Πειράµατα που διεξάγονται µ’ έναν τυφλό άνδρα, ο οποίος όµως µπορεί να «βλέπει» ώστε να αποφεύγει εµπόδια, ενδέχεται να έχουν πολύ µεγάλη σηµασία για τα πρόσωπα που αντιµετωπίζουν προβλήµατα όρασης.
Το πείραµα στο Πανεπιστήµιο της Γενεύης παρακολούθησε και περιγράφει η δηµοσιογράφος του βρετανικού «Ιντιπέντεντ», η Λόρα Σπίνι. Σ’ ένα σκοτεινό δωµάτιο, ένας τυφλός περπατάει κατά µήκος µιας λευκής γραµµής που σχηµατίζει µια µεγάλη έλλειψη. Η επιστήµονας που διευθύνει το πείραµα, η Μπεατρίς ντε Γκέλντερ, ζητάει κάποια στιγµή από τη δηµοσιογράφο να σταθεί πάνω στη λευκή γραµµή, κόβοντας τον δρόµο του άνδρα, χωρίς να κινείται και χωρίς να βγάζει τον παραµικρό ήχο. Οταν ο τυφλός άνδρας, ο Τ.Ν., φτάνει σε απόσταση περίπου ενός µέτρου από αυτήν, σταµατάει και ρωτάει: «Είναι κάποιος εδώ;» Ο Τ.Ν. υπέστη το 2003 ένα εγκεφαλικό που κατέστρεψε µια περιοχή στο πίσω µέρος του εγκεφάλου του το οποίο επεξεργάζεται τις οπτικές πληροφορίες: τον πρωτοταγή οπτικό φλοιό. Το εγκεφαλικό έπληξε µόνο το ένα ηµισφαίριο του εγκεφάλου του. Αυτό που καθιστά τον Τ.Ν. µοναδικό, τουλάχιστον για τα επιστηµονικά χρονικά, είναι ότι περίπου έναν µήνα αργότερα υπέστη δεύτερο εγκεφαλικό, το οποίο κατέστρεψε τον πρωτοταγή οπτικό φλοιό στην άλλη πλευρά του εγκεφάλου του. Ξαφνικά, παρ’ όλο που τα µάτια του ήταν υγιή, έγινε τυφλός.
Ωστόσο η τύφλωση του Τ.Ν. είναι ασυνήθιστη, επειδή εξακολουθεί να µπορεί να βλέπει σε ορισµένες καταστάσεις, µολονότι δεν το συνειδητοποιεί – ένα φαινόµενο γνωστό ως «τυφλή όραση» (blindsight). Η πιο εντυπωσιακή επίδειξη του εν λόγω φαινοµένου έγινε πριν από δύο χρόνια, όταν η Ντε Γκέλντερ, νευροψυχολόγος στο Πανεπιστήµιο του Τίλµπουργκ στην Ολλανδία και στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ στις ΗΠΑ, ο νευροψυχολόγος Αλαν Πένια του Πανεπιστηµίου της Γενεύης και άλλοι του ζήτησαν να περπατήσει κατά µήκος ενός διαδρόµου, τον οποίο είχαν διαµορφώσει σαν διαδροµή µετ’ εµποδίων, γεµάτη κουτιά - σκαµπό. Κατάφερε να αποφύγει όλα τα εµπόδια, αν και είπε πως δεν είδε ούτε ένα. Η επίδοσή του δεν άλλαξε ούτε όταν επανέλαβε το πείραµα φορώντας ωτασπίδες. «Συνεπώς δεν ήταν οι ακουστικές πληροφορίες που τον βοήθησαν» λέει ο Πένια. «Από την άλλη, όταν του δέσαµε τα µάτια άρχισε να πέφτει πάνω στα εµπόδια».
Περίπλοκος µηχανισµός
Οι Πένια και Ντε Γκέλντερ θέ 0 Τc λουν να βρουν ποιες εγκεφαλικές οδούς χρησιµοποιεί ο Τ.Ν. για να δει. Η µηχανική της όρασης είναι περίπλοκη και δεν είναι ακόµη καλά κατανοητή, όµως οι επιστήµονες ξέρουν ότι η κύρια διαδροµή των νεύρων που αρχίζει από τον αµφιβληστροειδή στο πίσω µέρος του µατιού περνάει από µια δοµή που αποκαλείται πλευρικός γονάτιος πυρήνας (LGΝ) για να φτάσει στον πρωτοταγή οπτικό φλοιό ή V1 – την περιοχή που έχει υποστεί βλάβη στην περίπτωση του Τ.Ν. Ο V1 είναι υπεύθυνος για την πρώτη και στοιχειωδέστερη επεξεργασία της οπτικής πληροφορίας. Ουσιαστικά αναλύει την οπτική σκηνή βάσει του χρώµατος, της µορφής και της κίνησης, στέλνοντας τα αποτελέσµατα σε άλλες οπτικές περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού για υψη 0 Τc λότερου επιπέδου επεξεργασία.
ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ
Ο Τ.Ν. κατάφερε να εντοπίσει τα αντικείµενα στην πορεία του. Οταν του έδεσαν τα µάτια απέτυχε
Ο λαβύρινθος του εγκεφάλου
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ του Τ.Ν. έχει δύο ενδεχόµενα. Το πρώτο είναι ότι νεύρα από το LGΝ δεν εκτείνονται µόνο ώς το V1, αλλά µερικά πηγαίνουν απευθείας σε άλλες οπτικές περιοχές χωρίς να περνούν πρώτα από το V1. Υπάρχουν τώρα στοιχεία, για παράδειγµα, ότι το LGΝ συνδέεται απευθείας µε µια περι 0 Τc οχή που αποκαλείται V5, η οποία εµπλέκεται στην επεξεργα 0 Τc σία της κίνησης και είναι πιθανόν άθικτη στον Τ.Ν. Το άλλο εν 0 Τc δεχόµενο είναι ο Τ.Ν. να χρησιµοποιεί ένα εντελώς χωριστό οπτικό µονοπάτι. Αυτό το δεύτερο µονοπάτι παρακάµπτει το LGΝ και περνάει από µια δοµή στο εγκεφαλικό στέλεχος που αποκαλείται ανώτερο λοφίδιο. Το εγκεφαλικό στέλεχος εί 0 Τc ναι το παλαιότερο από πλευράς εξέλιξης τµήµα του εγκεφά 0 Τc λου και στο µονοπάτι αυτό δεν έχει πρόσβαση η συνείδηση.
Αυτό τον µήνα, ο Τ.Ν. επέστρεψε στη Γενεύη για περισσότε 0 Τc ρες εξετάσεις. Ο Λάρι Ουάισκραντς, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήµιο της Οξφόρδης, έχει εντοπίσει δύο υποτύπους της «τυφλής όρασης»: τον τύπο 1, στον οποίο οι ασθε 0 Τc νείς δεν διακρίνουν τίποτε απολύτως, και τον τύπο 2, στον οποίο έχουν την εντύπωση ότι βλέπουν κάτι, αλλά δεν µπο 0 Τc ρούν να πουν τι είναι.
«Ο Τ.Ν. φαίνεται ότι πέρασε από τον τύπο 1 στον τύπο 2», εξη 0 Τc γεί ο Πένια. Ο στόχος των ερευνητών είναι να κατανοήσουν πώς βλέπει ο φυσιολογικός εγκέφαλος. Για παράδειγµα, το υποσυνείδητο οπτικό µονοπάτι υφίσταται σε όλους µας, όµως το χρησιµοποιούν άραγε οι υγιείς; Μήπως καταστέλλεται από το συνειδητό µονοπάτι; Ή µήπως τροφοδοτεί συνεχώς και επη 0 Τc ρεάζει τη συνειδητή οπτική εµπειρία µας κατευθύνοντας την προσοχή µας, και άρα ενισχύοντας το σήµα που δεχόµαστε από σηµαντικές πλευρές της οπτικής σκηνής; Προς το παρόν οι ερωτήσεις αυτές δεν έχουν απαντήσεις, όµως οι επιστήµονες ελπίζουν ότι δεν θα µείνουν για πολύ αναπάντητες.
Πηγή: Τα Νέα (Γιώργος Αγγελόπουλος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου