Οι ισχυροί σεισμοί σε Αϊτή και Χιλή θα έχουν συνέχεια προειδοποιούν οι επιστήμονες, που βλέπουν τον Εγκέλαδο να μετακινεί ανά τακτά διαστήματα τον άξονα του πλανήτη.Το μέγεθος της ανθρώπινης τραγωδίας που προκάλεσαν τα πρόσφατα «χτυπήματα του Εγκέλαδου σε Αϊτή και Χιλή ήρθαν να υπενθυμίσουν, για άλλη μία φορά, στην ανθρωπότητα πόσο εύθραυστος είναι ο πλανήτη, επιβεβαιώνοντας με τον πιο εφιαλτικό τρόπο την παροιμιώδη ρήση του Ηράκλειτου: «τα πάντα ρει»...
Τη θεώρηση του Ελληνα φιλοσόφου για την εξέλιξη της ζωής, η οποία σκιαγραφεί, μεταξύ άλλων, και τον χαρακτήρα του γεωλογικού κόσμου, φαίνεται να ενστερνίζονται αρκετοί επιστήμονες και ειδικοί, επισημαίνοντας την αναγκαιότητα λήψης μιας σειράς πολιτικών πρωτοβουλιών και προληπτικών μέτρων για την αποτροπή μεγαλύτερων τραγωδιών, τις οποίες αναμένεται με μαθηματική ακρίβεια να προκαλέσουν τα μελλοντικά χτυπήματα του Εγκέλαδου.
Χαρακτηριστικό είναι ότι καθημερινά σημειώνονται περί τις 3.000 σεισμικές δονήσεις, ήτοι η Γη σείεται κατά μέσο όρο κάθε 30 δευτερόλεπτα, ενώ τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα προκαλούνται σεισμοί ισχύος μεγαλύτερης των 2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.
«Η Γη μάς θύμισε ένα δέντρο με χριστουγεννιάτικα στολίδια που κρέμεται στη σκοτεινιά του Διαστήματος. Αυτό το πανέμορφο, ζεστό, ζωντανό αντικείμενο έμοιαζε τόσο εύθραυστο και λεπτεπίλεπτο που είχες την αίσθηση ότι θα διαλυθεί εάν το άγγιζες», ήταν τα λόγια του αστροναύτη του «Apollo», Τζέιμς Ιργουιν, λίγο μετά την επιστροφή του από τη Σελήνη το 1971.
Ο πρόσφατος σεισμός στη Χιλή μετακίνησε τον άξονα της Γης κατά 8 εκατοστά, μειώνοντας το 24ωρο κατά 1,26 μικροδευτερόλεπτα, ενώ τα τεράστια παλιρροϊκά κύματα που έσπειραν τον θάνατο στις ακτές του Ινδικού ωκεανού τον Δεκέμβριο του 2004 μετατόπισαν τον άξονα της Γης περίπου 7 εκατοστά, καθιστώντας μικρότερη την ημέρα κατά 6,8 μικροδευτερόλεπτα.
Εκπρόσωποι της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τα επερχόμενα, κατά πολύ ισχυρότερα, χτυπήματα του Εγκέλαδου, επισημαίνοντας ότι σεισμοί της κλίμακας αυτού της Χιλής μπορεί να επιφέρουν μόνιμες αλλαγές στην κατανομή της μάζας του πλανήτη και να αλλοιώσουν τον φλοιό της Γης, μετατοπίζοντας ολόκληρα νησιά, με απρόβλεπτες συνέπειες.
Και αν μια γεωλογική σύμπτωση, σχετιζόμενη με την ιδιαιτερότητα του εσωτερικού της Γης στην περιοχή του επικέντρου του σεισμού, απέτρεψε στην περίπτωση του σεισμού στη Χιλή μια μεγαλύτερη τραγωδία, θεωρείται εξαιρετικά πιθανό την επόμενη φορά η τύχη να μην είναι με το μέρος της ανθρωπότητας.
Το ρήγμα
Κατά τη διαρραγή του βραχώδους υποστρώματος, το τεκτονικό ρήγμα που προκλήθηκε, βάθους περίπου 350 χλμ., ήταν αναλογικά μικρότερο από εκείνο των παλιρροϊκών κυμάτων τον Δεκέμβριο του 2004 στη Σουμάτρα, το οποίο έφτανε σε βάθος τα 1.600 χλμ. Το αποτέλεσμα ήταν στη Χιλή να θέσει σε κίνηση πολύ μικρότερη ποσότητα υδάτων.
Παράλληλα, η πίεση που δημιουργήθηκε δεν απελευθερώθηκε με το ένα «χτύπημα». Κατά έναν ασυνήθιστο τρόπο, πολλοί ισχυροί μετασεισμοί απορρόφησαν ένα σημαντικό ποσοστό της συσσωρευμένης πίεσης. Ωστόσο η εξέλιξη θα μπορούσε να ήταν εφιαλτική. Στις ακτές της Χιλής βρίσκεται η πιο επικίνδυνη συνοριακή γραμμή της τεκτονικής πλάκας του πλανήτη, καθώς πουθενά αλλού δεν προκαλούνται τόσο ισχυροί σεισμοί. Ο πυθμένας του Ειρηνικού κάτω από τη νοτιοαμερικανική ήπειρο «ολισθαίνει» ετησίως με ταχύτητα 8 εκατοστών. Ανάμεσα στους γιγάντιους όγκους βράχων δημιουργούνται εσωτερικές «εντάσεις», οι οποίες αποφορτίζονται συστηματικά με τους σεισμούς.
Μεσοατλαντική ράχη: Τεκτονικός «χορός»
Τα υποθαλάσσια όρη λειτουργούν ως κανάλια των τσουνάμι και το ύψος των κυμάτων διαφοροποιείται ανάλογα με την περιοχή, γεγονός που εξηγεί γιατί στην περίπτωση της Αϊτής προκλήθηκαν ακίνδυνα παλιρροϊκά κύματα.
«Το μεγαλύτερο «εργοτάξιο» σεισμών του πλανήτη βρίσκεται στη Μεσοατλαντική ράχη, το ήμισυ της οποίας εκτείνεται στον πυθμένα του ωκεανού μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής», επισημαίνει στο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel», ο Γερμανός γεωφυσικός Ούλριχ Χάνσεν από το Πανεπιστήμιο του Μίνστερ.
Η νοτιοαμερικανική πλάκα μετακινείται προς δυσμάς και η αντίστοιχη της Καραϊβικής, η οποία φιλοξενεί ένα από τα μεγαλύτερα συστήματα ανατάραξης του πλανήτη, προς ανατολάς. Κατά τη διαδικασία «αγκιστρώνονται» κατ’ εξακολούθηση τμήματα του φλοιού της Γης μεταξύ τους, θυμίζοντας καταπέλτη που είναι εξαιρετικά «τεντωμένος». Η απελευθέρωση του συσσωρευμένου φορτίου τους συντελείται με ισχυρότατους σεισμούς.
Τρομαχτικός εφιάλτης: Αστυφιλία πολλών Ρίχτερ
Οι ειδικοί επισημαίνουν την αναγκαιότητα τήρησης των κανόνων αντισεισμικής προστασίας στο πλαίσιο σημαντικού περιορισμού του μεγέθους των ανθρώπινων απωλειών και υλικών ζημιών που θα επιφέρει ένας ισχυρότατος σεισμός εντός των επόμενων 40 χρόνων.
Η συνεχιζόμενη αστυφιλία, με τον παράλληλα ολοένα αυξανόμενο ρυθμό αστικοποίησης και τσιμεντοποίησης της επαρχίας, πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες ενός καταστροφικού αποτελέσματος στην περίπτωση που μια μητροπολιτική περιοχή πληγεί από έναν ισχυρό σεισμό.
Ως ένα εκκολαπτόμενο «όπλο μαζικού ολέθρου» χαρακτηρίζει την πρακτική ανέγερσης νέων κατοικιών σε μητροπολιτικές περιοχές που είναι ήδη υπερφορτωμένες, μην πληρώντας παράλληλα τους κανόνες αντισεισμικής προστασίας, ο Αμερικανός σεισμολόγος από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο των ΗΠΑ, Ρότζερ Μπίλχαμ, ο οποίος έχει χαρτογραφήσει ανάλογα με τον βαθμό επικινδυνότητά τους δεκάδες πόλεις στον κόσμο που θα βιώσουν έναν τρομαχτικό εφιάλτη, σε περίπτωση σεισμού.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μίας εκ των 50 μητροπολιτικών περιοχών στον κόσμο αποτελεί η Κωνσταντινούπολη, η οποία ανήκει στις ομάδες υψηλού κινδύνου, σύμφωνα με δηλώσεις του επικεφαλής του Ινστιτούτου Μηχανικής, Μουσταφά Φριτνκ, στους «Times» της Νέας Υόρκης.
Εντός μιας πεντηκονταετίας ο πληθυσμός της πόλης αυξήθηκε κατά 1.000%, αριθμώντας σήμερα 10 εκατ. κατοίκους, με τους περισσότερους να διαμένουν σε ψηλά κτίρια, των οποίων η πλειονότητα δεν πληροί τις προδιαγραφές αντισεισμικής προστασίας και ασφάλειας. Ενας σεισμός μεγέθους σαν αυτού της Αϊτής θα μπορούσε να προκαλέσει τον θάνατο τουλάχιστον 40.000 ανθρώπων. Ακόμη και σεισμοί των οποίων το μέγεθος δεν υπερβαίνει τα 6-7 Ρίχτερ θα μπορούσαν να αποβούν καταστροφικοί σε σεισμογενείς περιοχές της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και Ισπανίας, αλλά και της ελληνικής πρωτεύουσας.
Ως «ωρολογιακές βόμβες» λειτουργούν τα περισσότερα δίκτυα φυσικού αερίου σε αυτές τις περιοχές, καθώς ελάχιστες έχουν μεριμνήσει για την οχύρωσή τους, ήτοι την τήρηση των προδιαγραφών αντισεισμικής προστασίας κατά την κατασκευή τους.
Οι πιο καταστροφικοί σεισμοί
1 ΗΠΑ. Σαν Φρανσίσκο, 1906, 3.000 νεκροί - 7,9 R
2 ΜΕΞΙΚΟ. Πόλη Μεξικού, 1985, 10.000 νεκροί - 8,1 R
3 ΧΙΛΗ. Νότια Χιλή, 1960, 5.700 νεκροί - 9,5 R
4 ΧΙΛΗ. Κονσεπσιόν, 2010, 800+ νεκροί - 8,8 R
5 ΑΪΤΗ. Πορτ-ο-Πρενς, 2010, 220.000 νεκροί - 7 R
6 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ. Λισσαβόνα, 1755, 60.000 νεκροί - 9 R
7 ΙΤΑΛΙΑ. Μεσσήνη, 1908, 100.000 νεκροί - 7,5 R. Νάπολι, 1980, 3.000 νεκροί - 6,9 R. Λ’ Ακουιλα, 2009, 290 νεκροί - 6,3 R
8 ΤΟΥΡΚΙΑ. Νικομήδεια, 1999 , 20.000 νεκροί - 7,6 R
9 ΙΡΑΝ. Μπαμ, 2003, 30.000 νεκροί - 6,6 R
10 ΙΑΠΩΝΙΑ. Τόκιο και Γιοκοχάμα, 1923, 143.000 νεκροί - 8,3 R. Κόμπε, 1995, 6.430 νεκροί - 6,8 R
11 ΚΙΝΑ. Τανγκσάν, 1976, 250-600.000 νεκροί - 7,8 R
12 ΚΙΝΑ. Σιτσουάν, 2008, 88.000 νεκροί - 8 R
13 ΠΑΠΟΥΑ Ν. ΓΟΥΪΝΕΑ. 1998, 2.400 νεκροί - 7,1 R
14 ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ. 2004, 300.000 νεκροί - 9,1 R
Πηγή: Έθνος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου