Τεράστια η σημασία της διαμόρφωσης θετικού σχολικού κλίματος

Από ΠΑΙΔΕΙΑ-PAIDEIA

ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ έρευνα ξεκινά σύντομα από το Κυπριακό Παρατηρητήριο για τη Βία στο Σχολείο. Για πρώτη φορά, οι ειδικοί θα διερευνήσουν μεταξύ άλλων το σχολικό κλίμα, καλώντας μαθητές και καθηγητές να καταθέσουν τις απόψεις τους. Ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο για τη σπουδαιότητα του σχολικού κλίματος προέκυψε από τις εργασίες της Διάσκεψης του Παρισιού. Κύριοι συγγραφείς οι Rami Βenbenishtryκαι Ron Αstor, ενώ την προσαρμογή έκαναν ο πρόεδρος του Διεθνούς Παρατηρητηρίου για τη Βία στο Σχολείο Εric Debarbieuxκαι ο επιστημονικός υπεύθυνος του αντίστοιχου Κυπριακού Παρατηρητηρίου Μιχάλης Παπαδόπουλος. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται: «Πολυάριθμες μελέτες σε πολλά εκπαιδευτικά συστήματα δείχνουν πως ένα θετικό σχολικό κλίμα είναι σημαντικό γιατί ασκεί θετική επίδραση στην ευεξία των μαθητών και μειώνει τα συναισθηματικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς στα σχολεία. Επιπλέον περιλαμβάνει το σεβασμό, την προσοχή και τις αμοιβαίες ευθύνες όσον αφορά στις σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους και των μαθητών με τους καθηγητές με συνέπεια τη σημαντική ανάπτυξη της σχολικής επιτυχίας. Ένα θετικό σχολικό κλίμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους μαθητές και τα σχολεία “υψηλού κινδύνου” επειδή αυξάνει την εμπιστοσύνη και το αίσθημα του ανήκειν στο σχολείο».

Οι ειδικοί θεωρούν επίσης πως το σχολικό κλίμα επηρεάζεται από παράγοντες που δεν μπορεί να ελέγξει η σχολική μονάδα, όπως η φτώχεια, η ετερογένεια των μαθητών ή των εκπαιδευτικών, η ποιότητα της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών. Την ίδια ώρα, όμως, συμπληρώνουν: «Θα πρέπει να τονίσουμε πως είναι τα ίδια τα σχολεία που έχουν καθοριστική επίδραση στη διαμόρφωση του σχολικού τους κλίματος. Η έρευνα καταδεικνύει με σαφήνεια πως και μέσα στο ίδιο κοινωνικό περιβάλλον με μαθητικό πληθυσμό παρόμοιο, διαπιστώνονται μεγάλες διαφορές μεταξύ σχολείων και πως υπάρχουν σχολικές μονάδες που είναι ικανές να δημιουργήσουν ένα κλίμα πιο θετικό από άλλες, έστω και κάτω από πολύ δύσκολες εξωτερικές συνθήκες. Τέτοιες θετικές αλλαγές του σχολικού κλίματος δεν συμβαίνουν εύκολα ή τυχαία. Προϋποθέτουν ένα όραμα, μια δέσμευση και μια διαδικασία σταδιακής βελτίωσης η οποία κινητοποιεί όλη την κοινότητα του σχολείου: διοίκηση, εκπαιδευτικούς, ευρύτερη κοινότητα. Ο διευθυντής είναι ο κύριος πρωταγωνιστής αυτής της αλλαγής. Η έρευνα καταδεικνύει ότι ο διευθυντής είναι ο επαγγελματικός πυλώνας ο οποίος θα πρέπει να συλλάβει πρώτα ένα όραμα. Αφού διαμορφωθεί το πρόγραμμα, είναι ο πρώτος που θα δημιουργήσει τις συνθήκες βοήθειας και στήριξης για να βάλει την παιδαγωγική ομάδα σε διαδικασία αλλαγής. Αυτό αναδεικνύει όλη τη σπουδαιότητα της εκπαίδευσης του διευθυντικού προσωπικού στην εργασία σε ομάδα, στη δυναμική των ομάδων και όχι πλέον στις απλές διοικητικές ασχολίες. Επιπλέον οι έρευνες δείχνουν πως οι διευθυντές και οι ομάδες τους σπάνια αλλάζουν από μόνοι τους και έχουν ανάγκη τις περισσότερες φορές από εξωτερικά στηρίγματα. Αυτά τα στηρίγματα είναι κυρίως οι γονείς και οι εξωτερικές Αρχές που θα πρέπει να υποστηρίξουν μακροχρόνια αυτές τις αλλαγές. Οι εκπαιδευτικοί, ιδιαίτερα, θα πρέπει να νοιώθουν στήριξη και ασφάλεια. Είναι αδύνατο να δημιουργηθεί ένα θετικό κλίμα για τους μαθητές όταν οι εκπαιδευτικοί τους δεν νοιώθουν ούτε προστασία ούτε εκτίμηση».
Υπογραμμίζουν, παράλληλα, πόσο ζωτικής σημασίας είναι η εμπλοκή των μαθητών και ότι πρέπει να νιώθουν πως η φωνής τους είναι σημαντική για τη σχολική ζωή. «Τα σχολεία που προάγουν ένα κλίμα ποιότητας προσπαθούν να ενισχύσουν τις θετικές συμπεριφορές παρά να επικεντρωθούν στην τιμωρία», τονίζουν στο ίδιο έγγραφο.
Υποδεικνύουν επίσης, πως κεφαλαιώδους σημασίας είναι και η εμπλοκή των γονιών στη στήριξη των εκπαιδευτικών. Θα πρέπει να καλούνται στο σχολείο για εποικοδομητικά θέματα και όχι για να τους γίνονται παρατηρήσεις για τα παιδιά τους. Τα σχολεία θα πρέπει να παρέχουν στους γονείς διάφορες υπηρεσίες π.χ. βιβλιοθήκη, αθλητική αίθουσα κ.α.
Και καταλήγουν: «Το σχολείο εμπεριέχει μια δυναμική, αλλάζει συνεχώς. Η πρόληψη λοιπόν θα πρέπει να εγγράφεται στην καθημερινότητα και στην επιμόρφωση του προσωπικού. Το πιο αποτελεσματικό είναι να θεωρηθεί ως ένα όλον περιλαμβάνοντας κάθε μέρος, διοίκηση, μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς και το σύνολο της κοινότητας».
Πηγή: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