνται έως το 2030.
- Ένας στόχος μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 30% θα είχε ως αποτέλεσμα μία ετήσια εξοικονόμηση 40 δις € από τη μείωση των εισαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Αν τελικά οι κυβερνήσεις δεν αυστηροποιήσουν το σύστημα τότε τα κέρδη θα καρπωθούν οι ρυπογόνες βιομηχανίες. Σύμφωνα με την Επιτροπή, εκτιμάται ότι από το 2012 δέκα από τις πιο ρυπογόνες βιομηχανίες στην Ευρώπη (ArcelorMittal, Corus, Lafarge, SSAB – Svenskt Stal, Salzgitter, Cemex, US, Steel, HeidelbergCement, CEZ, Slovenske elektrarne) θα κερδίσουν περισσότερα από 3 δις €.
Από τα παραπάνω γίνονται προφανή δύο συμπεράσματα:
Πρώτον, η Ευρώπη οφείλει να κινηθεί προς ένα στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 30% έως το 2020. Εκτός από τα περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά οφέλη που προαναφέρθηκαν, μία τέτοια κίνηση θα ξεκλειδώσει τις διεθνείς διαπραγματεύσεις που έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο. Θα βοηθήσει επίσης την Ευρώπη να ανακτήσει τον χαμένο πρωταγωνιστικό της ρόλο στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, ως ο διαχρονικά πιο προοδευτικός ‘παίχτης’ των διαπραγματεύσεων.
Δεύτερον, το σύστημα εμπορίας ρύπων σήμερα πάσχει από σοβαρές στρεβλώσεις που ωφελούν μόνο τη ρυπογόνο βιομηχανία και δεν προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτές οι στρεβλώσεις πρέπει να αρθούν πριν ξεκινήσει η νέα δεσμευτική περίοδος, δηλαδή πριν το 2012.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου