Μουσείο Παπαδιαμάντη

Το σπίτι - μουσείο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο, όπου ο σπουδαίος νεοέλληνας λογοτέχνης έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του και άφησε την τελευταία του πνοή, κτίστηκε γύρω στο 1860 από τον παπά - Αδαμάντιο, πατέρα του συγγραφέα. Το κτίριο από το 1954 ανήκει στο Δήμο Σκιάθου. Το 1965 χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμου ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία (ΦΕΚ 618/Β΄/17-9-1965). Το 1990 πραγματοποιήθηκαν εργασίες επισκευής και στερέωσης του κτιρίου. Σήμερα, ο όροφος του σπιτιού διατηρείται ως η κατοικία του Παπαδιαμάντη με αυθεντικά έπιπλα και αντικείμενα της εποχής, ενώ το ισόγειο λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος παλαιών και νέων εκδόσεων του Παπαδιαμάντη.
Το σπίτι βρίσκεται σε μια πλατεία στο κέντρο της μικρής πόλης της Σκιάθου, λίγα μέτρα απόσταση από το λιμάνι. Αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα σκιαθίτικης λαϊκής αρχιτεκτονικής, από τα ελάχιστα που διατηρούνται μέχρι σήμερα χωρίς μεταγενέστερες αλλοιώσεις και αλλαγές. Είναι διώροφο, με τοίχους από πέτρα και από τσατμά, στεγασμένο με ξύλινη στέγη που καλύπτεται με κεραμίδια "βυζαντινού" τύπου. Στο εσωτερικό του σπιτιού εισερχόταν κανείς από το αδιέξοδο δρομάκι πίσω από την πλατεία μέσω μιας πλακοστρωμένης αυλής, περιφραγμένης με ψηλό λιθόκτιστο αυλόγυρο.

Το κατώι είναι μονόχωρο και χρησίμευε ως αποθήκη και κελάρι. Ένας στύλος δεσπόζει στο κέντρο του, που στηρίζει το επάνω πάτωμα, με την παράξενη παρουσία ενός πηγαδιού στο πλάι του. Στο ανώι ανέβαινε κανείς από μια ξύλινη σκάλα από τη μεριά της αυλής, για να βρεθεί πρώτα στο χαγιάτι και στο μαγειρείο του σπιτιού. Σήμερα, στο χαγιάτι ανεβάζει και δεύτερη μεταγενέστερη ξύλινη σκάλα από τη μεριά της πλατείας, απ' όπου εισέρχονται οι επισκέπτες στο σπίτι. Το ανώι αποτελείται από τρία δωμάτια με δίφυλλες πόρτες, στα οποία οδηγεί ένας μικρός χώρος στην είσοδο με το εικονοστάσι αριστερά, στο μέρος της ανατολής. Απέναντι από την είσοδο βρίσκεται η σάλα, ο χώρος υποδοχής του σπιτιού, όπου δεσπόζουν ο χαρακτηριστικός παλιός καναπές και το γραφείο του Παπαδιαμάντη. Πάνω στο γραφείο σε μια μικρή ξύλινη βιτρίνα φυλάσσονται τα προσωπικά αντικείμενα του συγγραφέα, το ψαλτήρι του, το μελανοδοχείο του, ο κοντυλοφόρος, η πένα του και κάποια χειρόγραφα. Στο μικρό δωμάτιο στα δεξιά, το υπνοδωμάτιο του Παπαδιαμάντη, μόλις που χωράει το στενό κρεβάτι του. Το μεγάλο δωμάτιο στα αριστερά ήταν το καθημερινό, το "χειμωνιάτικο" δωμάτιο με το τζάκι. Στο ιστορικό αυτό τζάκι ο "κοσμοκαλόγερος" των ελληνικών γραμμάτων πέρασε τις επιθανάτιες στιγμές του.
Το σπίτι του Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο, ένα λιτό και απέριττο παραδοσιακό σκιαθίτικο σπίτι, δίνει στον επισκέπτη την εντύπωση ότι ξεπηδά από τα διηγήματά του. Τα λιγοστά ταπεινά αντικείμενα προσωπικής χρήσης του συγγραφέα που συμπληρώνουν την απλή επίπλωση του σπιτιού αποτελούν τη μόνη υλική περιουσία που άφησε πίσω της η ασκητική ζωή του μεγάλου Σκιαθίτη.
Πηγή: Υπουργείο Πολιτισμού