ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*
Η έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών (ΕΟΠ) διεξάγεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ, πρώην ΕΣΥΕ) σε αραιά χρονικά διαστήματα. Τα τελευταία διαθέσιμα αποτελέσματα της έρευνας είναι του έτους 2008. Στα ερωτηματολόγια της ΕΟΠ, εκτός από τα ερωτήματα για τις δαπάνες των νοικοκυριών, περιέχονται και ερωτήματα σχετικά με το ύψος του οικογενειακού εισοδήματος καθώς και για τον αριθμό των μελών τους. Τα στοιχεία αυτά μπορεί να χρησιμοποιηθούν, ανάμεσα στα άλλα, και για μια εκτίμηση τόσο του συνολικού όσο και του κατά νοικοκυριό και κατά κλιμάκιο εισοδήματος ποσού που δαπανούν τα νοικοκυριά για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα και ξένες γλώσσες για μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Με βάση τα αποτελέσματα των ΕΟΠ των ετών 2004 και 2008 γίνεται μια προσπάθεια στο άρθρο αυτό να εκτιμηθούν οι μεταβολές που σημειώθηκαν την τετραετία 2004-2008 στο σύνολο των δαπανών αυτών σε σύγκριση με τις δαπάνες του υπουργείου Παιδείας με βάση τα απολογιστικά στοιχεία εκτέλεσης του Τακτικού Προϋπολογισμού των ίδιων ετών (Μέρος Ι) και με βάση τα στοιχεία της ίδιας έρευνας εξετάζονται και οι ίδιες δαπάνες κατά κλιμάκια εισοδήματος των νοικοκυριών τα έτη 2004 και 2008 (Μέρος ΙΙ).
Ι. Το σύνολο των δαπανών τα έτη 2008 και 2004
Στην 1η στήλη του πρώτου μέρους του Πίνακα 1 δίνονται οι ετήσιες δαπάνες των νοικοκυριών σε εκατ. ευρώ για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα και ξένες γλώσσες στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση το έτος 2008 και στη 2η το 2004. Στην 3η στήλη δίνονται οι ποσοστιαίες μεταβολές τους. Στο δεύτερο μέρος του Πίνακα γίνεται σύγκριση του συνόλου των δαπανών αυτών με τις δαπάνες του υπουργείου Παιδείας με βάση τα απολογιστικά στοιχεία του Τακτικού Προϋπολογισμού.
Από το πρώτο μέρος του Πίνακα φαίνεται ότι όλες οι δαπάνες αυξήθηκαν το 2008 σε σχέση με το 2004 με εξαίρεση τα φροντιστήρια για μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις για μαθητές τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σημειώθηκαν στις δαπάνες για ιδιαίτερα μαθήματα. Η αύξηση αυτή είναι ιδιαίτερα μεγάλη για τους μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αν και τα σχετικά ποσά είναι μικρότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα για μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι προετοιμάζονται για τις γενικές εξετάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ/ΤΕΙ.
Από το δεύτερο μέρος του Πίνακα φαίνεται ότι οι δαπάνες των νοικοκυριών για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα και ξένες γλώσσες ως ποσοστό των δαπανών του υπουργείου Παιδείας ξεπέρασαν το 25% και τα δύο έτη. Τέτοιες δαπάνες δεν υπάρχουν στα περισσότερα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ή εάν υπάρχουν αφορούν ένα ασήμαντο ποσοστό του πληθυσμού τους), δεδομένου ότι τις ανάγκες αυτές καλύπτουν τα δημόσια σχολεία, χάρη στην ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται από αυτά. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την προετοιμασία των υποψηφίων για τα Πανεπιστήμια των κρατών αυτών.
Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι τα ποσά που δίνονται για τα ιδιαίτερα μαθήματα, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν δηλώνονται ως εισοδήματα από εκείνους που τα εισπράττουν. Αποτελούν, δηλαδή, ένα τμήμα της μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγής που υπάρχει στη χώρα μας, η οποία αποτελεί την κυριότερη αιτία των χαμηλών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού.
ΙΙ. Οι δαπάνες κατά ύψος εισοδήματος των νοικοκυριών
Στην 1η στήλη του Πίνακα 2 δίνεται το σύνολο των δαπανών σε χιλιάδες ευρώ για φροντιστήρια, ιδιωτικά μαθήματα και ξένες γλώσσες των νοικοκυριών κατά ύψος εισοδήματός τους το έτος 2008 στη 2η οι ίδιες δαπάνες το έτος 2004 και στην 3η η ποσοστιαία μεταβολή τους. Στις επόμενες τρεις στήλες του Πίνακα δίνονται οι δαπάνες αυτές σε ευρώ κατά νοικοκυριό δεδομένου ότι ο αριθμός των νοικοκυριών διαφέρει από κλιμάκιο σε κλιμάκιο τόσο το 2004 όσο και το 2008.
