Οι γεωτρήσεις «πνίγουν» τον πλανήτη

Η οικολογική καταστροφή που συντελείται στον Κόλπο του Μεξικού φέρνει ξανά στο προσκήνιο τις επιχειρήσεις των πετρελαϊκών κολοσσών ανά την υφήλιο, που θυσιάζουν το περιβάλλον στον βωμό της κλιμακούμενης παραγωγής
Με τον δραματικότερο τρόπο επανέρχονται στην επικαιρότητα τα ερωτηματικά σχετικά με την ασφάλεια των γεωτρήσεων, μετά την έκρηξη και τη βύθιση της πλατφόρμας Deepwater της BP στον Κόλπο του Μεξικού.
Πέραν των 11 ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους, η κοινωνική, η οικονομική και η περιβαλλοντολογική καταστροφή είναι ανυπολόγιστη, καθώς η πετρελαιοκηλίδα που προκλήθηκε από το ατύχημα απλώνεται πλέον σε μήκος 200 και σε πλάτος 110 χιλιομέτρων απειλώντας τέσσερις πολιτείες των ΗΠΑ.
Αν και η ασφάλεια στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις βελτιώθηκε από το 2001 μέχρι το 2008 κατά 50% και η Deepwater είχε περάσει από τρεις ελέγχους -με πιο πρόσφατο αυτόν της 1ης Απριλίου-, αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξουν ικανοποιητικά μέτρα ασφάλειας στο μέλλον.
Νέες τεχνολογίες
Οι λόγοι αυτού του ελλείμματος προέρχονται κυρίως από την ανάγκη των πετρελαϊκών εταιρειών να διατηρήσουν την παραγωγή σε υψηλά επίπεδα την ώρα που μειώνονται τα αποθέματα.

Αυτό σημαίνει πως η βιομηχανία πρέπει να χρησιμοποιεί νέες τεχνολογίες εξόρυξης πριν καλά καλά οι άνθρωποί της εξοικειωθούν με αυτές ή να μεταφέρει τις δραστηριότητές της σε παρθένες περιοχές, όπως η βόρεια Σιβηρία. Συχνά αυτές οι περιοχές δεν έχουν καν χαρτογραφηθεί, με αποτέλεσμα να μην είναι γνωστή η σύνθεση του εδάφους όπου γίνεται η εξόρυξη.
Οπως το έθεσε ο εκπρόσωπος του Κέντρου για τη μελέτη της Παγκόσμιας Ενέργειας, Μανουτσέρ Τακίν, «οι εταιρείες διευρύνουν συνεχώς τα τεχνολογικά και γεωγραφικά τους όρια, οπότε είναι πάρα πολύ εύκολο να συμβούν ατυχήματα».
Ενας ακόμα λόγος είναι ότι τα έργα εξόρυξης κοστίζουν περισσότερο, για παράδειγμα, η BP πλήρωνε 500.000 δολάρια την ημέρα για να μπορεί να χρησιμοποιεί την εξέδρα Deepwater.
Η πίεση να μην επιβραδύνονται οι ρυθμοί παραγωγής είναι μεγάλη, οδηγώντας αναπόφευκτα σε υποβάθμιση της ασφάλειας.
Οι πετρελαϊκές εταιρείες πιέζουν τις κυβερνήσεις -ιδίως των ΗΠΑ- να ανοίξουν τον δρόμο για νέες υπεράκτιες πλατφόρμες, αίτημα για το οποίο μόλις πριν από έναν μήνα η κυβέρνηση Ομπάμα έδωσε το πράσινο φως.
Ωστόσο, μετά το ατύχημα, ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε να παγώσει τα σχέδια για νέες υπεράκτιες πλατφόρμες μέχρι να διευκρινιστούν τα αίτια της τραγωδίας.
Οσοι τάσσονται κατά των νέων εξορύξεων επισημαίνουν πως, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Ενωσης Παραγωγών Πετρελαίου και Αερίου (OGP), οι θάνατοι το 2008 μεταξύ εκείνων που δουλεύουν στις εξορύξεις αυξήθηκαν κατά 4%, ενώ και οι τραυματισμοί είναι τρεις φορές περισσότεροι από τον μέσο όρο των προηγούμενων πέντε χρόνων.
Στην Αφρική αυτό το ποσοστό είναι πέντε φορές μεγαλύτερο και στη Λατινική Αμερική οκτώ. Εξάλλου, η θνησιμότητα από ατυχήματα στην Αφρική είναι 50% υψηλότερη απ’ ό,τι στη Βόρεια Αμερική, ενώ στη Λατινική Αμερική είναι 60% υψηλότερη.
Σε ό,τι αφορά στις διαρροές πετρελαίου, το 2009 ήταν 1,2 εκατ. λίτρα από 4,4 εκατ. το 2005, ωστόσο υπάρχουν κι άλλες καταστροφές που προκαλούν οι πετρελαϊκές. Το 2008 η Shell άφησε 1,7 εκατ. τόνους επικίνδυνων καταλοίπων, ποσότητα μεγαλύτερη κατά 10% σε σχέση με το 2005.
Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην εκμετάλλευση των ορυχείων εξόρυξης πισσούχου άμμου, τα οποία απαιτούν την κατανάλωση περισσότερης ενέργειας.
«Ωρολογιακές βόμβες» ανά την υφήλιο
Θάλασσα Μπιούφορτ (Αλάσκα): Τον Απρίλιο, η Shell πήρε άδεια παράκτιας εξόρυξης στις θάλασσες Τσούκτσι και Μπιούφορτ, όπου εκτιμάται ότι υπάρχουν 15 δισ. βαρέλια πετρελαίου. Η εταιρεία δηλώνει πανέτοιμη κι εξοπλισμένη με τελευταίας τεχνολογίας εργαλεία.
Αλμπέρτα (Καναδάς): Ο Καναδάς έχει αποθέματα 179 δισ. βαρελιών πετρελαίου. Ωστόσο, η εξόρυξή τους προκαλεί τρεις φορές μεγαλύτερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου απ’ ό,τι η παραδοσιακή εξόρυξη, ενώ καταστρέφει ολοκληρωτικά και τα εδάφη από τα οποία βγαίνει.
Τέξας (ΗΠΑ): Το 2005 έκρηξη σε διυλιστήριο σκοτώνει 15 εργάτες, ενώ έναν χρόνο πριν ένας άνθρωπος έβρασε κυριολεκτικά όταν έπεσε σε δεξαμενή. Η εταιρεία έχει πληρώσει πρόστιμα 87 εκατ. δολαρίων για περισσότερες από 700 παραβιάσεις των κανόνων ασφάλειας.
Βενεζουέλα: Η κρατική εταιρεία PDVSA είναι το καμάρι του Τσάβες, ωστόσο η παραγωγή έχει μειωθεί κατά 1/4 και οι παραβιάσεις πλέον ασφάλειας στις εξορύξεις είναι καθημερινές, ώστε να διατηρηθεί η παραγωγή σε υψηλά επίπεδα.
Δέλτα του Νίγηρα (Νιγηρία): 20 δισ. δολ. είναι οι καταστροφές από διαρροές της Shell κι άλλων εταιρειών στην περιοχή. Συχνά ξεσπούν αιματηρές ταραχές και η Shell έχει ανακοινώσει πως δεν πρόκειται να επεκτείνει τις δραστηριότητές της.
Σακαλίν (Ρωσία): Το 2006, η ρωσική κυβέρνηση εξανάγκασε τη Shell και τους εταίρους της, στο σχέδιο Σακαλίν 2, να παραχωρήσουν το πλειοψηφικό τους πακέτο στην Gazprom, επικαλούμενη λόγους προστασίας του περιβάλλοντος, κατηγορώντας την εταιρεία ότι παραβίαζε τους κανόνες. Τώρα το κάνει η ίδια μολύνοντας νερά όπου ζουν σολομοί και γκρίζες φάλαινες.
Πηγή: Έθνος (Χρυσούλα Κατσαρού)