Βαλαωρίτης Αριστοτέλης

Επτανήσιος ποιητής, ο σπουδαιότερος από τους συμπατριώτες του μετά το Διονύσιο Σολωμό (1824 - 1879).
1. Η ζωή του.
Γεννήθηκε και πέθανε στη Λευκάδα. Ήταν απόγονος του αρματολού Μόσχου Βαλαώρα, που έδρασε στην Ήπειρο. Ο πατέρας του Ιωάννης Βαλαωρίτης υπήρξε γερουσιαστής της Ιονίου Πολιτείας (1852). Ο Βαλαωρίτης σπούδασε φιλολογία στην Ακαδημία της Κέρκυρας και νομικά στη Γενεύη και στο Παρίσι. Το 1848 πήρε διδακτορικό δίπλωμα στην Πίζα της Ιταλίας, απ` όπου, τον επόμενο χρόνο, επέστρεψε στην πατρίδα του.
Κατά την επανάσταση του 1854 ανέπτυξε σημαντική δράση εναντίον των Τούρκων. Έστειλε άνδρες, πολεμοφόδια και χρήματα στην Ήπειρο και βρισκόταν σε διαρκή επαφή με το στρατηγό Θεόδωρο Γρίβα. Για τη δράση του αυτή εξορίστηκε και για ένα χρόνο έμεινε στη Βενετία. Όταν γύρισε πίσω, εξακολούθησε την εθνική του δράση γράφοντας πατριωτικά ποιήματα και εκφωνώντας φλογερούς λόγους. Οι συμπατριώτες του τον αντάμειψαν εκλέγοντάς τον κατ` επανάληψη βουλευτή της Ιονίου Βουλής (1857 και 1862).
Το 1862 συνέταξε και υπέβαλε στο Γλάδστωνα ψήφισμα για την ένωση της Επτανήσου με τη μητέρα Ελλάδα, πράγμα που έγινε πραγματικότητα ύστερα από δύο χρόνια (1864). Τη χρονιά εκείνη στην ελληνική Βουλή, ως εκπρόσωπος των Επτανήσιων βουλευτών, εκφώνησε τον περίφημο ενωτικό του λόγο. Οι αγώνες όμως και οι συγκινήσεις υπέσκαψαν την υγεία του και γι` αυτό αναγκάστηκε να διακόψει τη δράση του και να αποτραβηχτεί στο ιδιόκτητο νησί του Μαδουρή, όπου ασχολήθηκε με την ποίηση.
Το 1866 όμως με την έκρηξη της Κρητικής Επανάστασης ήρθε στην Αθήνα, για να βοηθήσει ως μέλος της κεντρικής επαναστατικής επιτροπής. Το 1872 ξαναήρθε στην Αθήνα, ύστερα από πρόσκληση του πανεπιστημίου, για να εκφωνήσει το πανηγυρικό ποίημά του κατά τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ στα προπύλαια του πανεπιστημίου:
Πώς μας θωρείς ακίνητος, πού τρέχει ο λογισμός σου;
Τα φτερωτά σου όνειρα γιατί στο μέτωπό σου
να μη φυτρώνουν, γέροντα, τόσες χρυσές αχτίδες,
όσες μας δίνει η όψη σου παρηγοριές κι ελπίδες;
Η περίφημη αυτή ωδή του συγκίνησε τα συγκεντρωμένα πλήθη, έγινε όμως αιτία να επικριθεί από τους αρχαϊστές για τη δημοτική του γλώσσα. Κουρασμένος από τους εθνικούς και γλωσσικούς του αγώνες ο Βαλαωρίτης πέθανε από καρδιακό νόσημα το 1879 και θάφτηκε στη Λευκάδα.
2. Η ποίησή του.
Η ποίηση του Βαλαωρίτη είναι επική. Επηρεασμένος όμως από τον Ουγκό και το Λαμαρτίνο, του οποίου μετέφρασε και τη "Λίμνη", ακολουθεί τη ρομαντική τεχνοτροπία στα επικά του θέματα. Γι` αυτό και η γλώσσα του έχει πολλά επίθετα, σχήματα, σύνθετα και υψηλό τόνο, που φτάνει μέχρι το ρητορισμό.
Με την ποίηση ασχολήθηκε από τα γυμνασιακά θρανία. Τα πρωτόλειά του εκείνα τα εξέδωσε αργότερα ο Βαλαωρίτης Πατριαρχέας. Την πρώτη ποιητική συλλογή του ο Βαλαωρίτης τη δημοσίευσε στη Γενεύη το 1847 με τίτλο "Στιχουργήματα". Αλλά η καθαυτό ποιητική του σταδιοδρομία αρχίζει με τα "Μνημόσυνα", που τα έγραψε μεταξύ 1850 - 1852. Σ` αυτά ο ποιητής είναι ώριμος πια και ακολουθεί στη γλώσσα και την τεχνοτροπία τη σχολή του Σολωμού. Εκφραστής των εθνικών ιδανικών της νεολαίας της εποχής του, με τον πληθωρικό του ενθουσιασμό αγωνίζεται για την ολοκλήρωση του έργου της Επανάστασης του 1821. Κύριο θέμα του γι` αυτό το λόγο είναι η εξύμνηση των αρματολικών χρόνων, στους οποίους βλέπει ολοζώντανο το ιδανικό της Ελλάδας, που αγωνίζεται για την πλήρη ελευθερία της. Το 1860 εκδίδει την "Κυρά Φροσύνη" και μετά τον "Αθανάσιο Διάκο" και τον "Αστραπόγιαννο", όλα εμπνευσμένα από τον κλεφταρματολισμό. Ο "Φωτεινός" είναι το καλύτερο έργο του, αλλά ημιτελές. Ο "Φωτεινός" είναι ο ζευγολάτης που γίνεται αρχηγός για να αποτινάξει το ζυγό των Ενετών, που το 1355 κατέλαβαν τη Λευκάδα.
Το έργο του Βαλαωρίτη εκδόθηκε το 1907 σε τρεις τόμους από τη βιβλιοθήκη Μαρασλή. Σ` αυτούς περιλαμβάνεται επίσης η βιογραφία και η αλληλογραφία του. Η έκδοση αυτή βοήθησε πολύ στη διάπλαση της νεοελληνικής ποιητικής γλώσσας. Γιατί ο δεκαπεντασύλλαβος βρήκε έναν ικανό εκφραστή στο πρόσωπο του Βαλαωρίτη και η δημοτική το δημιουργό νέων στοιχείων και συνθέσεων.
Πηγή: LivePedia