Από την 3η στήλη του Πίνακα 2 φαίνεται ότι οι συνολικές δαπάνες για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα και ξένες γλώσσες μειώθηκαν στα τέσσερα πρώτα κλιμάκια και αυξήθηκαν στα επόμενα τέσσερα. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στο κλιμάκιο 3.500 ευρώ και άνω και σʼ αυτήν οφείλεται βασικά η αύξηση της συνολικής δαπάνης που φαίνεται στον Πίνακα 1.
Από τη 4η και 5η στήλη του Πίνακα φαίνεται ότι η κατά νοικοκυριό δαπάνη είναι υψηλότερη όσο υψηλότερο είναι το κλιμάκιο εισοδήματος. Οι διαφορές αυτές οφείλονται, ανάμεσα στα άλλα και στο γεγονός ότι στα χαμηλότερα κλιμάκια εισοδήματος υπάρχουν πολλά νοικοκυριά χωρίς παιδιά (άγαμοι, συνταξιούχοι κ.λπ.). Το γεγονός, πάντως, ότι όσο υψηλότερο είναι το ύψος του εισοδήματος του νοικοκυριού τόσο υψηλότερες είναι, δαπάνες που εξετάσαμε στο άρθρο αυτό είναι μια από τις σημαντικότερες αιτίες των μεγάλων ανισοτήτων που υπάρχουν στο φοιτητικό πληθυσμό ανάλογα με το επάγγελμα και το επίπεδο εκπαίδευσης των γονέων τους.
Από την 6η στήλη του Πίνακα 2, όμως, φαίνεται ότι η κατά νοικοκυριό αντίστοιχες δαπάνες μειώθηκαν σε όλα τα κλιμάκια, με εξαίρεση του κλιμακίου εισοδήματος 3.500 και άνω, γεγονός το οποίο δείχνει ότι από το έτος αυτό είχαν αρχίσει να διαφαίνονται οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης που κορυφώθηκε το 2009 και το 2010.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
Η έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών (ΕΟΠ) διεξάγεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ, πρώην ΕΣΥΕ) σε αραιά χρονικά διαστήματα. Τα τελευταία διαθέσιμα αποτελέσματα της έρευνας είναι του έτους 2008. Στα ερωτηματολόγια της ΕΟΠ, εκτός από τα ερωτήματα για τις δαπάνες των νοικοκυριών, περιέχονται και ερωτήματα σχετικά με το ύψος του οικογενειακού εισοδήματος καθώς και για τον αριθμό των μελών τους. Τα στοιχεία αυτά μπορεί να χρησιμοποιηθούν, ανάμεσα στα άλλα, και για μια εκτίμηση τόσο του συνολικού όσο και του κατά νοικοκυριό και κατά κλιμάκιο εισοδήματος ποσού που δαπανούν τα νοικοκυριά για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα και ξένες γλώσσες για μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Με βάση τα αποτελέσματα των ΕΟΠ των ετών 2004 και 2008 γίνεται μια προσπάθεια στο άρθρο αυτό να εκτιμηθούν οι μεταβολές που σημειώθηκαν την τετραετία 2004-2008 στο σύνολο των δαπανών αυτών σε σύγκριση με τις δαπάνες του υπουργείου Παιδείας με βάση τα απολογιστικά στοιχεία εκτέλεσης του Τακτικού Προϋπολογισμού των ίδιων ετών (Μέρος Ι) και με βάση τα στοιχεία της ίδιας έρευνας εξετάζονται και οι ίδιες δαπάνες κατά κλιμάκια εισοδήματος των νοικοκυριών τα έτη 2004 και 2008 (Μέρος ΙΙ).
Ι. Το σύνολο των δαπανών τα έτη 2008 και 2004
Στην 1η στήλη του πρώτου μέρους του Πίνακα 1 δίνονται οι ετήσιες δαπάνες των νοικοκυριών σε εκατ. ευρώ για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα και ξένες γλώσσες στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση το έτος 2008 και στη 2η το 2004. Στην 3η στήλη δίνονται οι ποσοστιαίες μεταβολές τους. Στο δεύτερο μέρος του Πίνακα γίνεται σύγκριση του συνόλου των δαπανών αυτών με τις δαπάνες του υπουργείου Παιδείας με βάση τα απολογιστικά στοιχεία του Τακτικού Προϋπολογισμού.
Από το πρώτο μέρος του Πίνακα φαίνεται ότι όλες οι δαπάνες αυξήθηκαν το 2008 σε σχέση με το 2004 με εξαίρεση τα φροντιστήρια για μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις για μαθητές τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σημειώθηκαν στις δαπάνες για ιδιαίτερα μαθήματα. Η αύξηση αυτή είναι ιδιαίτερα μεγάλη για τους μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αν και τα σχετικά ποσά είναι μικρότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα για μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι προετοιμάζονται για τις γενικές εξετάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ/ΤΕΙ.
Από το δεύτερο μέρος του Πίνακα φαίνεται ότι οι δαπάνες των νοικοκυριών για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα και ξένες γλώσσες ως ποσοστό των δαπανών του υπουργείου Παιδείας ξεπέρασαν το 25% και τα δύο έτη. Τέτοιες δαπάνες δεν υπάρχουν στα περισσότερα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ή εάν υπάρχουν αφορούν ένα ασήμαντο ποσοστό του πληθυσμού τους), δεδομένου ότι τις ανάγκες αυτές καλύπτουν τα δημόσια σχολεία, χάρη στην ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται από αυτά. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την προετοιμασία των υποψηφίων για τα Πανεπιστήμια των κρατών αυτών.
Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι τα ποσά που δίνονται για τα ιδιαίτερα μαθήματα, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν δηλώνονται ως εισοδήματα από εκείνους που τα εισπράττουν. Αποτελούν, δηλαδή, ένα τμήμα της μεγάλης έκτασης φοροδιαφυγής που υπάρχει στη χώρα μας, η οποία αποτελεί την κυριότερη αιτία των χαμηλών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού.
Στην 1η στήλη του Πίνακα 2 δίνεται το σύνολο των δαπανών σε χιλιάδες ευρώ για φροντιστήρια, ιδιωτικά μαθήματα και ξένες γλώσσες των νοικοκυριών κατά ύψος εισοδήματός τους το έτος 2008 στη 2η οι ίδιες δαπάνες το έτος 2004 και στην 3η η ποσοστιαία μεταβολή τους. Στις επόμενες τρεις στήλες του Πίνακα δίνονται οι δαπάνες αυτές σε ευρώ κατά νοικοκυριό δεδομένου ότι ο αριθμός των νοικοκυριών διαφέρει από κλιμάκιο σε κλιμάκιο τόσο το 2004 όσο και το 2008.
Από την 3η στήλη του Πίνακα 2 φαίνεται ότι οι συνολικές δαπάνες για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα και ξένες γλώσσες μειώθηκαν στα τέσσερα πρώτα κλιμάκια και αυξήθηκαν στα επόμενα τέσσερα. Η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στο κλιμάκιο 3.500 ευρώ και άνω και σʼ αυτήν οφείλεται βασικά η αύξηση της συνολικής δαπάνης που φαίνεται στον Πίνακα 1.
Από τη 4η και 5η στήλη του Πίνακα φαίνεται ότι η κατά νοικοκυριό δαπάνη είναι υψηλότερη όσο υψηλότερο είναι το κλιμάκιο εισοδήματος. Οι διαφορές αυτές οφείλονται, ανάμεσα στα άλλα και στο γεγονός ότι στα χαμηλότερα κλιμάκια εισοδήματος υπάρχουν πολλά νοικοκυριά χωρίς παιδιά (άγαμοι, συνταξιούχοι κ.λπ.). Το γεγονός, πάντως, ότι όσο υψηλότερο είναι το ύψος του εισοδήματος του νοικοκυριού τόσο υψηλότερες είναι, δαπάνες που εξετάσαμε στο άρθρο αυτό είναι μια από τις σημαντικότερες αιτίες των μεγάλων ανισοτήτων που υπάρχουν στο φοιτητικό πληθυσμό ανάλογα με το επάγγελμα και το επίπεδο εκπαίδευσης των γονέων τους.
Από την 6η στήλη του Πίνακα 2, όμως, φαίνεται ότι η κατά νοικοκυριό αντίστοιχες δαπάνες μειώθηκαν σε όλα τα κλιμάκια, με εξαίρεση του κλιμακίου εισοδήματος 3.500 και άνω, γεγονός το οποίο δείχνει ότι από το έτος αυτό είχαν αρχίσει να διαφαίνονται οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης που κορυφώθηκε το 2009 και το 2010.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
Πηγή:Αυγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου